Rốt ráo mở rộng tuyến cao tốc TP.HCM

Một đoạn cao tốc TP.HCM – Long Thành.

“Vừa chạy vừa xếp hàng”

Sức ép về tiến độ là điều có thể nhận thấy trong Công văn số 2143/VPCP-CN vừa được Văn phòng Chính phủ gửi Bộ trưởng Bộ Xây dựng và Bộ trưởng Bộ Tài chính để truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà về phương án đầu tư Dự án Mở rộng đường cao tốc TP.HCM – Long Thành.

Theo đó, Phó thủ tướng giao Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm về phương án đề xuất, tổ chức triển khai, phấn đấu khánh thành Dự án vào ngày 2/9/2026. Mốc hoàn thành công tác mở rộng cao tốc TP.HCM – Long Thành dài 21,92 km từ 4 làn xe lên 8 – 10 làn xe vừa được lãnh đạo Chính phủ giao sớm hơn 3 tháng so với đề xuất gần nhất của Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) trước khi hợp nhất, nay là Bộ Xây dựng.

Theo Công văn số 2143/VPCP-CN, Bộ trưởng Bộ Xây dựng được quyền quyết định áp dụng lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt theo thẩm quyền, đúng quy định hiện hành; chịu trách nhiệm phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan thực hiện theo quy định, không để xảy ra tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm.

Phó thủ tướng giao Bộ Tài chính khẩn trương tổng hợp đề xuất của Bộ GTVT về nguồn vốn thực hiện Dự án từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2024 theo ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình tại Thông báo số 22/TB-VPCP ngày 26/2/2025 của Văn phòng Chính phủ.

Được biết, đơn vị đang được giao lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án là Ban Quản lý dự án 7 đã đăng ký kế hoạch vốn cho Dự án Mở rộng đuờng cao tốc TP.HCM – Long Thành với Bộ Xây dựng. Với tổng mức đầu tư khoảng 14.875 tỷ đồng, Ban Quản lý đăng ký nhu cầu vốn cho Dự án trong năm 2025 là 2.500 tỷ đồng và năm 2026 là 12.375 tỷ đồng. Lãnh đạo Ban Quản lý cho biết, kế hoạch vốn này cơ bản khớp với tiến độ hoàn thành Dự án.

Trước đó, cuối tháng 2/2025, Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về phương án đầu tư Dự án Mở rộng đường cao tốc TP.HCM – Long Thành. Cùng với đề xuất sử dụng nguồn tăng thu ngân sách nhà nước năm 2024 để triển khai Dự án, thay vì dùng vốn tự có của nhà đầu tư khai thác, vận hành Dự án đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây giai đoạn I (là Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam), Bộ GTVT còn đề xuất một loạt cơ chế đặc thù khác, nhằm hoàn thành sớm nhất việc mở rộng đoạn cao tốc TP.HCM – Long Thành, qua đó đồng bộ với việc khai thác Sân bay quốc tế Long Thành giai đoạn I.

Cụ thể, Bộ GTVT đề xuất người đứng đầu Chính phủ giao bộ này là cơ quan chủ quản Dự án, đồng thời thấp thuận kế hoạch triển khai dự án: phấn đấu khởi công trong quý III/2025, hoàn thành từng phần, cơ bản hoàn thành vào tháng 12/2026 để được áp dụng lựa chọn nhà thầu theo hình thức đặc biệt (quy định tại Điều 82, Nghị định số 24/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu và được sửa đổi tại khoản 20, Điều 2, Nghị định số 17/2025/NĐ-CP của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu).

“Để hoàn thành công trình trong năm 2026, không còn cách nào khác là phải vừa chạy vừa xếp hàng, áp dụng những cơ chế đặc biệt về lựa chọn nhà thầu”, ông Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định chất lượng (Bộ Xây dựng) cho biết.

Đợi cú “vượt vũ môn” mới

Ngay trước khi Bộ Xây dựng được quyền quyết định áp dụng lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, Ban Quản lý dự án 7 đã nhận được một loạt đề xuất xin được chỉ định thầu triển khai Dự án Mở rộng đường cao tốc đoạn TP.HCM – Long Thành của một số doanh nghiệp trong nước, trong đó có Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn.

