Chuỗi, M&A và nhượng quyền dẫn dắt đà tăng trưởng

Đó là nhận định của các chuyên gia, doanh nghiệp tại Panel talk “Cơ hội nào cho tân binh kinh doanh F&B năm 2025”, trong khuôn khổ Họp báo công bố Báo cáo Thị trường kinh doanh Ẩm thực tại Việt Nam năm 2024, do iPOS.vn phối hợp cùng Công ty trách nhiệm hữu hạn Nestlé Việt Nam thực hiện, dưới sự cố vấn và thẩm định dữ liệu bởi Công ty cổ phần Nghiên cứu ngành và Tư vấn Việt Nam (VIRAC).

Các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp thảo luận về cơ hội kinh doanh trong ngành F&B trong năm 2025.

Ngày càng nhiều thương hiệu đẩy mạnh phát triển mô hình chuỗi

Ông Nguyễn Đỗ Anh Quân, Giám đốc nhãn hàng của iPOS.vn chia sẻ, theo Báo cáo thị trường Kinh doanh Ẩm thực tại Việt Nam năm 2024 vừa công bố, năm 2025, ngành F&B Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, với doanh thu từ các chuỗi F&B dự kiến đạt 55.208,9 tỷ đồng, tăng 14,4% so với năm 2024. Trong khi đó, các cửa hàng độc lập có mức tăng trưởng chậm hơn, đạt 700.184,5 tỷ đồng, tương đương 9,3%.

Sự chênh lệch này cho thấy rõ xu hướng dịch chuyển của thị trường khi các chuỗi F&B dần chiếm ưu thế nhờ mô hình vận hành bài bản, tối ưu hóa chi phí và khả năng mở rộng quy mô nhanh chóng. Ngược lại, các cửa hàng F&B độc lập gặp nhiều thách thức hơn trong việc duy trì và cạnh tranh với những thương hiệu lớn.

Dự báo đến năm 2028, doanh thu của chuỗi F&B có thể đạt 81.435 tỷ đồng, chiếm 8,34% tổng doanh thu toàn ngành, khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của các thương hiệu có hệ thống bài bản và định vị rõ ràng.

Không chỉ mở rộng về quy mô, thị trường F&B còn chứng kiến sự thay đổi về địa bàn phát triển. Thay vì tập trung vào trung tâm các đô thị lớn như Hà Nội hay TPHCM, các thương hiệu đang dần dịch chuyển ra ngoại thành và các thành phố cấp II, III.

Sự dịch chuyển này không chỉ xuất phát từ nhu cầu mở rộng thị phần mà còn được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như xu hướng rời trung tâm đô thị để tìm kiếm môi trường sống trong lành hơn, sự phát triển mạnh của thương mại điện tử và mô hình làm việc linh hoạt giúp người dân không còn quá phụ thuộc vào các khu trung tâm.

Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các siêu đô thị vệ tinh như Vinhomes Cổ Loa hay Vinhomes Đan Phượng đã kéo theo một lượng lớn cư dân, tạo động lực phát triển mạnh cho nền kinh tế địa phương và mở ra cơ hội lớn cho các thương hiệu F&B.

Hoạt động M&A và nhượng quyền trên đà tăng trưởng

Bên cạnh xu hướng mở rộng, hoạt động M&A (mua bán – sáp nhập) trong ngành F&B cũng đang trên đà tăng trưởng nhanh chóng. Theo ông Nguyễn Thái Bình, đồng sáng lập Học viện Concepts (VCS), thay vì đầu tư vào các thương hiệu mới, nhiều quỹ đầu tư đang ưu tiên mua lại những chuỗi F&B có sẵn để tận dụng dòng tiền và giảm thiểu rủi ro.

“Một doanh nghiệp có doanh thu ổn định luôn hấp dẫn hơn một thương hiệu khởi nghiệp từ con số 0, bởi việc mua lại một hệ thống sẵn có giúp các nhà đầu tư rút ngắn thời gian xây dựng, tận dụng được hệ thống vận hành hiệu quả, đồng thời gia tăng giá trị danh mục đầu tư. Việc sở hữu một doanh nghiệp có doanh thu ổn định không chỉ đảm bảo dòng tiền dương mà còn giúp nâng cao giá trị định giá, tạo lợi thế trong các vòng gọi vốn tiếp theo”, ông Nguyễn Thái Bình chia sẻ.

