Chuyển đổi xanh – Hướng đi bền vững của ngành điện tử, máy móc và công nghiệp hỗ trợ

Vai trò chủ lực trong nền kinh tế

Theo số liệu của Bộ Công Thương, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu ngành điện tử đạt 126,5 tỷ USD, đóng góp hơn 1/3 vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước (405 tỷ USD).

Cụ thể, ngành hàng máy tính, điện tử và linh kiện đạt 72,56 tỷ USD, tăng 26,6%; còn điện thoại và linh kiện đạt 53,9 tỷ USD, tăng 2,9% so với năm 2023. Con số này thể hiện nhu cầu tiêu dùng đang phục hồi, đồng thời năng lực sản xuất của các nhà cung ứng trong nước cũng được nâng cao.

Ngành công nghiệp hỗ trợ có mối liên hệ mật thiết, không chỉ đóng vai trò cung cấp nguyên liệu đầu vào mà còn tạo ra giá trị gia tăng, nâng cao sức cạnh tranh của các sản phẩm, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. (Nguồn: Báo Công Thương)

Theo Hiệp hội Cơ khí Việt Nam (VAMI), cả nước có khoảng 3.100 doanh nghiệp ngành cơ khí chế tạo với 53.000 cơ sở sản xuất, chiếm gần 30% tổng số doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo tại Việt Nam. Ngành cơ khí, máy móc và thiết bị trong nước đã từng bước làm chủ và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, tạo động lực thúc đẩy các ngành công nghiệp khác phát triển, qua đó trực tiếp và gián tiếp tạo việc làm cho hàng triệu lao động.

Trong bối cảnh ngành điện tử, máy móc gặt hái được nhiều thành tựu, ngành công nghiệp hỗ trợ lại có mối liên hệ mật thiết, không chỉ đóng vai trò cung cấp nguyên liệu đầu vào mà còn tạo ra giá trị gia tăng, nâng cao sức cạnh tranh của các sản phẩm, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, theo Vietnam Briefing, nếu so sánh với các nước trong khu vực Đông Nam Á, số lượng doanh nghiệp tham gia sản xuất công nghiệp phụ trợ ở Việt Nam ở mức thấp, chỉ có khoảng 500 doanh nghiệp, chiếm 0,2% trong tổng số khoảng 1 triệu doanh nghiệp. Do vậy, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn rất nhiều dư địa để khai thác và lợi thế để bứt phá hơn nữa.

Bên cạnh đó, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, các chính sách mới của Chính phủ, cùng sự xuất hiện của các diễn đàn, triển lãm quảng bá sản phẩm điện tử, máy móc và công nghiệp hỗ trợ, kỳ vọng sẽ tạo tiền đề để các doanh nghiệp trong ngành trở thành đầu tàu dẫn dắt nền kinh tế.

Hướng đi bền vững

Hiện nay, hơn 130 nước đã cam kết mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, trong đó có Việt Nam. Do vậy, chuyển đổi xanh không chỉ là nhu cầu tất yếu mà còn là hướng đi mang tính cam kết, vì một nền kinh tế phát triển bền vững.

Để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp trong nước cần tìm kiếm giải pháp để hướng đến sản xuất những sản phẩm thông minh, xuất khẩu có giá trị cao, điều này lại càng quan trọng đối với ngành điện tử, máy móc, công nghiệp.

Đặc biệt, trong kỷ nguyên vươn mình của cả bộ máy chính trị – kinh tế – xã hội, đòi hỏi các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phải dồn lực để đầu tư về mặt công nghệ, thường xuyên cập nhật xu hướng hiện đại nhất, mới nhất; nâng cao và chọn lọc nguồn nhân lực; tăng cường hợp tác để học hỏi các doanh nghiệp từ các quốc gia đi đầu xu hướng chuyển đổi xanh.

Hiện nay, các khu công nghiệp truyền thống đang phải đối mặt với vấn đề tiêu tốn nhiều năng lượng, ô nhiễm môi trường, quản lý dữ liệu kém, quản lý chất thải và tài nguyên chưa hiệu quả, dẫn đến lãng phí và ô nhiễm… Việc ứng dụng công nghệ 4.0 có thể giải quyết các vấn đề này và tạo ra tương lai bền vững và thông minh hơn cho các khu công nghiệp.

Tuy nhiên, Tổng cục Thống kê cho biết, trên 30% doanh nghiệp công nghệ hỗ trợ của cả nước nói chung vẫn đang sử dụng hoàn toàn thiết bị điều khiển thủ công, trên 50% sử dụng thiết bị bán tự động.

Đáng chú ý, chỉ hơn 10% doanh nghiệp có sử dụng thiết bị tự động hoá và chưa đến 10% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ có sử dụng robot trong dây chuyền sản xuất. Đây chính là thách thức lớn đối với ngành Điện tử, Máy móc, Công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam trong quá trình chuyển đổi xanh.

Điểm sáng là thời gian gần đây, Chính phủ dành nhiều chính sách ưu đãi để các doanh nghiệp trong ngành tiếp nhận chuyển giao công nghệ, chuyển đổi sản xuất theo hướng bền vững. Trong đó, tập trung khai thác, phát triển hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo, thúc đẩy sử dụng năng lượng bền vững thay thế cho nguồn năng lượng ảnh hưởng đến môi trường, điển hình là việc lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các nhà xưởng, khu công nghiệp giúp ứng phó với tình trạng thiếu điện sản xuất vào mùa nắng nóng.

