Washington và Paris thừa nhận rằng các nhà ngoại giao của họ đã phá hủy hộ chiếu của những công dân Sudan đã nộp đơn xin thị thực, khiến họ bị mắc kẹt ở đất nước đang chìm trong xung đột, tờ The Telegraph (Anh) đưa tin hôm 21/5.
Pháp và Mỹ nói rằng các nhà ngoại giao của họ chỉ đơn giản là tuân theo “quy trình tiêu chuẩn” để tránh các tài liệu nhạy cảm rơi vào tay kẻ xấu. Nhưng lời giải thích này đã không thể xoa dịu sự phẫn nộ của các công dân Sudan hiện đang bị mắc kẹt trong vùng chiến sự.
“Tôi có thể nghe thấy tiếng máy bay chiến đấu và tiếng bom từ cửa sổ của mình, tôi bị mắc kẹt ở đây không lối thoát”, cô Selma Ali, một kỹ sư đã nộp hộ chiếu cho Đại sứ quán Mỹ 3 ngày trước khi giao tranh nổ ra ở Sudan, nói với New York Times (Mỹ) – tờ báo đầu tiên đưa tin về việc các loại giấy tờ như vậy đã bị cắt nhỏ để tiêu hủy.
Khi giao tranh bùng phát vào ngày 15/4 giữa quân đội Sudan (SAF) trung thành với Tướng Abdel Fattah al-Burhan và nhóm bán quân sự hùng hậu được gọi là Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) của Tướng Mohamed Hamdan Dagalo, các nhà ngoại giao nước ngoài bị kẹt trong làn đạn đã vội vã chạy trốn khỏi Khartoum.
Việc vội vã sơ tán khỏi các Đại sứ quán khiến nhân viên ngoại giao của nhiều nước – bao gồm Anh – bỏ lại những hộ chiếu đã được nộp để xin thị thực.
Nhưng ngoài Mỹ và Pháp, hầu hết các quốc gia khác đã không tiêu hủy hộ chiếu. Thay vào đó họ cất chúng trong những chỗ có khóa bên trong các Đại sứ quán bị đóng cửa – khiến người ngoài không thể tiếp cận chúng, nhưng không làm các loại giấy tờ này biến mất mãi mãi.
Đại sứ quán Mỹ tại Khartoum, Sudan. Ảnh: BL Harbert International
Không chính phủ nào cho biết công khai có bao nhiêu tài liệu đã bị bỏ lại hoặc bị phá hủy. Chính phủ Anh cam kết bất kỳ tài liệu nào còn sót lại tại các cơ sở của họ ở Sudan sẽ được “lưu trữ an toàn”.
“Chúng tôi nhận ra rằng đây là một tình huống vô cùng khó khăn. Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình và Chính phủ Vương quốc Anh đang làm việc để xác định các giải pháp cho những người bị ảnh hưởng”, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Anh (FCDO) cho biết vào tháng trước.
Nhưng một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ lập luận rằng đó là “quy trình hoạt động tiêu chuẩn” để tiêu hủy những tài liệu “có thể rơi vào tay kẻ xấu và bị sử dụng sai mục đích”.
“Bởi vì môi trường an ninh không cho phép chúng tôi trả lại những hộ chiếu đó một cách an toàn, chúng tôi đã làm theo thủ tục của mình để tiêu hủy chúng thay vì bỏ lại chúng mà không được bảo đảm”, vị phát ngôn viên người Mỹ cho biết.
Mỹ trước đây đã phải đối mặt với những lời chỉ trích sau khi thừa nhận đã phá hủy hộ chiếu của người Afghanistan còn lại tại Đại sứ quán Mỹ ở Kabul khi Taliban tiếp quản quốc gia Nam Á vào năm 2021.
Khi đó, những người Afghanistan bị mất hộ chiếu ít nhất có thể nộp đơn xin cấp hộ chiếu mới từ chính phủ mới do Taliban lãnh đạo. Nhưng lựa chọn đó là không thể ở Sudan, vì văn phòng cấp hộ chiếu mới ở quốc gia Đông Phi bị đóng cửa do giao tranh vẫn không ngừng nghỉ ở thủ đô Khartoum bất chấp các lệnh ngừng bắn.
Minh Đức (Theo The Telegraph, NY Times)
