Trang chủChính trịNgoại giaoPhi USD hóa lan rộng... Mỹ đứng sau tích cực ‘đẩy thuyền’

Phi USD hóa lan rộng… Mỹ đứng sau tích cực ‘đẩy thuyền’


Cái gọi là xu hướng “phi USD hóa” hiện nay, mặc dù nhận được sự ủng hộ của nhiều quốc gia và khu vực, nhưng quốc gia thực sự có thể “phi USD hóa” một cách hiệu quả e rằng vẫn chỉ có Mỹ.

“Phi USD hóa” dù là quá trình lâu dài suốt 20 năm qua, đưa tỷ lệ dự trữ toàn cầu bằng đồng USD ngày càng giảm dần. Nhưng đến nay, đồng nội tệ của Mỹ vẫn chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường và hiện không có đối thủ nào có khả năng “qua mặt”.

Phi USD hóa là một chiến lược từng được các quốc gia sử dụng để thách thức vị thế thống trị của USD. Trong giai đoạn hậu Covid-19, dự trữ ngoại hối biến động và cuộc khủng hoảng toàn cầu tiếp tục là một trong những tác nhân lớn thúc đẩy quá trình phi USD mạnh mẽ như hiện nay. Ngoài ra, sự cạnh tranh địa chính trị và niềm tin vào đồng USD đang suy giảm cũng là những yếu tố góp phần vào quá trình này ở thời điểm hiện tại.

Thị phần thanh toán của đồng USD hiện chiếm 41,74% toàn cầu, đã giảm hơn một nửa so với mức 85,7% vào thời kỳ đỉnh cao, theo dữ liệu thống kê mới nhất về thanh toán toàn cầu tháng 3/2023, do Hiệp hội Viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế (SWIFT) công bố.

Nga-Trung Quốc hợp sức ‘lật đổ’ USD – đường còn dài, mà chẳng đến đâu?. (Nguồn: The Economist)
Phi USD hóa tăng tốc trên toàn cầu… Mỹ đứng sau ‘đẩy thuyền’. (Nguồn: The Economist)

Tổng dự trữ ngoại tệ toàn cầu do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố hồi tháng Tư là 12.000 tỷ USD, trong đó đồng USD chiếm 58,36%, ghi nhận mức thấp mới trong vài thập niên gần đây, giảm khoảng 27% so với thời kỳ đỉnh cao.

Vẫn không có đối thủ?

Các hành động đơn phương của chính quyền Mỹ liên quan đến đồng USD càng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng đồng USD hiện nay trên thị trường toàn cầu. Với việc tăng lãi suất 10 lần liên tiếp, kể từ tháng 3/2022, Mỹ đã khiến tỷ giá hối đoái tăng cao, ảnh hưởng đến những người sử dụng đồng USD trên toàn thế giới.

Dường như “phi USD hóa” đang tăng tốc trên phạm vi toàn cầu?

“Phi USD hóa” gần đây trở thành cụm từ được nhắc nhiều trong cộng đồng quốc tế và dường như cũng trở thành trào lưu, không ít quốc gia coi mục tiêu giảm thiểu phụ thuộc vào đồng USD là phương thức tốt để thoát khỏi khó khăn, ứng phó với khủng hoảng.

Danh sách này xem ra ngày càng kéo dài, từ châu Á, qua châu Mỹ, rồi cả Trung Đông, bao gồm Brazil, Venezuela, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Ghana, Nga, Pháp, Australia và Trung Quốc…

Tuy nhiên, một vấn đề mà thế giới nên nhớ là vị thế và thậm chí quyền thống trị của đồng USD từng là nhu cầu và sự đồng thuận, đồng thời cũng là một trong những cấu trúc cốt lõi của hệ thống toàn cầu mà cộng đồng quốc tế cùng bảo vệ sau Thế chiến thứ hai.

Cái gọi là xu hướng “phi USD hóa” hiện nay mặc dù nhận được sự ủng hộ của nhiều quốc gia và khu vực, nhưng quốc gia thực sự có thể “phi USD hóa” một cách hiệu quả e rằng vẫn chỉ có Mỹ.