Theo đó, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn – một trong những nhà thầu xây lắp mạnh nhất Việt Nam hiện nay – cam kết thực hiện nghiêm các trình tự, thủ tục có liên quan; tổ chức, triển khai thi công rút ngắn được tiến độ (hoàn thành Dự án trong thời gian 18 tháng sau khi được chủ đầu tư bàn giao mặt bằng sạch), đảm bảo chất lượng, an toàn; tiết kiệm chi phí.

Nếu hoàn thành đúng cam kết, thì đây có thể là một những “cú vượt vũ môn” mới của ngành xây dựng nói chung và Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn nói riêng, bởi việc mở rộng đoạn TP.HCM – Long Thành phải vừa tiến hành thi công, vừa đảm bảo an toàn giao thông thông suốt cho đoạn tuyến cao tốc cửa ngõ TP.HCM có lưu lượng giao thông lớn nhất Việt Nam hiện nay.

Trước đó, trong Công văn số 1918/BGTVT-KHĐT gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính,  Bộ GTVT cũng nhận diện một loạt thách thức lớn khi triển khai mở rộng đoạn TP.HCM – Long Thành. Theo đó, Dự án có quy mô lớn (khoảng 15.000 tỷ đồng), yêu cầu kỹ thuật phức tạp (10 km xử lý đất yếu tối thiểu 8 tháng; 12 km cầu, trong đó có 2 cầu lớn là cầu Long Thành và cầu Sông Tắc là cầu lớn dầm hộp đúc hẫng).

Ngoài ra, công tác tổ chức thi công khó khăn do phải vừa thi công, vừa đảm bảo giao thông tuyến cao tốc đang khai thác thông suốt, không có mặt bằng thi công (2 bên hẹp), không có mặt bằng làm đường công vụ chạy dọc tuyến độc lập để thi công đồng loạt.

Theo Bộ Xây dựng, kinh nghiệm triển khai các dự án có quy mô, tính chất tương tự trong thời gian qua cho thấy, dự kiến tháng 5/2025 mới có thể xác định được nguồn vốn để phê duyệt chủ trương đầu tư dự án. Bên cạnh đó, do đây là dự án có quy mô lớn, tính chất kỹ thuật phức tạp, phải triển khai nhiều bước từ khảo sát, lập dự án đầu tư, đánh giá tác động môi trường, thiết kế kỹ thuật, dự toán, nên dự kiến khởi công dự án vào tháng 5/2026.

Trường hợp áp dụng các chính sách đặc thù, đặc biệt giống một số dự án trước đây, như Dự án Xây dựng đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 (tổ chức giải phóng mặt bằng đồng thời quá trình chuẩn bị đầu tư; lựa chọn nhà thầu theo hình thức đặc biệt quy định tại Điều 82, Nghị định số 24/2024/NĐ-CP và được sửa đổi tại khoản 20, Điều 2, Nghị định số 17/2025/NĐ-CP của Chính phủ), thì có thể rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và dự kiến khởi công Dự án vào cuối quý III/2025.

“Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để sớm khởi công, đưa dự án vào khai thác, phù hợp với tiến độ đưa vào khai thác của Cảng hàng không quốc tế Long Thành”, ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết.

Cần phải nói thêm, đề xuất hoàn thành công trình vào tháng 12/2025 được chủ đầu tư đưa ra vào tháng 2/2025. Nếu chiểu theo yêu cầu mới nhất của Chính phủ, cũng như đề xuất tiến độ của Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, thì Bộ Xây dựng sẽ phải kết thúc quá trình chuẩn bị, lựa chọn nhà đầu tư chậm nhất là đầu quý II/2025.

“Đây là tiến độ rất gấp, không có bất cứ thời gian dự phòng nào, nên quá trình triển khai chuẩn bị đầu tư Dự án phải hết sức nhịp nhàng, ăn khớp giữa các cơ quan trong Bộ Xây dựng và giữa Bộ Xây dựng với các bộ, ngành liên quan”, ông Trần Chủng đánh giá.