Cơ thể phi hành gia thay đổi thế nào sau khi mắc kẹt 9 tháng ngoài không gian?

Tàu vũ trụ SpaceX đã vượt qua bầu khí quyển trước khi bung dù và hạ cánh an toàn xuống bờ biển Florida vào lúc 5:57 chiều 18/3 theo giờ miền Đông. Trên mặt đất, các nhóm hỗ trợ reo hò khi con tàu trôi nổi ổn định trên sóng biển Vịnh Mexico, đánh dấu kết thúc hành trình kéo dài 17 giờ từ không gian về Trái đất.

Wilmore và Williams không ngờ đã phải ở lại Trạm vũ trụ quốc tế lâu như vậy. Chuyến đi của họ ban đầu dự tính chỉ kéo dài khoảng 8 ngày. Sau khi Wilmore và Williams trở về Trái đất, các bác sĩ NASA cho biết sức khỏe của họ hiện tại “rất tốt”, theo Tiến sĩ Joe Dervay, một trong những bác sĩ phẫu thuật trên máy bay của NASA.

Phi hành đoàn Crew9 trở lại Trái đất trên tàu vũ trụ SpaceX Dragon (nguồn: NASA)X

Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu tác động lâu dài của việc ở trong không gian. Hầu hết các vấn đề sức khỏe đều tạm thời và sẽ dần dần biến mất sau khi phi hành gia trở về Trái đất và thực hiện các bài tập phục hồi chức năng. Tiến sĩ Dervay cho biết: “Dù tốc độ phục hồi có sự khác biệt, nhưng thật ấn tượng khi thấy họ thích nghi nhanh chóng”.

Trọng lực vi mô chính là nguyên nhân gây ra nhiều thay đổi này. Khi không có lực hút của Trái đất, các phi hành gia có thể mất mật độ xương và cơ bắp của họ sẽ teo lại. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng phối hợp, giữ thăng bằng, hoặc gây ra hiện tượng say tàu xe. Trọng lực vi mô cũng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, tim mạch, thị lực và ảnh hưởng đến DNA của phi hành gia.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo NASA không lo lắng về vấn đề sức khỏe của họ. “Chúng tôi thấy không cần biện pháp phòng ngừa đặc biệt nào”, Dina Contella, Phó giám đốc Chương trình Trạm vũ trụ quốc tế của NASA, cho biết. “Giống như mọi phi hành gia khác, họ sẽ cần thời gian thích nghi sau khi trở về, tùy theo từng cá nhân”.

Sự suy thoái cơ và xương trong không gian

Khi không có lực hấp dẫn, cơ thể phi hành gia có thể bị suy giảm cơ bắp và xương. NASA đã phát hiện rằng trong vòng chưa đầy hai tuần, các sợi cơ của phi hành gia có thể giảm 1/3 kích thước. Một tháng ở ngoài không gian cũng có thể khiến phi hành gia mất tới 1,5% khối lượng xương. Điều này có thể dẫn đến loãng xương và tăng nguy cơ gãy xương, mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu tác động lâu dài.

Để giảm thiểu các vấn đề này, phi hành gia thực hiện chế độ ăn uống đặc biệt và tập thể dục khoảng 2 giờ rưỡi mỗi ngày, sử dụng máy chạy bộ, xe đạp cố định và các thiết bị tập thể dục kháng lực mô phỏng động tác nâng tạ. Dervay cho biết: “Chúng tôi cố gắng duy trì sự khỏe mạnh của xương và cơ để giảm thiểu tác động của vi trọng lực”.

Tăng chiều cao

Một trong những tác dụng thú vị của vi trọng lực là các phi hành gia có thể cao lên trong không gian. Cột sống của họ sẽ duỗi ra do không có lực hấp dẫn, giúp họ cao hơn vài cm. Ví dụ, phi hành gia Kate Rubins đã tăng từ 1m68 lên 1m7 khi ở trong không gian. Khi trở về Trái đất, trọng lực sẽ khiến họ trở lại chiều cao bình thường.

Các vấn đề về chất lỏng và thị lực

Chất lỏng trong cơ thể phi hành gia cũng sẽ phân tán lại khi không có trọng lực, và điều này có thể dẫn đến tình trạng “chân gà”, “đầu phù” hay “mặt sưng húp”. Các vấn đề này thường biến mất sau vài ngày trên Trái đất.

Chuyển động chất lỏng cũng có thể gây các vấn đề liên quan đến lưng và đĩa đệm. Ngoài ra, một số phi hành gia cũng gặp vấn đề về thị lực, được gọi là Hội chứng thần kinh mắt, do sự thay đổi trong phân phối chất lỏng.

Tác động đến hệ miễn dịch và DNA

Sự thay đổi trong không gian cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của phi hành gia, khiến họ dễ bị nhiễm trùng hơn. Bên cạnh đó, bức xạ vũ trụ có thể làm hỏng DNA và tăng nguy cơ ung thư suốt đời.

Một nghiên cứu so sánh DNA của phi hành gia Scott Kelly và anh trai sinh đôi của anh, Mark Kelly, cho thấy một số thay đổi hóa học trong DNA của họ, nhưng những thay đổi này đã trở lại bình thường khi họ trở về Trái đất.

Phục hồi và thích nghi

Sau khi trở về Trái đất, phi hành gia sẽ thực hiện các bài tập phục hồi chức năng để khôi phục mật độ xương, cơ bắp và cải thiện khả năng phối hợp. Điều này giúp họ dễ dàng thích nghi trở lại với môi trường trọng lực. Williams và Wilmore đều cho biết họ đã nhận thấy sự phục hồi nhanh chóng về thể chất sau khi trở về.

Bên cạnh những thay đổi về thể chất, các phi hành gia cũng trải qua những tác động tâm lý sâu sắc. Việc nhìn thấy Trái đất từ không gian khiến họ cảm thấy một sự gắn kết mạnh mẽ với nhau và thế giới xung quanh. Một số người mô tả việc nhìn Trái đất từ không gian như một trải nghiệm triết lý sâu sắc, giúp họ thay đổi quan điểm về cuộc sống và mối quan hệ của con người.

Hoài Phương (theo Space, NASA, CNN)