Việc tạo ra tiền tệ luôn gắn liền với quyền lực và trách nhiệm, đồng tiền có chủ quyền của một quốc gia và đồng tiền quốc tế lưu thông toàn cầu cũng như vậy.

Trong 1/4 thế kỷ sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc, đồng USD đã hưởng đầy đủ những lợi ích mang lại từ việc trở thành đồng tiền quốc tế. Tuy nhiên, đến thời kỳ chính quyền cựu Tổng thống Richard Nixon, Washington đã phát hiện rằng, họ phải trả cái giá đắt hơn cho việc gánh vác trách nhiệm, nên đã lựa chọn từ bỏ hệ thống Bretton Woods một cách quyết đoán.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ vào thời điểm đó là John Bowden Connally Jr. còn để lại một câu nói nổi tiếng cho thế giới: “USD là đồng tiền của chúng tôi, nhưng lại là vấn đề của các bạn”.

Do đó, trên thực tế, bắt đầu từ thời điểm đó Mỹ luôn thực hiện một số việc “phi USD hóa”, mặc dù họ có thể không ý thức được, nhưng khái niệm “biến USD thành vấn đề của nước khác” rõ ràng đã dẫn đến kết quả này.

Họ muốn hưởng thụ lợi ích mang lại từ quyền thống trị của đồng USD, nhưng lại không muốn gánh vác trách nhiệm cần có của một đồng tiền quốc tế.

USD của Mỹ nhưng là vấn đề của nước khác

Đồng tiền có chủ quyền của một quốc gia muốn trở thành đồng tiền quốc tế, cần phải thực thi chính sách tài khóa và tiền tệ nghiêm ngặt nhất, duy trì cán cân thanh toán trong nước và sự ổn định của tỷ giá, giành được sự tín nhiệm và tôn trọng của cộng đồng quốc tế, thì mới có thể giúp cho đồng tiền được thừa nhận và sử dụng rộng rãi hơn.

Tuy nhiên, bắt đầu từ những năm 1970, thâm hụt ngân sách của Mỹ tăng dần theo từng năm, trần nợ của chính phủ liên bang đã tăng từ vài chục tỷ USD lên 31.400 tỷ USD vào tháng 6/2023 – thời điểm mà chính phủ và quốc hội Mỹ đang phải đàm phán vượt trần nợ công một cách khó khăn. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán như vậy dường như diễn ra ở mọi chính quyền, ở mọi đời tổng thống Mỹ.

Bản chất của trần nợ chính là kỷ luật tài khóa, nhiều lần vượt trần chính là sự vỡ nợ hoặc hành vi chuyển nợ không có trách nhiệm. Lúc này nhiệm vụ duy trì sự ổn định của tỷ giá đã biến thành cột chặt đồng tiền của các nước khác với đồng USD, để nước khác gánh chịu hậu quả “vung tay quá trán” của Mỹ – Đây chính là thiệt hại trực tiếp đối với địa vị quốc tế của đồng USD.

Đồng tiền quốc tế cần có khả năng duy trì ổn định giá cả với hàng hóa chiến lược, không suy yếu đáng kể do sự thay đổi của tình hình, thì cộng đồng quốc tế mới có thể yên tâm nắm giữ và lưu thông.

Ở mức độ rất lớn, địa vị thống trị của đồng USD trong lịch sử là do đồng USD dầu mỏ (petro-dollar) quyết định. Khi cả thế giới chỉ có nắm giữ đồng USD mới có thể mua dầu mỏ, thì USD chính là đồng tiền lưu thông quốc tế quan trọng nhất. Mặc dù đến nay petro-dollar vẫn chủ đạo thị trường hàng hóa chiến lược quốc tế, nhưng xu thế suy yếu thể hiện rõ.

Bắt đầu từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ ở Trung Đông vào năm 1973, các quốc gia sản xuất dầu mỏ đã tìm cách thách thức địa vị thống trị của Petro-dollar. Đến nay nhiều nước bắt đầu sử dụng đồng nội tệ để thanh toán năng lượng, tài nguyên và hàng hóa quan trọng như dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, lương thực…

Có lẽ ngày càng nhiều hàng hóa trên thế giới sẽ sử dụng đồng tiền khác để thanh toán, vì thế vị thế của đồng USD có thể tiếp tục suy yếu.