Tuy nhiên, để có thể tham gia vào các thương vụ M&A, doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt là về hồ sơ tài chính. Theo ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc FnB Director, nhà đầu tư thường xem xét báo cáo thuế của doanh nghiệp trong vòng 2-3 năm gần nhất để đánh giá mức độ minh bạch tài chính. Hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ thuế, đặc biệt là thuế giá trị gia tăng (VAT), là điều kiện bắt buộc để tạo niềm tin với các quỹ đầu tư. Thực tế tại Việt Nam cho thấy, nếu doanh nghiệp chưa có hồ sơ tài chính rõ ràng, các nhà đầu tư thường yêu cầu lập công ty mới và chuyển toàn bộ tài sản, thương hiệu sang doanh nghiệp này trước khi giao dịch để đảm bảo tính minh bạch.

Song song với hoạt động M&A, năm 2025 cũng được dự báo là giai đoạn bùng nổ của mô hình nhượng quyền F&B. Một trong những động lực lớn thúc đẩy xu hướng này đến từ làn sóng 100.000 người hưởng chế độ theo Nghị định 178 của Bộ Nội vụ. Nhóm đối tượng này, bao gồm công chức và viên chức sau khi rời bộ máy nhà nước, sẽ có nguồn vốn nhất định để khởi nghiệp. Trong đó, ngành F&B tiếp tục là lựa chọn ưu tiên bởi khả năng thâm nhập dễ dàng và tỷ lệ thành công cao nếu vận hành đúng cách.

Bên cạnh đó, làn sóng sa thải trong khu vực tư nhân vào đầu năm 2025 do áp lực kinh tế cũng sẽ tạo ra một lượng lớn nhân sự có xu hướng khởi nghiệp, tương tự những gì đã diễn ra vào năm 2024. Khi các doanh nghiệp cắt giảm nhân sự để tối ưu chi phí, nhiều người lao động lựa chọn tự kinh doanh thay vì tiếp tục làm thuê. Với mức đầu tư không quá lớn và mô hình nhượng quyền ngày càng tối ưu, F&B tiếp tục trở thành ngành hấp dẫn đối với những người muốn khởi nghiệp nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm quản lý.

Không chỉ phát triển về số lượng, mô hình nhượng quyền tại Việt Nam cũng đang ngày càng được tiêu chuẩn hóa. Ông Đỗ Duy Thanh nhận định, nếu như trước đây, nhiều thương hiệu chạy theo số lượng và ưu tiên doanh thu từ phí nhượng quyền, thì nay các doanh nghiệp đang kiểm soát chặt chẽ hơn đối tác nhượng quyền, nhằm đảm bảo mô hình vận hành đúng chuẩn, giữ vững chất lượng sản phẩm và danh tiếng thương hiệu.

Cùng với đó, các nhà đầu tư cũng trở nên thận trọng hơn trong việc lựa chọn nhượng quyền. Thay vì chỉ quan tâm đến giá nhượng quyền, họ chú trọng vào các giá trị mà thương hiệu mẹ có thể mang lại, khả năng vận hành của chuỗi và mức độ cam kết hỗ trợ từ phía đơn vị nhượng quyền. Xu hướng này khiến thị trường nhượng quyền trở nên chuyên nghiệp hơn, khi cả hai bên đều có những tiêu chí lựa chọn khắt khe để đảm bảo tính bền vững của mô hình.

Nhìn chung, thị trường F&B tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn mở rộng mạnh mẽ với sự dịch chuyển về địa bàn kinh doanh, làn sóng M&A sôi động và sự phát triển chuyên nghiệp của mô hình nhượng quyền. Trong bối cảnh các quỹ đầu tư ngày càng thận trọng, những doanh nghiệp có mô hình vận hành bài bản, tài chính minh bạch và tiềm năng mở rộng lớn sẽ có lợi thế vượt trội.

2025 hứa hẹn là năm tăng trưởng đột phá của ngành F&B tại Việt Nam, với nhiều thương vụ lớn, chiến lược mở rộng táo bạo và những bước tiến giúp ngành này vươn xa hơn trên bản đồ kinh doanh khu vực.