Hơn nữa, cộng đồng doanh nghiệp trong nước ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với mô hình nhà máy, khu công nghiệp thông minh, trải nghiệm và học hỏi việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất như Big Data (dữ liệu lớn), AI (trí tuệ nhân tạo), IoT (Internet vạn vật), Edge Computing (điện toán biên)… từ các doanh nghiệp tiên phong nước ngoài.

Để mở rộng tầm nhìn hơn nữa, một cầu nối để các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm Điện tử, Máy móc và Công nghiệp hỗ trợ vừa giới thiệu, quảng bá năng lực, vừa tăng cường hợp tác, xúc tiến đầu tư lâu dài là rất cần thiết. Do vậy, một sự kiện chuyên biệt của ngành xứng đáng để trông đợi và tham gia.

Vietnam Expo 2025 là một cơ hội không thể bỏ qua dành cho doanh nghiệp mong muốn vươn ra thị trường quốc tế và mở rộng các mối quan hệ thương mại. (Nguồn: Vietnam Expo)

Vietnam Expo 2025 đồng hành chuyển đổi xanh cùng doanh nghiệp

Là sự kiện xúc tiến thương mại thường niên uy tín do Bộ Công Thương chủ trì, Cục Xúc tiến thương mại chỉ đạo và Công ty VINEXAD tổ chức, Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt Nam lần thứ 34 – Vietnam Expo 2025 dành riêng một khu vực trưng bày cho các sản phẩm Điện tử, Máy móc và Công nghiệp hỗ trợ.

Tại đây, hàng trăm doanh nghiệp mang đến các sản phẩm tiên tiến, đặc sắc để giới thiệu đến khách tham quan, đối tác trong và ngoài nước.

Điểm sáng của Hội chợ Vietnam Expo năm nay là Khu gian hàng Công nghiệp hỗ trợ được phối hợp tổ chức cùng Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và Khu gian hàng Công nghiệp chủ lực do Hội Doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực TP. Hà Nội (HAMI) quy tụ nhiều đơn vị sản xuất uy tín trong nước.

Các doanh nghiệp tham gia tại đây không chỉ trưng bày sản phẩm mà còn giới thiệu năng lực sản xuất, từ đó tạo cơ hội tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài. Khu gian hàng có sự xuất hiện của Nhôm Việt Pháp, Inox Hoàng Vũ, VINACOMIN, Tôn mạ VNSTEEL Thăng Long, Hóa chất Khang Việt, Băng keo Hanopro, Cơ khí Thành Long…

Không chỉ vậy, các nhà sản xuất Việt Nam sẽ có cơ hội cọ sát trên cùng “sân chơi” với các doanh nghiệp quốc tế đến từ các quốc gia có thể mạnh về sản xuất công nghiệp như VACSCO, SKFM, TOPES (Hàn Quốc), DSHI (Trung Quốc), NAFTAN, GRODNO AZOT (Belarus)…

Song song đó, Ban tổ chức chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng nhằm mang đến các hội thảo cập nhật xu hướng chuyển đổi xanh và chương trình kết nối cung cầu trọng điểm như: Hội thảo “Chuyển đổi xanh trong sản xuất hàng hóa thúc đẩy xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU)” phối hợp cùng Liên đoàn VCCI ngày 3/4.

Hội thảo kết nối “Hàng hóa xuất khẩu Việt Nam – Tăng trưởng toàn cầu” cùng Amazon ngày 3/4; Hội thảo “Phát triển chuỗi cung ứng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xuất khẩu xuyên biên giới” do Công ty LITA Network tổ chức ngày 4/4; Hội thảo “Công nghiệp xanh và xuất khẩu thông minh – Hướng đi bền vững trong kỷ nguyên vươn mình” do Hiệp hội HAMI, Vinexad ngày 4/4.

Đặc biệt, Chương trình Supply Link: Kết nối cung cầu ngành công nghiệp hỗ trợ sẽ được bố trí thành khu vực gặp gỡ 1-1 (Business matching) với sự tham gia của 10 doanh nghiệp FDI (VIP Buyer) sẽ trưng bày các sản phẩm cần tìm nhà cung cấp (Suppiler) trong nước thuộc lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Các nhà sản xuất Việt Nam sẽ có cơ hội cọ sát trên cùng “sân chơi” với các doanh nghiệp quốc tế đến từ các quốc gia có thể mạnh về sản xuất công nghiệp. (Nguồn: Vietnam Expo)

Chương trình do Liên minh Hỗ trợ Công nghiệp Việt Nam (VISA Connect), Hiệp hội VASI, HAMI, INTERLOG phối hợp tổ chức dự kiến sẽ bố trí lịch làm việc chi tiết với khoảng 100 nhà cung cấp Việt nam trong 2 ngày 2-3/4.

Vietnam Expo 2025 là một cơ hội không thể bỏ qua dành cho doanh nghiệp mong muốn vươn ra thị trường quốc tế và mở rộng các mối quan hệ thương mại. Tham gia sự kiện này không chỉ là cơ hội giao thương, mà còn là bước đi quan trọng trong chiến lược Chuyển đổi xanh – Xuất khẩu thông minh, hướng đi bền vững của mỗi doanh nghiệp.

Hội chợ sẽ chính thức mở cửa từ ngày 2-5/4/2025 tại Trung tâm Triển lãm quốc tế Hà Nội (I.C.E), 91 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội, dự kiến đón tiếp trên 20.000 lượt khách đến tham quan và làm việc trong 4 ngày Triển lãm.