Do đó, địa phương đang triển khai nhiều giải pháp cứng rắn như tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm nếu có theo quy định đối với các doanh nghiệp khai thác, kinh doanh khoáng sản…
Vẫn còn nhiều bất cập
Hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đang triển khai nhiều công trình, dự án đầu tư trọng điểm. Thế nhưng, tình hình vật liệu đất, cát, sỏi phục vụ thi công các công trình luôn trong tình trạng khan hiếm, giá thành bị đẩy lên cao đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện các dự án và quyền lợi của người tiêu dùng. Có thời điểm, giá cát xây dựng trên địa bàn thành phố Tam Kỳ và huyện Núi Thành ở mức trên 450 ngàn đồng/m3.
Tại khu vực các huyện miền núi Nam Trà My, Bắc Trà My và Tiên Phước cũng ở mức giá 350 ngàn đồng/m3… Nhiều doanh nghiệp nêu thực trạng, vật liệu cát, sỏi, đất, đá… được bán với giá cao gấp nhiều lần so với dự toán Nhà nước nhưng các chủ mỏ vẫn từ chối xuất hóa đơn.
Tại các buổi làm việc bàn giải pháp siết chặt hoạt động khai thác khoáng sản cát, sỏi, đất đá… các ngành chức năng tỉnh Quảng Nam đã chỉ rõ những tồn tại, bất cập. Theo đó, một số doanh nghiệp có thể khai thác ngoài diện tích giấy phép được cấp hoặc vượt công suất giấy phép; chậm hoặc không thực hiện việc hoàn thổ, phục hồi môi trường theo quy định sau khai thác. Hoạt động kinh doanh có dấu hiệu vi phạm như bán hàng không xuất hóa đơn, xuất hóa đơn nhưng ghi giá trị thấp hơn giá trị thực tế thanh toán; không niêm yết công khai giá bán khoáng sản tại mỏ… Đáng lưu ý, nhiều doanh nghiệp có biểu hiện bắt tay nhau găm hàng, thao túng giá.
Ngoài ra, việc vận hành và truyền dữ liệu kết nối từ các trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực mỏ và theo dõi, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản qua hệ thống camera lắp đặt tại mỏ chưa hiệu quả, còn mang tính hình thức.
Đại tá Nguyễn Hà Lai – Phó Giám đốc Công an tỉnh cho rằng, thời gian qua, các doanh nghiệp hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi đồng loạt đóng cửa là biểu hiện bất thường. Bên cạnh đó, công tác quản lý, khai thác cát, sỏi ở các địa phương còn lỏng lẻo, nguồn khoáng sản thất thoát rất lớn.
Ông Trần Thanh Hà – Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam cũng cho rằng, nhiều đơn vị thi công than phiền về chuyện khan hiếm vật liệu và chủ mỏ bán không đúng giá công bố, giá niêm yết, bán hàng không xuất hóa đơn hoặc xuất hóa đơn với giá trị thấp hơn thực tế thanh toán. Cần chấn chỉnh tình trạng này để ổn định thị trường.
Nhiều biện pháp cứng rắn
Trước thực trạng này, Quảng Nam đã nhiều lần tổ chức các cuộc họp với địa phương, doanh nghiệp yêu cầu chấn chỉnh, nhằm thiết lập lại trật tự khai thác khoáng sản làm VLXDTT. Ông Nguyễn Hồng Quang – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, vừa qua, sau cuộc họp với các ngành và các đơn vị liên quan về tình hình khai thác, kinh doanh khoáng sản cát lòng sông, đất san lấp, đá xây dựng trên địa bàn tỉnh, địa phương đã ban hành văn bản yêu cầu các đơn vị khai thác khoáng sản phải khẩn trương tổ chức khai thác khoáng sản đảm bảo công suất theo giấy phép được cấp, nghiêm cấm việc khai thác cầm chừng, gây khan hiếm vật liệu để tăng giá bán. Kê khai nộp thuế đúng với sản lượng khai thác thực tế, xuất hóa đơn bán hàng đúng với giá thanh toán.
Đồng thời, yêu cầu các đơn vị phải niêm yết công khai giá bán khoáng sản tại mỏ theo từng thời điểm. Gửi thông báo giá niêm yết về UBND cấp huyện, cơ quan Thuế, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng để theo dõi, giám sát và bán đúng với giá niêm yết. Chi cục Thuế khu vực, cùng với Cục Quản lý thị trường tăng cường công tác kiểm tra; xử lý nghiêm hành vi vi phạm theo quy định.
Lắp đặt đầy đủ trạm cân, hệ thống camera giám sát, đầu ghi dữ liệu có dung lượng đủ lớn, truyền dữ liệu về các cơ quan chức năng và kiểm tra, rà soát, có quy trình quản lý, vận hành thông suốt; theo dõi, lập sổ ghi chép số liệu khoáng sản khai thác trong ngày, trong tuần, số liệu xe qua trạm cân và số liệu khoáng sản xuất bán thực tế.
Trong quá trình khai thác khoáng sản tại mỏ phải đảm bảo vệ sinh môi trường, không để gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của nhân dân trong vùng. Xe vận chuyển không được vượt quá tải trọng cho phép và thực hiện đầy đủ các yêu cầu về cắm mốc ranh giới khu mỏ. Lập hồ sơ thiết kế khai thác mỏ, bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ đúng tiêu chuẩn quy định. Lập đầy đủ bản đồ hiện trạng mỏ và các sổ sách, chứng từ, tài liệu xác định sản lượng khai thác hàng tháng, hàng năm. Hết thời gian khai thác, phải chấp hành thực hiện nghiêm việc hoàn thổ, phục hồi môi trường sau khai thác theo đúng quy định.
Ngoài ra, để kiểm soát chặt việc khai thác, vận chuyển, giá cả vật liệu, chính quyền tỉnh khuyến cáo mọi vi phạm (không bán đúng giá niêm yết, khai thác vượt công suất hay cầm chừng, khai thác không đúng phương pháp, hệ thống, trình tự, số lượng thiết bị khai thác, thiếu camera, trạm cân, bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ…) đều sẽ bị áp chế tài, có thể bị phạt lên đến cả tỷ đồng hay bị tước giấy phép, chấm dứt vĩnh viễn việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản tại địa phương.
