Nguyễn Ngọc Tư lắng ‘tiếng gọi chân trời’

Nếu tác phẩm trước đó là những đột phá vào hành trình thay đổi, vào những dòng chảy cứ mải miết trôi, thì ở tác phẩm lần này, bà đã truy nguyên về động cơ ấy, đặt tên cho nó là “tiếng gọi chân trời”. “Tiếng gọi” là bởi nó luôn thôi thúc, buộc ta phải hành động, nhưng cũng đồng thời, bởi không rõ nguồn cơn nên tiếng gọi ấy hệt như “chân trời” – ta luôn thấy đó nhưng không thể chạm và đi đến được. Đó là động cựa vang lên thống thiết, khiến ta cứ đi và đi mải miết đến tận chân trời, đến tận cùng đất nhưng không thể biết rồi sẽ đến đâu. Đó là sứ mệnh và là định mệnh của mỗi một người, do đó nếu không hiểu thấu hay biết đó là tiếng gọi của cá nhân họ, thì những tổn thương cũng như đau đớn gây ra cho nhau là không tránh khỏi.

Trong cuốn sách này, ta thấy những tiếng gọi đó vô cùng đa dạng. Đó là tiếng gọi quyến dụ của nơi thị thành để bỗng một ngày những cô cậu thanh niên quanh năm quen với ruộng đồng bỗng dưng cuồng chân đến với nhà máy. Nhưng cũng ngược lại có những thấp thỏm hướng về quê nhà, để khi đã sống được trọn vẹn rồi người ta lại muốn đắm mình trong cội nguồn yêu thương. Nhưng bởi những thay đổi thời thế, vùng quê ngày xưa không còn hiện diện, để chứa trong họ là tiếng thở dài đầy sự luyến nhớ. Đồng thời cũng có những tiếng gọi của thời thế, của đám đông, khiến con người ta cứ mãi ngụp lặn trong vòng xoáy cơm áo gạo tiền, khiến họ biến chất trong tham – sân – si không thể hóa giải…

Bằng quan sát tinh tế và những hình tượng độc đáo được tái hiện, trong Tiếng gọi chân trời, Nguyễn Ngọc Tư nhắc đến nhiều hiện trạng ngày nay, từ to lớn như ô nhiễm môi trường, đô thị hóa, sự chi phối của công nghệ… cho đến nhỏ hơn như cách hành xử trên mạng xã hội, tâm lý mong manh của con người hiện đại và mâu thuẫn giữa người với người… Bên cạnh đó, những gì “đặc trưng” của Nguyễn Ngọc Tư vẫn sẽ trở lại – hình tượng người phụ nữ dưới những định kiến, bất công, áp lực, đè nén. Miền Tây sông nước với những biến động môi trường, thay đổi cơ cấu dân số… cũng được phản ánh một cách chân thành, man mác buồn thương…

Tuy vậy, cho đến sau cùng, qua những áng văn chữa lành với ngôn từ gần gũi, đong đầy tình cảm, tác giả khẳng định yêu thương vẫn luôn còn đó, hiện tồn giữa người với người, giữa người với vạn vật xung quanh cũng như với quê hương đất nước khi ta nhận ra ai ai cũng có một tiếng gọi riêng. Một khi thấu hiểu và tôn trọng chọn lựa của họ, ta sẽ biết cách cư xử và giúp cuộc sống thêm trọn vẹn.