[Case Study] VIMC – Hành trình 30 năm Vượt sóng vươn xa – Tổng công ty Hàng hải Việt Nam-VIMC

Trong lễ kỷ niệm 30 năm thành lập tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì do Chủ tịch nước trao tặng. Phần thưởng cao quý ấy là sự ghi nhận xứng đáng cho hành trình bền bỉ và những nỗ lực không ngừng nghỉ của tập thể VIMC suốt ba thập kỷ qua. Nhưng hơn cả niềm tự hào, đó còn là lời nhắc nhở sâu sắc về một trách nhiệm dài lâu – với đất nước, với ngành hàng hải, và với chính những người đang cùng chèo lái con tàu.

Không phải ngẫu nhiên, cũng trong dịp ấy, VIMC nhấn mạnh nhiều hơn bao giờ hết về văn hóa. Bởi họ hiểu rằng: để tiếp tục ra khơi, điều cần trước tiên là một chiếc la bàn. Một la bàn nội tại – để không lạc hướng giữa đại dương biến động, và để giữ vững lòng người giữa những chặng đường còn nhiều thử thách phía trước.

Hành trình Vượt sóng vươn xa

Không phải mọi hành trình đều bắt đầu từ một lựa chọn chủ động. Có những hành trình chỉ thật sự bắt đầu khi buộc phải đối mặt – và buộc phải bước tiếp. Với VIMC, đó là những năm tháng không dễ gọi tên. Từ thua lỗ kéo dài đến nguy cơ mất phương hướng, từ áp lực tái cơ cấu đến những hoài nghi lặng lẽ bên trong – tất cả khiến con tàu từng có lúc tưởng như sẽ không thể tiếp tục ra khơi.

Với VIMC, “30 năm là một hành trình không lặng gió. Có những giai đoạn rực rỡ nhưng cũng không ít lần VIMC phải ngụp lặn trong tận cùng của khó khăn. Đã có lúc con tàu này tưởng chừng như bị nhấn chìm bởi những cơn sóng dữ của thị trường khi nợ nần chồng chất, niềm tin bị lung lay”, ông Lê Anh Sơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị VIMC phát biểu tại lễ kỷ niệm 30 năm thành lập.

Nhưng chính trong thời khắc khó khăn đó, VIMC không buông tay. VIMC đã chọn siết chặt tay lái, đưa ra quyết định đầy dũng cảm để tái cơ cấu toàn diện: tinh giản bộ máy, tái cơ cấu tài chính, đổi mới mô hình kinh doanh và phương thức quản trị. Họ điều chỉnh hướng đi, từng bước đổi mới, từng bước khơi lại khát vọng ra khơi chưa bao giờ tắt.

Tái cơ cấu bắt đầu từ sự chuyển mình của tư duy. Năm 2021 đánh dấu một bước chuyển tinh thần quan trọng với VIMC khi gần 100 lãnh đạo từ 34 doanh nghiệp thành viên cùng ngồi lại trong một hội nghị chưa từng có tiền lệ – được ví như “Hội nghị Diên Hồng” của ngành hàng hải. Tại đây, Tuyên bố Đại Lải chính thức ra đời, mang theo tinh thần “Hợp lực để dẫn đầu”.

Đặc biệt, tư tưởng “lấy khách hàng làm trung tâm” được xác lập như một trọng tâm hành động – một định hướng táo bạo và tiến bộ ở thời điểm 2021. Việc xác định rõ tôn chỉ hành động hướng đến khách hàng là điểm tựa để phát triển không chỉ thể hiện sự nhạy bén, mà còn là minh chứng cho tư duy đi trước thời đại từ những người thuyền trưởng chèo lái con tàu VIMC.

Những thay đổi ấy không tự nhiên mà có. Nó bắt đầu từ một sự thay đổi rất con người – từ chính những người đứng đầu. Từ một Hội nghị chưa từng có tiền lệ đến những cam kết văn hóa được ký tên, từng dấu mốc đều mang dấu ấn của một tập thể dám nhìn thẳng vào thực tại để hành động.

 Biến văn hóa thành đòn bẩy sức mạnh nội tại

 Sau ba thập kỷ, VIMC đã từng bước thoát khỏi vòng xoáy cũ kỹ và trì trệ, vươn mình mạnh mẽ để trở thành trụ cột của ngành hàng hải, góp phần đưa kinh tế biển Việt Nam tiến ra khơi xa. Chỉ tính trong 5 năm gần đây, tổng lợi nhuận VIMC đã đạt hơn 15 ngàn tỷ đồng, mức lợi nhuận cao trong các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Hiện tại, Tổng công ty đã chuyển mình trở thành doanh nghiệp đại chúng với giá trị vốn hóa đạt trên 100.000 tỷ đồng, quản lý hơn 16 cảng biển trọng điểm, chiếm gần 30% thị phần hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam, đồng thời sở hữu đội tàu vận tải biển với năng lực vận tải ngày càng được nâng cao.

Với VIMC, văn hóa là nền tảng để định hình phương thức làm việc mới, là chất keo để giữ người và giữ hướng trong quá trình tái cơ cấu. Văn hóa giúp VIMC đứng dậy một cách có trật tự sau khủng hoảng – và giờ đây, tiếp tục trở thành đòn bẩy cho chặng đường phát triển kế tiếp.

