Các doanh nghiệp phương Tây đang nóng lòng trở lại, Nga “lạnh lùng” đón tiếp?

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại Đại hội thường niên Liên minh các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga ở Moscow, ngày 18/3. (Nguồn: MSN)

Các quan chức Nga cho biết, Moscow đang mở bung cửa cho các công ty phương Tây có thể quay trở lại bất cứ lúc nào, chỉ cần theo “luật chơi” do họ đặt ra.

Trái với những đồn đoán rằng, nhiều doanh nghiệp phương Tây đang tìm cách quay trở lại Nga trong bối cảnh Mỹ gần đây đã có động thái ngoại giao thân thiện hơn với Moscow, các quan chức Điện Kremlin, bao gồm cả Tổng thống Vladimir Putin, đã nói rõ rằng, bất kỳ sự tái gia nhập thị trường nào cũng sẽ đi kèm với các điều kiện nghiêm ngặt.

Bước chân đi, không dễ quay lại

Tổng thống Putin cho biết rõ, các doanh nghiệp nước ngoài sẽ không được phép mua lại tài sản của họ tại Nga với mức giá thấp như khi họ đã bán chúng, cũng như họ sẽ không được hưởng chế độ ưu đãi.

Ông chủ Điện Kremlin khẳng định, Moscow đang xây dựng một khuôn khổ pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc quay trở lại của các doanh nghiệp phương Tây, nhưng vẫn duy trì “lợi thế” cho các nhà sản xuất trong nước.

Tại Đại hội thường niên Liên minh các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga, cũng là một nhóm vận động hành lang kinh doanh lớn tại nền kinh tế thứ tư thế giới (theo xếp hạng của IMF, năm 2024), Tổng thống Putin đã phát biểu rằng: “Mỗi thỏa thuận sẽ cần được cân nhắc riêng biệt và cẩn thận”.

Hơn 1.000 doanh nghiệp đã rời Moscow trong 3 năm xảy ra xung đột Nga-Ukraine (từ 2/2022), bởi nhiều lý do, theo nhiều cách thức và điều khoản khác nhau. Một số doanh nghiệp đã bán tài sản tại Nga hoặc chuyển giao việc quản lý cho các lãnh đạo hiện đang quản lý; một số khác từ bỏ hoàn toàn tài sản ở Nga; một số khác thậm chí bị sung công và bán tài sản…

Do đó, theo quan điểm của ông chủ Điện Kremlin Putin, Moscow sẽ rà soát kỹ các công ty phương Tây có thỏa thuận mua lại tài sản, nhằm đảm bảo xem xét kỹ từng trường hợp. Ông cho biết tôn trọng các doanh nghiệp vẫn tiếp tục làm việc với Nga, nhưng sẽ có “đánh giá khác” với những trường hợp “đóng sầm cửa” khi rời đi.

Các công ty ra đi vì sức ép chính trị và bán tài sản với giá tượng trưng sẽ không được mua lại tài sản với giá đó. “Và khi khoảng trống mà họ để lại được doanh nghiệp Nga lấp đầy, như chúng tôi thường nói đó, con tàu đã rời đi rồi”, Tổng thống Nga phát biểu.

Về vấn đề này, ngày 20/3 trả lời hãng tin TASS, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev cũng cho biết, việc quay lại thị trường Nga sẽ là thử thách đối với các công ty phương Tây đã rút khỏi thị trường nước này sau khi bùng phát xung đột tại Ukraine.

ông Medvedev khẳng định, Nga không đuổi bất kỳ doanh nghiệp phương Tây nào, mà chính họ tự rời đi. Ông cũng nhắc lại rằng, tháng 3/2022, chính ông đã cảnh báo các công ty phương Tây “tháo chạy” khỏi Nga rằng -sẽ không dễ dàng quay lại thị trường nước này trong tương lai, bất kể với lý do rút lui như thế nào.

Các nguyên tắc sẽ phải thay đổi

Gần đây, cùng thời gian diễn ra các cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên giữa Mỹ và Nga về xung đột tại Ukraine, được tổ chức tại Saudi Arabia (2/2025), các phương tiện truyền thông rộ lên thông tin về “làn sóng” các công ty phương Tây muốn sớm quay trở lại thị trường Nga, ngay khi căng thẳng địa chính trị có khả năng giảm bớt.

Tổng thống Putin đã chỉ thị soạn thảo các quy tắc “minh bạch” cho các công ty phương Tây muốn quay trở lại, đảm bảo “hành vi trung thực và có trách nhiệm” tại Nga. Liên minh các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga cho biết, các quy định sẽ được hoàn thiện vào tháng Tư.

Ông Kirill Dmitriev, Đặc phái viên của Tổng thống Putin về hợp tác kinh tế và đầu tư quốc tế, cho biết, các công ty Mỹ sẽ được yêu cầu thành lập liên doanh với các doanh nghiệp Nga đã tiếp quản thị phần của họ.

Đồng thời, Phó Thủ tướng thứ nhất Denis Manturov cho biết, những người thụ hưởng ở phía Nga sẽ cần phải giữ quyền kiểm soát đối với các liên doanh này và các công nghệ liên quan. “Các nguyên tắc về đầu tư nước ngoài và nội địa hóa cũng phải thay đổi”, ông Manturov phát biểu tại Đại hội Liên minh các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga (18/3).

Trong khi nền kinh tế Nga đã thích nghi với tầng tầng lớp lớp lệnh trừng phạt của phương Tây và hoàn thành việc thay thế một số thương hiệu nước ngoài bằng các lựa chọn trong nước, Moscow đã thể hiện sự quan tâm đến việc nới lỏng các hạn chế đối với các công ty phương Tây quay trở lại thị trường nước này, như một phần của các cuộc đàm phán tiềm năng nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Tuy nhiên, cũng tại sự kiện của Liên minh các nhà công nghiệp và doanh nhân Nga, Tổng thống Putin đã tỏ ra khá thận trọng khi cảnh báo doanh nghiệp Nga – “các lệnh trừng phạt của phương Tây với cá nhân và công ty Nga không phải là tạm thời. Kể cả khi được nới lỏng, rào cản khác vẫn có thể xuất hiện.”Chúng ta không nên kỳ vọng vào sự tự do hoàn toàn trong thương mại, thanh toán và dòng vốn. Các đối thủ sẽ luôn muốn làm suy yếu và kìm hãm chúng ta”, người đứng đầu nước Nga phát biểu.

Theo thống kê của Bộ Tài chính Nga, Moscow hiện đang chịu hơn 28.500 lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Thương mại giữa Nga và Mỹ vẫn ở mức tối thiểu, với kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang Nga chỉ đạt khoảng 500 triệu USD vào năm 2024, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Nga sang Mỹ đạt khoảng 3 tỷ USD.