Bộ Giáo dục Mỹ có vai trò gì, giải thể có ảnh hưởng du học Mỹ?

Vai trò của Bộ Giáo dục Mỹ

Được thành lập vào năm 1979, Bộ Giáo dục Mỹ có công việc chính là cấp tiền cho sinh viên ĐH thông qua các khoản trợ cấp, cho vay. Bộ này cũng chịu trách nhiệm phân phối ngân sách liên bang cho các trường phổ thông, với đối tượng chính là học sinh khuyết tật và học sinh có hoàn cảnh khó khăn, đồng thời thực thi các luật chống phân biệt đối xử.

Theo tờ The New York Times, ngân sách cho các trường học đã được Quốc hội Mỹ phê duyệt và có khả năng sẽ không bị ảnh hưởng bởi sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Song, vai trò giám sát các khoản tiền này có thể bị giảm bớt và chuyển giao cho những cơ quan liên bang khác.

Nhìn chung, ngân sách chính phủ liên bang cấp cho các trường phổ thông chỉ chiếm khoảng 10% tổng số tiền các trường nhận được. Và tuy ông Trump luôn nói muốn trao lại quyền quản lý giáo dục về các tiểu bang, nhưng thực tế chính quyền tiểu bang đã có toàn quyền quản lý giáo dục ở địa phương và chủ yếu dùng tiền thuế của bang để chi trả cho các hoạt động giáo dục.

Bộ Giáo dục Mỹ cũng không có quyền quyết định chương trình học hay danh mục sách giáo khoa ở các trường phổ thông.

Bộ Giáo dục Mỹ còn quản lý các bài kiểm tra để theo dõi liệu học sinh Mỹ có học tập tốt không và so sánh họ với bạn cùng trang lứa ở những tiểu bang, quốc gia khác. Ngoài ra, cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ những dự án nghiên cứu giáo dục và phổ biến các kết luận sau khi nghiên cứu.

Tuy nhiên, tờ The New York Times nhận định việc đóng cửa Bộ Giáo dục Mỹ “có lẽ không có nhiều tác động ngay lập tức đến cách hoạt động của các trường phổ thông, ĐH”. Bởi, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc giao Bộ Tài chính Mỹ giải ngân các khoản vay, trợ cấp cho sinh viên, còn Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ quản lý ngân sách cho học sinh khuyết tật.

Trong khi đó, theo AFP, Bộ Giáo dục Mỹ không thể bị đóng cửa nếu không có sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ, nhưng lệnh của ông Trump có khả năng sẽ khiến bộ này bị thiếu hụt tiền và nhân viên. “Bộ Giáo dục sẽ nhỏ hơn nhiều so với hiện tại”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói với các phóng viên trước lễ ký kết.

Du học Mỹ sẽ ra sao?

Tiến sĩ Lê Bảo Thắng, Giám đốc Công ty tư vấn giáo dục quốc tế OSI Vietnam, nhận định trong trường hợp Bộ Giáo dục Mỹ bị giải thể trong thời gian tới, thị trường du học Mỹ cũng “hoàn toàn không bị ảnh hưởng”, từ các chính sách du học nước này đến quy định tuyển sinh của các trường ĐH.

Phân tích cụ thể, tiến sĩ Thắng cho biết giáo dục Mỹ có sự phân cấp cụ thể. Trong đó, Bộ Giáo dục Mỹ, hay nói cách khác là Bộ Giáo dục liên bang, mang “ý nghĩa tượng trưng”. Thực tế, việc quản lý ĐH Mỹ, nhất là những đơn vị công lập, thuộc về thẩm quyền của tiểu bang, còn trường nào muốn tuyển sinh viên quốc tế thì phải nhận được sự chấp thuận của Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE).

Trong khi đó, liên quan đến quy định tuyển sinh người nước ngoài, thông thường các trường ĐH sẽ tự chịu trách nhiệm, tiến sĩ Thắng lưu ý thêm.

Theo thống kê từ ICE, năm 2023 ghi nhận có 31.310 người Việt du học Mỹ, xếp thứ 6 về số du học sinh. Đây là lần đầu số người Việt học tại Mỹ cán mốc hơn 30.000 người sau 2 năm dưới mức 30.000. Song, nếu xét riêng số du học sinh ở các trường phổ thông, Việt Nam đông thứ 5 với 3.187 người, đứng sau Trung Quốc, Hàn Quốc, Mexico, Tây Ban Nha.