Điều quan trọng nhất không phải là bao nhiêu chương trình được triển khai, mà là việc tư duy tổ chức đã thay đổi. Người VIMC hôm nay không còn vận hành bằng mệnh lệnh, mà bằng hiểu biết – về giá trị chung, về vai trò của mình trong một hành trình lớn hơn bản thân.

Tháng 9/2024, chương trình đánh giá hiện trạng văn hóa doanh nghiệp chính thức được triển khai trên toàn hệ thống, với sự đồng hành từ Blue C. Trước đó, đội ngũ văn hóa VIMC đã được đào tạo bài bản và nhận sự ủng hộ mạnh mẽ từ Ban lãnh đạo. Đây không phải là một hoạt động kỹ thuật đơn thuần, mà là bước đi có chủ đích để biến văn hóa thành động lực thực sự.

Chủ tịch Lê Anh Sơn, khi chia sẻ về văn hóa VIMC, đã nhấn mạnh vào hai giá trị giản dị nhưng cốt lõi: Kỷ luật và Chia sẻ.

Kỷ luật với người hàng hải không phải là lựa chọn, mà là nguyên tắc sinh tồn. Một con tàu ra khơi, nếu thiếu sự tuân thủ tuyệt đối, thì nguy hiểm không chỉ cho công việc mà còn cho tính mạng của tất cả thủy thủ. Tuy nhiên, kỷ luật sẽ trở nên lạnh lẽo nếu thiếu đi sự chia sẻ. Trên một con tàu chỉ vài chục con người sống cạnh nhau hàng tháng trời giữa đại dương, không thể thiếu sự cảm thông, san sẻ nhau từng ca trực, từng khoảnh khắc nghỉ ngơi, từng lúc khó khăn, mệt mỏi.

Tinh thần này đã được đưa vào cuốn Sổ tay văn hóa “Thịnh vượng từ Biển”, đúc kết những giá trị, khát vọng và hành động thực tế của người VIMC. Đồng thời, VIMC xây dựng biểu tượng “La bàn văn hóa” với 5 giá trị cốt lõi rõ ràng: Kỷ luật, Tận tâm, Sáng tạo, Đồng lòng và Liêm chính. Đây trở thành kim chỉ nam cho mọi quyết định và hành động.

Văn hóa không dừng ở tuyên bố. VIMC đã đưa những giá trị này vào hành động cụ thể: từ đào tạo, đánh giá, tuyển dụng đến chính sách lãnh đạo. Tất cả đều cùng hướng về một đích đến: đồng bộ hành vi – nâng chuẩn dịch vụ – giữ vững lòng người. Không dừng lại đó, văn hóa VIMC được cụ thể hóa thành các chuẩn hành vi, lồng ghép vào đào tạo, đánh giá, tuyển dụng và cả trong KPI của lãnh đạo. Các giải pháp thực tiễn như cam kết 5C dịch vụ vượt mong đợi, chiến dịch “Lãnh đạo làm gương – Nhớ, Làm, Nhắc, Khen”, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ thông qua chiến dịch “Vượt trên sự mong đợi”, hay kiến tạo không gian văn hóa đã được triển khai đồng bộ trên toàn hệ thống.

Kết quả là, một nền tảng văn hóa thống nhất đã được thiết lập, tạo điều kiện cho việc áp dụng văn hóa vào thực tiễn phục vụ khách hàng, đồng thời bước đầu tạo dựng được cam kết rõ nét từ đội ngũ lãnh đạo – tiền đề cho chặng phát triển tiếp theo của VIMC.

Nhìn lại chặng đường 30 năm, Tổng Giám đốc VIMC Nguyễn Cảnh Tĩnh chia sẻ rằng: điều quý giá nhất mà VIMC có được không chỉ là những thành tựu hay phần thưởng, mà là bản lĩnh được tôi luyện trong chính những giai đoạn tưởng như không thể vượt qua. Bản lĩnh đó không đến từ vùng biển lặng, mà từ những tháng năm sóng dữ – nơi mà mỗi quyết định đều cần sự can trường, mỗi bước đi đều phải đánh đổi bằng nỗ lực thật sự.

Ba mươi năm – đủ dài để khẳng định bản sắc, đủ thử thách để chứng minh hướng đi. Và giờ đây, với nền tảng văn hóa đã được định hình, VIMC đang sẵn sàng cho chặng đường tiếp theo – đồng lòng hơn, gắn kết hơn và vững vàng vươn ra biển lớn.

Phía trước là một chân trời rộng mở, VIMC đang đứng trước nhiều cơ hội lớn, cả trong nước lẫn quốc tế – từ những luồng đầu tư mới, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu, cho đến vai trò ngày càng quan trọng của kinh tế biển trong chiến lược phát triển đất nước. Với nền tảng vững chắc và chiến lược phát triển rõ ràng, VIMC tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực hàng hải, hướng tới tương lai phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng. Văn hóa – như đã từng là điểm tựa trong hành trình vượt sóng – sẽ tiếp tục đồng hành cùng VIMC trên hành trình vươn ra biển lớn.

Blue C