Nước cung ứng đồng tiền quốc tế cũng phải đoàn kết nhiều đồng minh hơn, cẩn trọng sử dụng các biện pháp trừng phạt, đi đầu gánh vác hậu quả khủng hoảng tài chính và quốc tế thì mới có thể nhận được sự ủng hộ của ngày càng nhiều nước, bảo vệ giá trị lâu dài của đồng tiền quốc tế.

Tuy nhiên, khi bùng phát cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, chính sách nới lỏng định lượng quy mô lớn của nền kinh tế lớn nhất thế giới đã kéo toàn cầu vào làn sóng khủng hoảng cho vay thế chấp dưới chuẩn của Mỹ.

Sự bùng phát của dịch bệnh trong những năm gần đây và cuộc xung đột Nga-Ukraine đã khiến cho kinh tế toàn cầu lao đao. Tuy nhiên, bên cạnh lôi kéo thế giới trừng phạt Nga, Mỹ liên tục tăng lãi suất, ban hành “đạo luật Giảm Lạm phát”, hút mạnh mẽ dòng vốn toàn cầu về Mỹ, phá vỡ bước đi phục hồi kinh tế toàn cầu, bao gồm cả các nước đồng minh.

Những động thái đó đã làm tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin vào đồng USD, do vậy “phi USD hóa” mới trở thành một trào lưu lớn như hiện nay.

Rất khó để phân biệt ưu điểm và nhược điểm về địa vị quốc tế của đồng USD, chỉ cần Mỹ vẫn là một cường quốc toàn cầu có trách nhiệm, thì các nước khác không thể làm lung lay vị thế của đồng bạc xanh.

Tuy nhiên, hiện nay Mỹ đang sử dụng nhiều biện pháp của mình để hỗ trợ tiến trình “phi USD hóa” toàn cầu. Mặc dù tiến trình này vẫn chưa biết kết quả như thế nào, may rủi đều khó đoán định như nhau, nhưng dường như Mỹ mới là đội quân chủ lực của “phi USD hóa”.





Nguồn

Cùng chủ đề

Donald Trump ‘đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại’: Tương lai nào cho kinh tế thế giới?

Kinh tế thế giới có những tín hiệu khó lường ngay đầu năm mới sau khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ và bắt đầu tung loạt chính sách “đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Đồng USD lao dốc, chứng khoán lập kỷ lục, trong khi vàng tăng vọt. Đảo chiều loạt chính sách, đưa ra tuyên bố sốc Chỉ vài ngày sau khi nhậm chức (20/1), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có loạt chính sách gây...

Mức giảm hàng tuần lớn nhất

Tỷ giá USD hôm nay 25/01/2025: Đồng USD đã ghi nhận mức giảm hàng tuần lớn nhất kể từ tháng 11 năm 2023 do lo ngại đáng kể về thuế quan. Tỷ giá USD hôm nay 25/01/2025 Tại thời điểm khảo sát lúc 5h ngày 25/01, tỷ giá trung tâm tại Ngân hàng Nhà nước hiện là 24.325 đồng/USD, giảm 7 đồng so với phiên giao dịch ngày hôm qua. ...

Bất ngờ với giá USD ngày 23 Tết

(NLĐO) – Giá USD ngân hàng liên tiếp giảm mạnh theo đà hạ nhiệt của đồng USD trên thị trường quốc tế. ...

IMF dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) mới đây đã cải thiện dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu vào năm 2025 thêm 0,1 điểm phần trăm. Theo báo cáo mới nhất của IMF về triển vọng kinh tế toàn cầu, tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025 và 2026 dự kiến ​​là 3,3%. Vào tháng 10/2024, các chuyên gia của IMF dự đoán tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025 sẽ...

