Từ những lớp học chữ nổi cho trẻ khiếm thị đến chương trình học bằng ngôn ngữ ký hiệu cho người điếc… Việt Nam đang từng bước xây dựng một nền giáo dục không rào cản, nơi mỗi người khuyết tật đều có cơ hội phát triển.
Giáo dục là quyền cơ bản của mọi công dân. Hiến pháp năm 2013 (Điều 39) khẳng định mọi công dân có quyền và nghĩa vụ học tập, Nhà nước tạo điều kiện để thanh niên tiếp cận giáo dục. Đối với người khuyết tật, Việt Nam đã có nhiều quy định pháp lý nhằm bảo đảm họ được tiếp cận giáo dục bình đẳng. Luật Giáo dục 2005 nêu rõ mọi công dân không phân biệt hoàn cảnh đều bình đẳng về cơ hội học tập. Luật Người khuyết tật 2010 trao quyền cho người khuyết tật và gia đình trong việc lựa chọn phương thức giáo dục phù hợp. Luật Trẻ em 2016 nhấn mạnh trẻ em khuyết tật có quyền được hỗ trợ đặc biệt để phát triển toàn diện và hòa nhập xã hội. Những văn bản này là cơ sở pháp lý quan trọng giúp thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho người khuyết tật tại Việt Nam.
 |
| Việt Nam đang xây dựng một nền giáo dục không rào cản, nơi mỗi người khuyết tật đều có cơ hội phát triển. (Ảnh minh họa: KT) |
Hiện nay, Việt Nam áp dụng đồng thời hai mô hình giáo dục dành cho người khuyết tật là giáo dục hòa nhập và giáo dục chuyên biệt. Trong đó, người khuyết tật học tập theo phương thức giáo dục chuyên biệt ở cơ sở giáo dục chuyên biệt hoặc lớp chuyên biệt trong các cơ sở giáo dục học theo chương trình giáo dục chuyên biệt đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định đối với từng dạng khuyết tật. Trường hợp người khuyết tật không có khả năng đáp ứng các yêu cầu của chương trình giáo dục chuyên biệt, người đứng đầu cơ sở giáo dục quyết định điều chỉnh, miễn, giảm, thay thế một số nội dung môn học, môn học hoặc hoạt động giáo dục cho phù hợp và được thể hiện trong Kế hoạch giáo dục cá nhân. Nhà nước cũng đặc biệt quan tâm tới các trường chuyên biệt, các trường có học sinh khiếm thị học hòa nhập được cung cấp những trang thiết bị dạy học như: tranh, ảnh, sách chữ nổi, phương tiện nghe nhìn, bàn tính… giúp học sinh học tập dễ dàng hơn.
Theo Báo cáo quốc gia lần thứ nhất về thực thi Công ước Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật, hiện nay cả nước có hơn 100 cơ sở giáo dục chuyên biệt và 12 trung tâm giáo dục trẻ em khuyết tật, đồng thời triển khai giáo dục hòa nhập ở tất cả các cấp học phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã có chính sách miễn, giảm học phí, cung cấp phương tiện hỗ trợ học tập và điều chỉnh nội dung giáo dục phù hợp với từng dạng khuyết tật.
Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong giáo dục người khuyết tật. Số trẻ khuyết tật được đi học ở Việt Nam đã tăng gấp 10 lần trong 2 thập kỷ qua. Năm học 2015 – 2016 đã có 1.043 trẻ khuyết tật được đi nhà trẻ, 7.343 trẻ khuyết tật đi học Mẫu giáo, 8.386 trẻ khuyết tật đi học Mầm non, 60.659 học sinh khuyết tật học tiểu học, 16.679 học sinh khuyết tật học Trung học cơ sở, 2.658 học sinh khuyết tật học Trung học phổ thông và nhiều học sinh khuyết tật đang theo học tại các trường cao đẳng, đại học.
Chương trình phát hiện sớm và can thiệp sớm được triển khai trên cả nước. Người điếc có thể học bằng ngôn ngữ ký hiệu trong các trường chuyên biệt. Người mù được hỗ trợ học chữ Braille và tiếp cận thiết bị đọc chuyên dụng.
Ngoài ra, các trường đại học như Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh… đã mở ngành Sư phạm Giáo dục đặc biệt để đào tạo giáo viên chuyên môn. Mỗi năm, khoảng 800 giáo viên được đào tạo chính quy và hơn 10.000 giáo viên được bồi dưỡng kỹ năng giảng dạy cho trẻ khuyết tật.
Mặc dù có nhiều tiến bộ, giáo dục cho người khuyết tật vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn: Tỷ lệ trẻ khuyết tật nặng đi học còn thấp, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa; thiếu giáo viên chuyên môn cao về giáo dục đặc biệt; cơ sở vật chất chưa đáp ứng đủ nhu cầu, nhiều trường chưa có trang thiết bị hỗ trợ dạy học…
Theo các chuyên gia, để hiện thực hóa một nền giáo dục không rào cản, cần tiếp tục đầu tư vào đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và nâng cao nhận thức xã hội để tạo điều kiện tốt nhất cho người khuyết tật tiếp cận giáo dục một cách bình đẳng và bền vững.
|
Ngày 7/3, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố Quy hoạch hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030 phát triển hệ thống cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trong hệ thống giáo dục quốc dân bảo đảm về số lượng, cơ cấu và chất lượng, đáp ứng yêu cầu bảo đảm cơ hội công bằng trong tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ giáo dục có chất lượng và nhu cầu học tập suốt đời đối với người khuyết tật ở tất cả các địa phương. Cụ thể, mục tiêu đến năm 2030, cả nước sẽ có 12 cơ sở giáo dục chuyên biệt công lập và 94 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, con số này sẽ tăng lên 148 trung tâm vào năm 2050. Các cơ sở này bảo đảm đủ diện tích đất xây dựng phòng học, phòng chức năng phù hợp với quy chuẩn/tiêu chuẩn; đáp ứng nhu cầu tối thiểu về cơ sở vật chất cần thiết về giáo dục đối với người khuyết tật; có thiết bị, học liệu đáp ứng cơ bản nhu cầu giáo dục của người khuyết tật. Bên cạnh đó, quy hoạch cũng hướng tới phát triển đội ngũ nhân sự hỗ trợ giáo dục người khuyết tật. Đến năm 2030, cả nước có gần 11 nghìn viên chức hỗ trợ giáo dục người khuyết tật, trong đó số cần bổ sung là gần 6.500 người. |
Nguồn: https://thoidai.com.vn/huong-toi-nen-giao-duc-khong-rao-can-cho-nguoi-khuyet-tat-tai-viet-nam-211125.html
