Dấu ấn Nguyễn Mạnh Quyền với sân khấu xiếc

Biên đạo múa Nguyễn Mạnh Quyền kể câu chuyện “Vùng đất kỳ bí” bằng ngôn ngữ múa, giúp người xem thăng hoa cảm xúc. “Vùng đất kỳ bí” do Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam (nay là Trung tâm Nghệ thuật TP HCM) đầu tư, đã gây ấn tượng mạnh mẽ với công chúng tại Công viên Gia Định, quận Gò Vấp, TP HCM.

.Phóng viên: Là một biên đạo múa nổi lên từ chương trình “Anh trai vượt ngàn chông gai”, nay anh gây ấn tượng với vở xiếc “Vùng đất kỳ bí”. Cơ duyên nào đưa anh đến với vở diễn này?

– Biên đạo múa NGUYỄN MẠNH QUYỀN: Tôi là người thích khám phá và trải nghiệm. Vì vậy, khi được mời tham gia, tôi đồng ý ngay với mong muốn góp phần thay đổi diện mạo nghệ thuật xiếc tại TP HCM. Tác phẩm “Vùng đất kỳ bí” được sự chỉ đạo nghệ thuật của đạo diễn NSƯT Lê Ích Diễn, cố vấn chuyên môn – đạo diễn Nguyễn Phi Sơn, tác giả kịch bản Thục Trâm và đạo diễn Nguyễn Quốc Công. Vở được đầu tư dàn dựng quy mô, với sự tham gia của gần 30 nghệ sĩ, diễn viên xiếc trẻ tài năng, trình diễn các kỹ thuật xiếc độc đáo như: đu dây, tung hứng với bóng, múa lửa, nhào lộn, chồng người, giữ thăng bằng trên cao, múa gậy, múa rồng, múa rối que khổng lồ…

.Vai trò của nghệ thuật múa trong vở xiếc này như thế nào, khiến “Vùng đất kỳ bí” hấp dẫn người xem?

– Câu chuyện bắt đầu từ một ngôi làng, nơi mà thiên tai, hạn hán đột nhiên ập tới, người dân sống trong lo âu đã đặt hết niềm tin vào một tập tục “Trống gọi trời” để cầu mưa. Trưởng làng đã tổ chức cuộc thi nhằm chọn người mạnh nhất lên đường, tìm cho được 5 viên đá tượng trưng cho ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ… đem về đặt vào chiếc trống, cầu mưa cho làng. Và tôi đã kể câu chuyện kịch tính này bằng ngôn ngữ múa. Khi được đặt đúng vị trí, ngôn ngữ múa đã khái quát tốt nội dung câu chuyện kể và chinh phục người xem.

.Trong các suất diễn, khán giả chứng kiến chiếc trống trời đặt giữa quảng trường với 5 viên đá quý được sắp đặt cẩn thận trên bề mặt. Đó cũng là khoảnh khắc ngôn ngữ múa toát lên vẻ đẹp đầy kiêu hãnh. Anh dựa vào đâu để thể hiện điều này?

– Thể hiện nghệ thuật múa sao cho hấp dẫn, dễ hiểu là một bài toán khó, vì vậy tôi luôn cố gắng đưa chất trẻ và sự thể hiện gần gũi với hơi thở cuộc sống vào những tiết mục. Để có được một “Vùng đất kỳ bí” khiến khán giả mãn nhãn, chúng tôi đã cùng nhau tập luyện cật lực trong hơn 2 tháng, nỗ lực hoàn thiện kỹ thuật trình diễn nghệ thuật xiếc có độ khó cao, hoàn chỉnh từng phân cảnh, đặc biệt là phát huy hiệu quả hiệu ứng âm thanh, ánh sáng…

.Theo anh, những yếu tố nào giúp “Vùng đất kỳ bí” trở thành một hiện tượng sân khấu?

– Thú thật, chính chúng tôi cũng không ngờ “Vùng đất kỳ bí” thu hút đông đảo khán giả đến thưởng thức, trong đó có cả du khách nước ngoài. Tôi cho rằng sự sáng tạo và đổi mới trong kịch bản, âm nhạc, trang phục, bối cảnh, kỹ năng xiếc và hiệu ứng sân khấu là yếu tố làm nên thành công của vở diễn.

.Quá trình lựa chọn âm nhạc, trang phục và hiệu ứng sân khấu cho “Vùng đất kỳ bí” diễn ra như thế nào?

