Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, thành lập năm 1979 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, là cơ quan nội các phụ trách chính sách giáo dục quốc gia và phân phối hỗ trợ tài chính liên bang cho các trường học, với ngân sách khoảng 268 tỷ USD và 4.400 nhân viên.
Ông Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp vừa qua, nhằm giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách giáo dục quốc gia. Với một chữ ký, ông thực hiện lời hứa đã đưa ra từ năm 2016 trong chiến dịch tranh cử đầu tiên. Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức gây ra làn sóng tranh cãi sâu rộng trong giới chính trị và giáo dục.
Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, được thành lập vào năm 1979 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, là cơ quan cấp nội các có nhiệm vụ giám sát chính sách giáo dục quốc gia và điều phối các chương trình hỗ trợ tài chính liên bang cho hệ thống trường học trên toàn quốc. Cơ quan này quản lý ngân sách khoảng 268 tỷ USD và có khoảng 4.400 nhân viên.
Ông Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp vừa qua, nhằm giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách giáo dục quốc gia. Ảnh: CES.
Các chức năng cốt lõi của bộ bao gồm phân bổ hỗ trợ tài chính cho sinh viên, thu thập dữ liệu về hệ thống giáo dục, giám sát việc thực hiện các quy định chống phân biệt đối xử và thực thi các đạo luật giáo dục được Quốc hội thông qua. Trong đó, chương trình hỗ trợ sinh viên liên bang là một trong những vai trò nổi bật nhất, với hàng chục tỷ USD được phân phối hàng năm dưới dạng trợ cấp, khoản vay và chương trình làm thêm học tập, hỗ trợ hơn 13 triệu sinh viên mỗi năm.
Ngoài ra, bộ còn giám sát các chương trình dành cho học sinh khuyết tật, người học tiếng Anh và học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Các nhà phê bình từ lâu đã cho rằng giáo dục nên do bang và địa phương kiểm soát hoàn toàn, trong khi những người ủng hộ lại nhấn mạnh vai trò thiết yếu của bộ trong việc đảm bảo công bằng giáo dục và cung cấp sự hỗ trợ liên bang cần thiết cho các nhóm học sinh yếu thế.
Dù ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, việc giải thể một cơ quan cấp nội các như Bộ Giáo dục không thể được thực hiện chỉ bằng quyết định của Tổng thống. Hiến pháp Hoa Kỳ quy định rõ ràng về việc phân chia quyền lực, và việc đóng cửa một cơ quan được thành lập theo luật cần có sự phê chuẩn của Quốc hội. Trên thực tế, chưa có tổng thống nào thành công trong việc giải thể một cơ quan cấp nội các từng được luật pháp công nhận.
Chính quyền ông Trump thừa nhận hạn chế này. Các quan chức xác nhận rằng họ không có đủ phiếu tại Quốc hội để thực hiện việc giải thể toàn diện. Thay vào đó, sắc lệnh hành pháp sẽ chỉ đạo Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon thực hiện mọi bước cần thiết trong khuôn khổ quyền hạn hành pháp hiện có để chuẩn bị cho quá trình đóng cửa. Điều này có thể bao gồm việc tái cấu trúc các chức năng, bổ nhiệm lãnh đạo có cùng mục tiêu giảm thiểu hoạt động của bộ và chuyển giao một số quyền hạn cho các bang trong những trường hợp được luật cho phép.
Tác động của sắc lệnh này đến 50 triệu học sinh công lập và gia đình họ trên khắp Hoa Kỳ vẫn còn chưa rõ ràng. Trong ngắn hạn, học sinh có thể không cảm nhận được thay đổi đáng kể nào vì các trường chủ yếu do bang và địa phương quản lý, và ngân sách đã được thiết lập từ trước. Tuy nhiên, về dài hạn, nếu các chương trình giáo dục liên bang bị điều chỉnh hoặc cắt giảm, những ảnh hưởng có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt với học sinh thuộc các nhóm dễ bị tổn thương.
Các chuyên gia cảnh báo rằng việc làm suy yếu bộ có thể ảnh hưởng nặng nề đến học sinh khuyết tật, người học tiếng Anh và học sinh nghèo. Đạo luật “Individuals with Disabilities Education Act” (IDEA), quy định quyền lợi của học sinh khuyết tật, hiện do Bộ Giáo dục giám sát thực hiện.
Bên cạnh đó, tương lai của hệ thống cho vay sinh viên liên bang cũng đang bị đặt dấu hỏi lớn. Hiện tại, hệ thống này đang quản lý khoảng 1,69 nghìn tỷ USD tiền nợ vay của hơn 43 triệu người Mỹ. Chính quyền ông Trump cho biết các chức năng như cho vay sinh viên sẽ được tiếp tục, nhưng việc phân phối trợ cấp, quỹ làm thêm và khoản vay có thể bị gián đoạn nếu quá trình chuyển đổi hành chính gặp trục trặc.
Hiện chưa rõ cơ quan nào sẽ tiếp nhận trách nhiệm này nếu Bộ Giáo dục bị giải thể. Ông Trump từng gợi ý có thể chuyển nhiệm vụ này sang Bộ Tài chính, Bộ Thương mại hoặc Cục Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ. Trong số đó, Bộ Tài chính được xem là lựa chọn khả thi nhất.
Với các sinh viên hiện đang trong quá trình trả nợ, họ có thể không gặp thay đổi ngay lập tức về nghĩa vụ trả nợ hoặc điều kiện vay. Tuy nhiên, việc tìm kiếm thông tin, nhận tư vấn hoặc chuyển đổi lựa chọn trả nợ có thể gặp nhiều khó khăn nếu trách nhiệm hành chính được chuyển giao. Đồng thời, sinh viên mới hoặc những người đang chuẩn bị vào đại học sẽ đối mặt với nhiều bất định về cách thức đăng ký vay mới hoặc nhận hỗ trợ tài chính trong tương lai.
Việc giải thể Bộ Giáo dục, nếu thành công, không chỉ là một thay đổi hành chính đơn thuần mà còn thể hiện rõ lập trường chính trị của ông Trump: giảm thiểu vai trò của chính phủ liên bang trong đời sống người dân và trao quyền nhiều hơn cho các bang. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền giáo dục Mỹ vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức về bất bình đẳng, sự thiếu hụt ngân sách tại các địa phương và gánh nặng tài chính ngày càng lớn của sinh viên, quyết định này có thể tạo ra nhiều hệ lụy phức tạp và lâu dài.
Nguồn: https://danviet.vn/ong-trump-giai-tan-bo-giao-duc-anh-huong-nhu-the-nao-toi-sinh-vien-my-2025032122290953.htm