Tỷ giá USD hôm nay 15/01/2025: Đồng USD đi ngang

Tỷ giá USD hôm nay 15/01/2025: Đồng USD suy yếu so với đồng Euro nhưng vẫn ở gần mức cao nhất trong hơn hai năm do dữ liệu lạm phát thấp hơn dự kiến. Tỷ giá USD hôm nay 15/01/2025 Tại thời điểm khảo sát lúc 5h ngày 15/01, tỷ giá trung tâm tại Ngân hàng Nhà nước hiện là 24.346 đồng/USD, tăng 3 đồng so với phiên giao dịch trước đó....

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Tổng thống Trump thu hồi quyết định gia hạn bảo vệ người Venezuela tại Mỹ

Tờ New York Times dẫn một bản sao quyết định cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thu hồi quyết định gia hạn việc chống trục xuất mà chính quyền tiền nhiệm đã cấp cho hơn 600.000 người Venezuela đang sống tại Mỹ.

Chính phủ Thái Lan thông qua luật sửa đổi chống tội phạm công nghệ

Chính phủ Thái Lan đã thông qua thay đổi pháp lý, theo đó sẽ buộc các ngân hàng, các nhà điều hành mạng viễn thông và chủ sở hữu phương tiện truyền thông xã hội chịu trách nhiệm về thiệt hại do lừa đảo qua tổng đài, nếu nguyên nhân lỗi là do cẩu thả hoặc liều lĩnh.

Malaysia sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) chống tin giả trực tuyến

Ngày 28/1, Bộ Truyền thông Malaysia ra mắt ứng dụng thoại (Chatbot) tại cổng thông tin Sebenarnya.my - nền tảng sử dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ kiểm tra thông tin (AIFA) - nhằm chống tin giả và cho phép người dùng kiểm tra tính xác thực của tin tức trực tuyến.

Sau thành công chấn động toàn cầu, quê hương của DeepSeek nuôi tham vọng trở thành ‘lò ấp’ công nghệ hàng đầu thế giới

Tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) - quê hương của công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) DeepSeek cùng nhiều công ty khác đang nỗ lực với tham vọng trở thành "lò ấp" hàng đầu thế giới về công nghệ tiên tiến.

Ấn Độ đánh dấu lần phóng thứ 100 đưa vệ tinh dẫn đường NVS-02 vào quỹ đạo

Ngày 29/1, Ấn Độ phóng thành công vào quỹ đạo một vệ tinh định vị mới, sử dụng tên lửa sản xuất trong nước. Bước tiến này góp phần củng cố hệ thống định vị bằng vệ tinh độc lập của nước này, trong bối cảnh công nghệ vũ trụ ngày càng có vai trò quan trọng.

Bài đọc nhiều

Tỷ giá USD, EUR, Yen Nhật, Bảng Anh, tỷ giá hối đoái… Đồng bạc xanh tiếp tục tăng, đang ở mức cao nhất trong...

Tỷ giá ngoại tệ hôm nay 22/9: Tỷ giá USD, EUR, CAD, Yen Nhật, Bảng Anh, tỷ giá hối đoái... Đồng bạc xanh tiếp tục tăng, đang ở mức cao nhất trong 6 tháng. Yen Nhật tăng. Bảng Anh giảm. * Có tỷ giá XNK mới

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc cảm ơn sự ủng hộ tuyệt vời của Việt Nam

Trong cuộc gặp Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cảm ơn sự hợp tác và ủng hộ tuyệt vời của Việt Nam dành cho Liên Hợp Quốc trên tất cả các lĩnh vực hoạt động ưu tiên. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres tại Trụ sở Liên Hợp Quốc. Ảnh: VGP Chiều 21.9, tại Trụ sở Liên Hợp Quốc, Thủ tướng Chính...

Lạm phát tràn lan khắp nước Nga, nền kinh tế “bùng nổ” nhưng khủng hoảng đang dần tích tụ

Lạm phát ở Nga đang tăng vọt và giới chuyên gia dự đoán, nền kinh tế phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng đang dần tích tụ.

Tạo cơ hội và nền tảng vững chắc cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025), nhiều học giả, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đã có những đánh giá, nhận định sâu sắc về vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với dân tộc Việt Nam.

