Ứng dụng AI khu vực công gặp nhiều thách thức

Tiềm năng lớn nhưng chưa hiệu quả

Tại tọa đàm chuyên đề “Đánh giá toàn cảnh trí tuệ nhân tạo trong khu vực công tại Việt Nam” ngày 18/3, ông Trần Anh Tú – Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) nhấn mạnh, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là công nghệ của tương lai mà đã được sử dụng rộng rãi. Chính phủ Việt Nam cũng nhận thức được vai trò của AI. Nghị quyết 57-NQ/TW năm 2024 của Bộ Chính trị đã đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu về AI tại Đông Nam Á. Điều này không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược dài hạn mà còn cho thấy quyết tâm đưa AI trở thành công nghệ then chốt trong công cuộc chuyển đổi số, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội đất nước.

Hiện nay đã có những cơ quan nhà nước trung ương và địa phương bước đầu ứng dụng AI vào hoạt động quản lý nhà nước, cung cấp dịch vụ công dưới nhiều hình thức như hệ thống trợ lý ảo trong lĩnh vực hành chính công, phần mềm nhận diện khuôn mặt trong an ninh trật tự, hệ thống giám sát giao thông thông minh…

Ông Nguyễn Quang Đồng – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) nhìn nhận, tiềm năng cho ứng dụng AI nói riêng và ứng dụng công nghệ số nói chung vào dịch vụ công rất lớn. Công nghệ có thể hỗ trợ lãnh đạo các cơ quan nhà nước, các bộ, ngành, địa phương trong công tác điều hành, ra quyết định. Đây là dư địa rất lớn để Việt Nam tiếp tục khám phá và ứng dụng trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Quang Đồng – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS).

Hỗ trợ công chức trực tiếp làm những công việc hàng ngày để rút ngắn tác vụ, tăng hiệu quả công việc của đội ngũ công chức địa phương. Đồng thời có tác dụng hỗ trợ, nâng cao chất lượng các dịch vụ công phục vụ cho người dân, doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, cả ông Đồng và ông Tú đều cho rằng, việc ứng dụng tại khu vực công của Việt Nam còn đối diện với nhiều thách thức. Tỷ lệ thành công trong ứng dụng AI vào các hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp vẫn còn khá hạn chế.

Lý giải thực trạng này, theo ông Tú, Việt Nam còn thiếu chuyên gia vận hành, công tác xây dựng chính sách chưa theo kịp với sự phát triển của công nghệ như vấn đề đạo đức AI, ứng dụng AI có trách nhiệm. Do đó, cần có sự tăng tốc trong xây dựng chính sách để theo kịp với sự phát triển.

Ngoài ra, còn khó khăn trong kết nối dữ liệu, các ứng dụng chưa đồng bộ nên việc ứng dụng công cụ AI vào dịch vụ công còn nhiều hạn chế.

Đánh giá về mặt hiệu quả khi sử dụng AI tại khu vực công của Việt Nam, ông Võ Xuân Hoài – Phó Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo NIC cho biết, việc được tích hợp công nghệ mới như AI vào trong một tổ chức là một vấn đề không hề đơn giản.

“Rất nhiều người nghĩ rằng, cứ ứng dụng công nghệ mới như AI hiện nay vào công việc là sẽ thành công. Thế nhưng AI cũng giống như rất nhiều làn sóng công nghệ trước đây khi thẩm thấu vào trong các tổ chức cũng như các khu vực của nền kinh tế, đòi hỏi nhiều hơn yếu tố công nghệ rất nhiều.

Các diễn giả tham gia toạ đàm.

Có thể nói việc ứng dụng AI là hoàn toàn không đơn giản. Kể cả bây giờ tất cả mọi người đều giỏi ứng dụng AI thì không có gì bảo đảm việc dùng AI trong một doanh nghiệp thành công nếu không tính đến tất cả các yếu tố”, ông Hoài chia sẻ.

Cũng theo ông Hoài, AI là một công nghệ rất đặc biệt và khác biệt với tất cả công nghệ khác. Đây là một công nghệ thay đổi và chuyển đổi. Đặc điểm này rất quan trọng. Câu chuyện tích hợp AI và ứng dụng vào doanh nghiệp và tổ chức hay bất cứ tổ chức nào thì đích đến cuối cùng là thay đổi hoàn toàn hoạt động của tổ chức đó cho bất cứ hoạt động nào.

Để ứng dụng AI và tích hợp với đích đến sẽ rất lâu, làm thay đổi toàn diện doanh nghiệp, tổ chức. Trong khi đó, công nghệ AI chưa dừng lại, vẫn đang phát triển rất nhanh.

Tránh chạy theo xu hướng công nghệ mù quáng

Các chuyên gia nhìn nhận, Việt Nam có cơ hội để vượt qua thách thức song cần có kế hoạch tổng thể về chiến lược ứng dụng AI vào khu vực công.

Nâng cao năng lực công nghệ số trong cơ quan Nhà nước thông qua đầu tư vào dữ liệu, trung tâm dữ liệu và hệ thống tính toán hiệu suất cao phục vụ AI, đồng thời đẩy mạnh đào tạo nhân lực có khả năng phát triển và vận hành hệ thống AI.

Xây dựng khung pháp lý và cơ chế rõ ràng, ban hành quy định về trách nhiệm giải trình khi sử dụng AI, quy chuẩn đạo đức, quản lý rủi ro và bảo vệ quyền riêng tư.

Phát triển hợp tác công – tư để khuyến khích doanh nghiệp công nghệ và tổ chức nghiên cứu tham gia vào phát triển sản phẩm, giải pháp AI cho khu vực công là điều cần thiết.

Ngoài ra, cần thúc đẩy dữ liệu mở, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến dữ liệu và đầu tư vào hạ tầng tính toán, trung tâm dữ liệu phục vụ AI.

Các chuyên gia nhấn mạnh, Việt Nam cần áp dụng AI một cách có chọn lọc, thực tiễn và phù hợp với điều kiện thực tế cũng như nhu cầu cụ thể trong khu vực công, tránh chạy theo xu hướng công nghệ một cách mù quáng để bảo đảm hiệu quả thực sự và lợi ích công cộng.

Nguyệt Minh