Ông Trump dẹp Bộ Giáo dục, ai đang buồn và lo âu?

Ngày 20-3, ông Trump đã ký sắc lệnh “bắt đầu xóa sổ” Bộ Giáo dục liên bang Mỹ với lý do muốn chuyển giao quyền lực giáo dục về cho các tiểu bang. Nhưng nước cờ này liệu có thành công và ai sẽ là người chịu thiệt khi vụ việc chưa ngã ngũ?

Học sinh yếu thế gặp khó

Bộ Giáo dục Mỹ hiện giám sát khoảng 100.000 trường công và 34.000 trường tư, nhưng 85% nguồn tài trợ cho trường công đến từ chính quyền tiểu bang hoặc địa phương.

Việc điều hành trường học và thiết lập chương trình giảng dạy tại các trường là công việc của tiểu bang và địa phương, Bộ Giáo dục Mỹ không tham gia vào các công tác này.

Các nhiệm vụ chính của Bộ Giáo dục Mỹ bao gồm: giám sát các chương trình cho vay sinh viên và quản lý Trợ cấp Pell giúp sinh viên thu nhập thấp theo học đại học, hỗ trợ học sinh khuyết tật và học sinh là con em gia đình thu nhập thấp, cùng với đó là thực thi luật ngăn chặn nạn phân biệt giới tính và chủng tộc tại các trường học công.

Theo Đài CNN, Bộ Giáo dục Mỹ hằng năm phân bổ hàng chục tỉ USD tài trợ để hỗ trợ hàng triệu học sinh ở các vùng thu nhập thấp và nông thôn cũng như người khuyết tật.

Mặc dù ông Trump trong buổi ký sắc lệnh nói rõ rằng các khoản hỗ trợ này “vẫn sẽ được bảo toàn đầy đủ” trong khi được phân phối cho nhiều cơ quan khác, động thái đóng cửa Bộ Giáo dục Mỹ cho thấy khả năng các chương trình này sẽ bị đình trệ, gây tác động tiêu cực lên các em học sinh thụ hưởng. Trước khi ông Trump ký sắc lệnh yêu cầu Bộ Giáo dục tự đưa ra kế hoạch giải tán, bộ này đã thông báo sa thải một nửa số nhân viên.

Bà Weade James, giám đốc cấp cao về chính sách giáo dục K-12 tại Trung tâm Tiến bộ Mỹ, nhận định việc không còn Bộ Giáo dục và thiếu nhân sự giám sát phù hợp sẽ làm dấy lên lo ngại về việc đảm bảo các tiểu bang và học khu sử dụng ngân sách được cấp hiệu quả.

“Điều rất quan trọng là chúng ta tiếp tục đặt câu hỏi về việc những cắt giảm này sẽ ảnh hưởng đến học sinh như thế nào, vì rõ là chúng có ảnh hưởng. Sẽ có sự thiếu hụt về chuyên môn, khả năng thu thập dữ liệu, giám sát và giải trình”, bà James nhận định.

Một ví dụ điển hình là trường hợp của bà Rebecca (48 tuổi) đến từ bang Michigan, người đang khiếu nại lên Văn phòng Dân quyền (OCR) thuộc Bộ Giáo dục Mỹ về việc cậu con trai 13 tuổi của bà có nhiều chẩn đoán về sức khỏe tâm thần do bị nhà trường cô lập.

Khi các nhân viên OCR tại Cleveland đang hỗ trợ khiếu nại của bà Rebecca thì chính quyền ông Trump lại sa thải toàn bộ nhân sự tại đây, khiến vụ khiếu nại của bà rơi vào bế tắc.

“Tôi không có lựa chọn nào khác cho đứa trẻ này. Họ đang chơi trò chính trị với cậu con trai bé bỏng của tôi. Và tôi không nghĩ điều đó là công bằng”, bà Rebecca bất bình.

Dấu hỏi với nợ sinh viên

Bộ Giáo dục Mỹ quản lý danh mục cho vay liên bang trị giá khoảng 1.800 tỉ USD đối với sinh viên đại học và sau đại học tại Mỹ, với ước tính 40% các khoản vay quá hạn.

So sánh khoản vay sinh viên liên bang có quy mô gần bằng một trong những ngân hàng lớn nhất của Mỹ là Wells Fargo, sắc lệnh của ông Trump nêu: “Bộ Giáo dục không phải là một ngân hàng và bộ phải trả lại các chức năng ngân hàng cho một tổ chức có đủ năng lực để phục vụ sinh viên Mỹ”.

Sắc lệnh không nêu chi tiết điều gì sẽ xảy ra với các khoản vay hiện tại hoặc tương lai nhưng việc quản lý danh mục này có thể được chuyển về Bộ Tài chính Mỹ hoặc Cơ quan Quản lý doanh nghiệp nhỏ Mỹ. Tuy nhiên, một nguồn thạo tin của CNN tiết lộ Bộ Tài chính Mỹ đang không muốn nhận nhiệm vụ này.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, Bộ Giáo dục giám sát khoản vay liên bang dành cho sinh viên do gần 43 triệu người sử dụng, nghĩa là cứ 6 người Mỹ thì có 1 người đang mang nợ sinh viên.

Tại sự kiện ký sắc lệnh, ông Trump nói vấn đề này có thể sẽ được đưa ra trước quốc hội để bộ này bị xóa bỏ hoàn toàn. Mặc dù Đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện nhưng ông Trump vẫn cần sự ủng hộ của các nghị sĩ Đảng Dân chủ để có được 60 phiếu bầu cần thiết tại Thượng viện.

Reuters nhận định tổng thống Mỹ sẽ cần sự ủng hộ của các nhà lập pháp Đảng Dân chủ và hiệp hội giáo viên để đạt được mục đích nhưng có khả năng ông Trump sẽ không bao giờ giải thể hoàn toàn được Bộ Giáo dục. “Hẹn gặp ông tại tòa”, bà Randi Weingarten, người đứng đầu Liên đoàn Giáo viên Mỹ, lên tiếng phản đối.