– Việc lựa chọn âm nhạc, phục trang cũng như hiệu ứng sân khấu là một áp lực rất lớn với toàn bộ ê-kíp. Chúng tôi đã làm việc liên tục từ sáng đến khuya, thử nghiệm nhiều kỹ thuật mới và không ngừng cải tiến từng chi tiết nhỏ. Cụ thể như từ cách tạo hình nhân vật cho đến ánh sáng, âm thanh và hòa quyện giữa múa với xiếc, việc lồng ghép các tiết mục xiếc như đu bay, uốn lượn vào vở diễn sao cho thuyết phục. Mỗi ngày, chúng tôi luôn đắm chìm với những thử thách mới, từ vũ đạo đến âm nhạc, với mục tiêu mang đến những màn trình diễn hoàn hảo.

.Làm thế nào anh có thể kết hợp ngôn ngữ hình thể của nghệ sĩ xiếc với ý tưởng biên đạo?

– Đây là một hành trình khá dài. Để có được thành quả như ngày hôm nay phải nhắc đến 5 năm trước, thời điểm lần đầu tiên tôi hợp tác với Rạp xiếc Công viên Gia Định trong vở xiếc “Mekong Show”. Khoảng thời gian đó giúp tôi định hình được phong cách tập luyện cho các nghệ sĩ cũng như học cách dàn dựng vũ đạo như thế nào cho thật sự hiệu quả và phù hợp với các diễn viên. Thành quả đó hiện hữu rõ ràng nhất trong “Vùng đất kỳ bí”, khi các nghệ sĩ đã có màn lột xác ngoạn mục về vũ đạo. Họ đã dẫn dắt khán giả đi qua những cung bậc cảm xúc buồn, vui, hạnh phúc, cảm động… thông qua ngôn ngữ hình thể.

.Nhiều tác phẩm gần đây của anh đã khai thác múa đương đại với đề tài văn hóa, lịch sử dân tộc. Tại sao lại là sự kết hợp này, thưa anh?

– Từ nhỏ, tôi đã rất yêu thích khám phá văn hóa, lịch sử. Tôi mong muốn tiếp nối sở thích đó thông qua việc kể chuyện bằng ngôn ngữ nhảy múa. Thông qua tác phẩm của mình, tôi không chỉ kết hợp giữa chuyển động cơ thể và âm nhạc mà còn là phương tiện để truyền tải bản sắc văn hóa của dân tộc Việt.

.Anh đánh giá như thế nào về sự phát triển của nghệ thuật múa trong công cuộc thúc đẩy công nghiệp văn hóa tại TP HCM?

– Là biên đạo múa cho chương trình “Anh trai vượt ngàn chông gai” nên tôi hiểu rõ yêu cầu phải khai thác tốt nhất tiềm năng của nghệ thuật múa, góp phần thúc đẩy nền công nghiệp văn hóa TP HCM phát triển. Giải Mai Vàng lần thứ 30 – năm 2024 do Báo Người Lao Động tổ chức, tôi cũng có phần đóng góp khi biên đạo múa tiết mục “Mưa trên phố Huế” cho nhóm “Anh trai vượt ngàn chông gai” biểu diễn trong đêm trao giải và chương trình nghệ thuật chào mừng 30 năm Giải Mai Vàng. Chương trình đã mang lại cho tôi nhiều cảm xúc đặc biệt.

Với thành công quả của vở xiếc “Vùng đất kỳ bí”, không chỉ tôi mà những người làm xiếc vô cùng hạnh phúc khi khán giả đã quan tâm và dành nhiều tình yêu cho vở diễn nói riêng và văn hóa nghệ thuật nước nhà nói chung. Điều này đã tạo thêm động lực để chúng tôi tiếp tục có những cống hiến mới.

.Anh có những dự định và ấp ủ nào cho tương lai, đặc biệt là trong việc phát triển nghệ thuật sân khấu và nghệ thuật múa?

– Trong tương lai, tôi mong muốn xây dựng một thế hệ “MQ Dance Team” – thế hệ diễn viên trẻ thể hiện phong cách dàn dựng múa của Mạnh Quyền. Đây không chỉ là nơi tôi khẳng định bản thân mà còn tạo cơ hội cho thế hệ trẻ. Đồng thời, tôi đang hướng đến xây dựng những chương trình nghệ thuật liên quan đến văn hóa, lịch sử Việt Nam cho khán giả trong nước và quốc tế.