Tây Ninh nâng cao tính cạnh tranh cho ngành hàng lúa gạo thông qua chuỗi liên kết

Khắc phục những hạn chế trong sản xuất lúa gạo

Tây Ninh là một trong những địa phương có diện tích trồng lúa lớn tại khu vực Đông Nam bộ với tổng diện tích canh tác khoảng 150.000ha, sản xuất 3 vụ mỗi năm.

Tuy nhiên, thời gian trước, giá trị kinh tế mà ngành hàng lúa gạo mang lại vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Nguyên nhân do phương thức sản xuất còn manh mún, nông dân chủ yếu bán lúa tươi cho thương lái, khiến lợi nhuận bị chia sẻ qua nhiều cấp trung gian.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh cho biết, việc sản xuất giống lúa tại địa phương còn tồn tại nhiều hạn chế. Quy mô diện tích trồng lúa phân bổ không đồng đều giữa các vùng, gây khó khăn cho việc vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm.

Nhằm nâng cao tính cạnh tranh cho ngành hàng lúa gạo, tỉnh đã tập trung thực hiện chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ. Theo đó, Trung tâm Khuyến nông đóng vai trò lớn trong việc chuyển đổi cơ cấu giống, hỗ trợ kỹ thuật và tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX và nông dân.

Từ năm 2008, Tây Ninh đã thực hiện mô hình cánh đồng mẫu lớn và thí điểm liên kết 4 nhà. Đây là những giải pháp nhằm khắc phục tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thương lái.

Theo thống kê, riêng khu vực ven sông Vàm Cỏ Đông đã có hơn 40.000ha trồng lúa. Một số địa phương như xã Hưng Thuận, xã Phước Chỉ (TX.Trảng Bàng) đã hình thành các HTX với quy mô trồng lúa hàng trăm hecta. Hầu hết các HTX đã cơ giới hóa trên 90% để sản xuất các giống lúa chất lượng cao.

Ông Cao Văn Thả – Chủ tịch HĐQT HTX Dịch vụ nông nghiệp Phước Bình (xã Phước Chỉ) cho biết, HTX có tổng diện tích lúa hơn 274ha. Nhờ làm tốt vai trò tổ chức sản xuất và liên kết với doanh nghiệp, HTX đã giúp bà con yên tâm sản xuất, từng bước chuyển đổi từ mô hình nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Ông Thả đề xuất các cơ quan chức năng cần tiếp tục hỗ trợ đầu tư vào vùng quy hoạch sản xuất lúa đặc sản, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp tham gia liên kết, bao tiêu sản phẩm theo tiêu chuẩn chất lượng cao.

Thúc đẩy liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo

Nhằm phát triển bền vững ngành lúa gạo, nhiều doanh nghiệp ở Tây Ninh đã tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất, mang lại lợi ích đáng kể cho nông dân. Ông Hồ Thái Sơn – Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm VIETFARM cho biết, doanh nghiệp đã liên kết với các HTX để sản xuất lúa an toàn trên diện tích hơn 700ha. Trong năm 2025, VIETFARM đặt mục tiêu mở rộng vùng liên kết lên hơn 2.000ha, qua đó nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo đầu ra ổn định.

Bên cạnh đó, Công ty TNHH Đức Thành với nhà máy gạo Lúa Vàng Việt – một trong những nhà máy có quy mô lớn tại Tây Ninh – cũng đang đẩy mạnh chuỗi liên kết.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh – Phó Giám đốc Công ty, từ tháng 5/2022, doanh nghiệp đã triển khai dự án hỗ trợ nông dân sản xuất, xay xát và tiêu thụ lúa gạo theo tiêu chuẩn VietGAP. Hơn 580 hộ nông dân với diện tích canh tác hơn 2.000ha đã được hỗ trợ vật tư đầu vào trung bình 3 triệu đồng/ha. Đồng thời, công ty cam kết bao tiêu sản phẩm theo giá thị trường và chuyển giao kỹ thuật canh tác tiên tiến.

Mô hình liên kết này đã giúp nhiều nông dân yên tâm sản xuất. Ông Lê Văn Bền, thành viên chuỗi liên kết tại xã Long Chữ (huyện Bến Cầu) chia sẻ, từ khi tham gia mô hình, ông không còn lo lắng về vốn đầu tư sản xuất.

Ngoài việc trang bị máy xịt thuốc, máy gieo sạ, máy cày và máy gặt đập liên hợp, ông còn mạnh dạn đầu tư thiết bị bay không người lái trị giá gần 500 triệu đồng để phục vụ trên cánh đồng gần 10ha của gia đình và hỗ trợ các thành viên trong tổ liên kết.

Theo ông Bền, sử dụng thiết bị bay không người lái giúp giảm chi phí từ 700.000 đồng đến 1 triệu đồng/ha/vụ; đồng thời đảm bảo năng suất và sản lượng ổn định hơn so với phương pháp canh tác truyền thống.

Theo Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh, hiện toàn tỉnh có 30 tổ chức kinh tế tập thể tham gia sản xuất lúa, với tổng diện tích gần 3.500ha. Nhờ các mô hình liên kết này, nông dân đã dần khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, đồng thời áp dụng đồng bộ các giống lúa phù hợp với điều kiện địa phương.

Ông Hà Thanh Tùng – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tây Ninh cho biết, các HTX có vai trò vận động nông dân hình thành những cánh đồng mẫu lớn, trong khi doanh nghiệp trợ lực bằng cách ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa sản xuất, thu mua bao tiêu sản phẩm và xây dựng thương hiệu. “Đây chính là hướng đi bền vững giúp nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị của ngành hàng lúa gạo Tây Ninh trong tương lai”, ông Tùng chia sẻ.