Canada có thủ tướng mới giữa thương chiến với Mỹ

Đài CBC ngày 10.3 đưa tin cựu Thống đốc Ngân hàng trung ương Canada Mark Carney vừa giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc đua trở thành lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền và sẽ kế nhiệm Thủ tướng Justin Trudeau.

Chiến thắng thuyết phục

Kết quả bỏ phiếu cho thấy ông Carney (60 tuổi) giành được 85,9% tổng số phiếu, vượt xa tỷ lệ 8% của người xếp thứ 2 là cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland để trở thành lãnh đạo đảng Tự do. Dự kiến ông Carney sẽ nhậm chức trong vài ngày tới.

Thủ tướng Trudeau hồi tháng 1 công bố ý định từ chức thủ tướng và lãnh đạo đảng Tự do, khi cho rằng đảng này đang đấu đá nội bộ gây xao lãng và Canada xứng đáng với “một lựa chọn thực sự” trong kỳ bầu cử tới. Dự kiến ông Carney sẽ làm thủ tướng đến hết thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của ông Trudeau và Canada sẽ tổ chức tổng tuyển cử trước ngày 20.10.

Là nhà kinh tế kỳ cựu, ông Carney còn là người đầu tiên từng lãnh đạo 2 ngân hàng trung ương lớn. Ông từng học ở Đại học Harvard và Đại học Oxford, làm việc cho Ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) trước khi gia nhập Bộ Tài chính Canada năm 2004. Ông là Thống đốc Ngân hàng Canada từ năm 2007 – 2013 và đóng vai trò quan trọng giúp Canada tránh tác động tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu từ năm 2007. Ông làm Thống đốc Ngân hàng Anh từ năm 2013 – 2020 và từng cảnh báo thiệt hại kinh tế nếu Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU). Sau đó, ông trải qua các vị trí: đặc phái viên LHQ về khí hậu và tài chính, Phó chủ tịch hãng quản lý tài sản Brookfield (Canada).

Ảnh hưởng từ Mỹ

Các kết quả khảo sát trước đây cho thấy đảng Bảo thủ đối lập được dự báo sẽ giành chiến thắng, bất kể ai sẽ lãnh đạo đảng Tự do. Tuy nhiên, sự ủng hộ đối với đảng Tự do tăng vọt sau khi đảng này nêu rõ chủ trương quyết đối phó các chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Khảo sát của Công ty Ipsos (Pháp) công bố ngày 25.2 với sự tham gia của 1.000 người trưởng thành tại Canada cho thấy đảng Tự do lần đầu vượt lên sau 4 năm, giành 38% so với tỷ lệ 36% ủng hộ đảng Bảo thủ.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Carney ủng hộ việc đánh thuế trả đũa tương ứng đối với Mỹ và lập chiến lược nhằm gia tăng đầu tư. Ông nhiều lần phàn nàn rằng mức tăng trưởng của Canada dưới thời ông Trudeau là chưa đủ tốt. Phát biểu sau khi giành chiến thắng, ông Carney cáo buộc Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump tìm cách tiếp quản Canada, nỗ lực mà ông Carney cho là phải bị đánh bại.

“Người Mỹ muốn tài nguyên, nước, đất và nước ta. Ông Trump đang công kích người lao động, gia đình và doanh nghiệp Canada. Chúng ta không thể để ông ta thành công”, AFP dẫn lời ông Carney tuyên bố. Ông cam kết triển khai các kế hoạch hành động để xây dựng nền kinh tế vững chắc, tạo mối quan hệ thương mại mới với các đối tác đáng tin cậy và bảo vệ biên giới. Bên cạnh đó, ông tuyên bố duy trì thuế suất đáp trả Mỹ và dùng số tiền này hỗ trợ người lao động Canada. “Chính phủ của tôi sẽ giữ các thuế suất của chúng ta cho đến khi người Mỹ thể hiện sự tôn trọng”, ông nhấn mạnh.

Mỹ áp thuế 25% đối với hàng hóa Canada từ ngày 4.3, khiến Canada lập tức áp lại mức thuế tương tự đối với nhiều hàng hóa từ Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc cho hay đợt thuế suất đáp trả thứ 2 sẽ tạm hoãn, sau khi ông Trump thông báo ngừng áp thuế trong một tháng đối với một số sản phẩm từ Canada.