Không phải tăng trưởng, đây mới là điều khiến Trung Quốc “đau đầu”

Người ta đặt nhiều hy vọng vào việc Trung Quốc mở cửa trở lại sau đại dịch Covid-19 như một biện pháp khắc phục nền kinh tế đang chậm lại. Nhưng khi tăng trưởng kinh tế đang từng bước phục hồi, tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ lại tăng vọt - một diễn biến đáng lo ngại đối với Trung Quốc.

Cùng chuyên mục

Quan hệ Việt – Nga: truyền thống bền chặt, tương lai rộng mở

Việt Nam và Nga, hai quốc gia cách xa về địa lý nhưng luôn gần gũi về tình cảm. Quan hệ hữu nghị bền chặt suốt 75 năm qua đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ, thích ứng với thời cuộc, mở ra nhiều cơ hội hợp tác chiến lược trên mọi lĩnh vực. Trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN, chuyên gia cấp cao Viện nghiên cứu Chiến lược Nga RISI...

Tạo cơ hội và nền tảng vững chắc cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025), nhiều học giả, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế đã có những đánh giá, nhận định sâu sắc về vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với dân tộc Việt Nam.

Tổng thống Trump chuẩn bị áp thuế với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, giá dầu tăng nhẹ

Giá xăng dầu hôm nay 29/1, kết thúc phiên giao dịch ngày 28/1, giá dầu tăng nhẹ sau khi Nhà Trắng tái khẳng định kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico trong tuần này.

Thư ký báo chí của Tổng thống Putin: Nga rất yêu quý Việt Nam

“Chúng tôi yêu Việt Nam. Nước Nga rất yêu quý Việt Nam. Chúng tôi gìn giữ quan hệ truyền thống lịch sử sâu sắc của tình hữu nghị giữa hai dân tộc. Việt Nam là đối tác gần gũi, tin cậy nhất của chúng tôi tại châu Á”. Đây là lời khẳng định của Thư ký báo chí Tổng thống Nga Dmitry Peskov trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Nhân Dân thường...

Đại sứ nước ngoài tại Việt Nam: Tết Việt trong tôi là…

Các Đại sứ của Pháp, Na Uy, Ấn Độ, Thụy Sĩ... bày tỏ sự yêu thích đối với những phong tục truyền thống của Việt Nam trong dịp Tết, như chợ hoa, đồng thời chia sẻ những kế hoạch của họ trong ngày Tết. Năm thứ hai đón Tết Nguyên đán tại Việt Nam, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet đã quyết định sắm một bộ áo dài và tự tay trang trí...

Mới nhất

Trao đổi Thư mừng nhân dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt-Nga

Trong các Thư mừng, lãnh đạo Việt Nam và Nga nhấn mạnh tình hữu nghị giữa Việt Nam và Nga đã vượt qua thử thách của lịch sử, khẳng định sức sống mạnh mẽ và ngày càng phát triển. ...

Tiền mặt của Quốc Cường Gia Lai nhiều lên, tăng ‘nóng’ cuối năm

Báo cáo tài chính của Công ty CP Quốc Cường Gia Lai cho thấy tiền mặt đã tăng từ 28 tỉ đồng từ đầu năm lên 115 tỉ đồng khi khép lại năm 2024. Nhiều khoản nợ cũng được giảm bớt. ...

Nhận biết dấu hiệu viêm tụy cấp do rượu dịp Tết và cách phòng ngừa

Viêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột của tuyến tụy, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhận biết dấu hiệu viêm tụy cấp do rượu dịp Tết và cách phòng ngừaViêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột của tuyến tụy, có thể...

Du lịch Khánh Hòa đón chuyến bay đầu tiên từ Ba Lan

Kinhtedothi - Khoảng 12 giờ 29/1, chuyến bay số hiệu U5 2297 của Hãng hàng không SkyUp Airlines có 531 hành khách khởi hành từ sân bay quốc tế Warszawa (Ba Lan) đã đến sân bay quốc tế Cam Ranh. Ngày 29/1 (tức mùng 1 Tết Ất Tỵ), Sở Du lịch Khánh Hòa phối hợp với Cảng Hàng không quốc...

Mới nhất