Các nhà phân tích cho rằng, tình trạng bế tắc về trần nợ kéo dài nhiều tháng và một loạt các đợt tăng lãi suất liên tiếp của Mỹ có thể là thời điểm bước ngoặt cho đồng Nhân dân tệ (NDT) của Trung Quốc.
 |
| Bắc Kinh không đưa ra lộ trình hay thời gian biểu cho tham vọng về đồng Nhân dân tệ. (Nguồn: CNBC) |
Thời của NDT?
Bắc Kinh vốn đã bắt đầu nỗ lực quốc tế hóa đồng NDT vào năm 2009. Các cuộc tranh cãi về trần nợ kéo dài nhiều tháng ở Washington có thể là thời điểm bước ngoặt cho đồng tiền của Trung Quốc.
Theo nhật báo SCMP, việc Cục Dự trữ liên bang (Mỹ) tăng lãi suất mạnh mẽ – tổng cộng 500 điểm cơ bản trong 14 tháng qua – là một “thanh gươm” treo lơ lửng trên nhiều thị trường mới nổi. Những quốc gia này đã phải tranh giành để củng cố dự trữ ngoại hối, nền tảng kinh tế của mình.
Khi Trung Quốc dần phục hồi sau tác động kinh tế của đại dịch Covid-19, các nhà phân tích cho biết, nước này có một số công cụ có thể làm “sứt mẻ” trật tự tài chính toàn cầu như đầu tư bằng đồng NDT vào các dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường, thanh toán bằng đồng NDT với các đối tác thương mại lớn, thúc đẩy đồng NDT kỹ thuật số và đa dạng hóa dự trữ phi USD.
Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang chuyển từ mô hình kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu sang tập trung hơn vào tiêu dùng trong nước và thiên về nhập khẩu hàng hóa như dầu mỏ và thực phẩm.
Ông Sun Yun, Giám đốc chương trình Trung Quốc của Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington (Mỹ) nhận định: “Trung Quốc tin rằng, hệ thống tài chính do Mỹ lãnh đạo, đặc biệt là quyền bá chủ của USD bao gồm các quy tắc đi ngược lại lợi ích của Trung Quốc”.
Bắc Kinh không đưa ra lộ trình hay thời gian biểu cho tham vọng về đồng NDT. Thay vì tìm cách thay thế USD, nước này có mục tiêu thực tế hơn là sử dụng đồng NDT trên phạm vi quốc tế. Đã có tiến triển trong các dàn xếp thương mại giữa Trung Quốc và các đối tác đang phát triển, một lĩnh vực mà Bắc Kinh có thể tận dụng lợi thế thương mại để nhanh chóng tăng việc sử dụng đồng nội tệ.
Hiện tại, những quốc gia như Nga, Brazil, Argentina, Saudi Arabia và Thái Lan đã chấp nhận sử dụng đồng NDT để thanh toán dầu, khí đốt và điện hạt nhân.
Bên cạnh đó, việc quốc tế hóa đồng NDT ngày càng tăng đồng thời làm giảm sự tích lũy dự trữ USD của Trung Quốc.
Bắc Kinh đã đi đầu trong các dự án ở nước ngoài như đường bộ, đường sắt và sân bay theo khuôn khổ của Sáng kiến Vành đai và Con đường, như một cách để tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư, đẩy nhanh dòng NDT đến hơn 60 quốc gia ở châu Á, châu Phi, miền Đông và miền Trung châu Âu và Nam Mỹ.
Không dễ thay thế USD
Tuy nhiên, ông Sun cho biết, đồng NDT không thể thay thế USD trong tương lai gần.
Ông Dexter Roberts, một thành viên cao cấp tại Sáng kiến An ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hội đồng Đại Tây Dương nhận thấy: “Trở ngại lớn nhất đối với NDT không chỉ là vai trò cố thủ của USD, mà còn là việc Bắc Kinh không sẵn sàng ‘buông tay’ khỏi hệ thống tài chính và nới lỏng tài khoản vốn”.
Bất chấp nhiều chỉ trích về quyền bá chủ của đồng USD và các cuộc tranh luận về trần nợ liên tục tái diễn, ông Wang Jinbin, Phó Hiệu trưởng trường kinh tế của Đại học Renmin cho rằng, hiện tại không có sự thay thế mạnh mẽ nào đối với trái phiếu kho bạc Mỹ.
Trung Quốc là chủ nợ lớn thứ hai của chính phủ Mỹ, sau Nhật Bản. Trung Quốc nắm giữ khoản nợ trị giá 869,3 tỷ USD trong tháng 3/2023, tăng từ 848,8 tỷ USD trong tháng 2/2023, với trái phiếu chính phủ Mỹ chiếm khoảng 27% dự trữ ngoại hối của Trung Quốc.
Tháng 3/2023 đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc tăng nắm giữ nợ Mỹ, sau 7 tháng cắt giảm, khiến mức độ rủi ro của nước này giảm xuống mức thấp nhất trong gần 13 năm. Khoản đầu tư của Bắc Kinh vào trái phiếu kho bạc Mỹ từng đạt đỉnh điểm vào năm 2014 và giảm dần kể từ đó.
Chuyên gia Gabriel Agostini của Moody’s nhấn mạnh: “Chúng tôi mong đợi một hệ thống tiền tệ đa cực hơn sẽ xuất hiện trong vài thập niên tới, nhưng nó sẽ được dẫn dắt bởi đồng USD”.
