Đề xuất kịch bản hoàn chỉnh tuyến cao tốc Bắc

Một đoạn thuộc Dự án thành phần Mai Sơn – Quốc lộ 45.

Lên đời sớm

Đúng 20 ngày được giao nhiệm vụ đầu mối nghiên cứu đầu tư hoàn chỉnh theo quy mô quy hoạch các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, 2021 – 2025, giữa tuần này, Ban Quản lý dự án 6 và Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông – vận tải (GTVT) đã lên được phương án đầu tư sơ bộ để trình lãnh đạo Bộ Xây dựng cho ý kiến.

Trước đó, tại Thông báo số 29/TB-BGTVT ngày 7/2/2025, ông Trần Hồng Minh, Bộ trưởng Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) đã yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát, nghiên cứu phương án đầu tư hoàn chỉnh theo quy hoạch đối với các đoạn tuyến cao tốc thuộc Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn I (2017-2020) đã hoàn thành và giai đoạn II (2021-2025) dự kiến hoàn thành trong năm 2025.

“Ngoài việc hoàn thành theo quy mô quy hoạch, việc triển khai hoàn chỉnh sớm các đoạn tuyến chưa đạt chuẩn còn để tận dụng điều kiện sẵn có về giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu và phương tiện, máy móc, nhân lực đang có trên công trường”, ông Trần Hồng Minh cho biết.

Đây cũng là một trong những nhiệm vụ lớn của Bộ Xây dựng trong năm 2025 nhằm hoàn thành chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 21/2/2024 về việc khẩn trương nghiên cứu phương án đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc đã được đầu tư phân kỳ đạt quy mô cao tốc hoàn chỉnh.

Cần phải nói thêm, thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025, đến nay, Bộ Xây dựng đã đưa vào khai thác 1.206 km, đang thi công 842 km. Các đoạn đang thi công dự kiến hoàn thành trong năm 2025, trừ đoạn cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng dài 43 km và 15 km đoạn cầu Cần Thơ 2 chưa được đầu tư.

Theo Ban Quản lý dự án 6, các dự án thành phần Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn I chưa đầu tư theo quy mô phù hợp tiêu chuẩn và quy hoạch, do các chỉ tiêu kinh tế tính toán lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi được tham khảo các số liệu quy hoạch trước đây.

Bên cạnh đó, do nguồn lực nhà nước còn khó khăn, để đáp ứng yêu cầu kết nối liên thông và nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, một số tuyến cao tốc thuộc Dự án giai đoạn I phải thực hiện phân kỳ đầu tư theo quy mô 2 làn xe, 4 làn xe hạn chế với làn dừng khẩn cấp bố trí không liên tục.

“Việc phân kỳ đầu tư các tuyến đường cao tốc Bắc – Nam giai đoạn I có một số bất cập, hạn chế mức độ phục vụ, đặc biệt là việc các xe hư hỏng không có làn dừng xe khẩn cấp liên tục, vận tốc khai thác hiện nay mới là 90 km/h, nên cần đầu tư hoàn chỉnh sớm để đáp ứng nhu cầu vận tải”, ông Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình đường bộ Việt Nam đánh giá.

Bốn kịch bản

Điểm nhấn quan trọng nhất trong Báo cáo nghiên cứu đầu tư hoàn chỉnh theo quy mô quy hoạch các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, 2021 – 2025 là việc Ban Quản lý dự án 6 đã đề xuất tới 4 kịch bản nâng đời tuyến cao tốc huyết mạch này lên quy mô quy hoạch 6 làn xe.

Cụ thể, với kịch bản 1, đơn vị được giao đầu mối nghiên cứu đề xuất đầu tư 6 dự án thành phần giai đoạn 2017-2020 đang có quy mô 4 làn xe hạn chế, nhưng có lưu lượng giao thông lớn hơn 45.000 xe tiêu chuẩn/ngày đêm, gồm Mai Sơn – Quốc lộ 45; Quốc lộ 45 – Nghi Sơn; Nghi Sơn – Diễn Châu; Diễn Châu – Bãi Vọt; Phan Thiết – Dầu Giây, đường dẫn cầu Mỹ Thuận. Tổng chiều dài đầu tư của 6 dự án thành phần này là khoảng 312 km, quy mô 6 làn xe cao tốc, với nguồn lực cần cân đối khoảng 38.228 tỷ đồng.

Tại kịch bản 2, Ban Quản lý dự án 6 đề xuất đầu tư trước toàn bộ 9 dự án thành phần giai đoạn 2017-2020, không bao gồm các dự án thành phần Cao Bồ – Mai Sơn, Cam Lộ – La Sơn đang triển khai đầu tư. Tổng chiều dài của 9 dự án thành phần này khoảng 534 km. Để đầu tư lên quy mô 6 làn xe cao tốc, cần cân đối nguồn lực để đầu tư khoảng 60.507 tỷ đồng.

Với kịch bản 3, Ban Quản lý dự án 6 đề xuất đầu tư toàn bộ 21 dự án thành phần giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025, không bao gồm các dự án thành phần Cao Bồ – Mai Sơn, Cam Lộ – La Sơn đang triển khai đầu tư, với tổng chiều dài đầu tư khoảng 1.262 km. Để đạt quy mô 6 làn xe cao tốc, ước tính cần cân đối nguồn lực để đầu tư khoảng 190.401 tỷ đồng.

Trong kịch bản 4, Ban Quản lý dự án 6 đề xuất đầu tư 19 dự án thành phần giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025, không bao gồm các dự án thành phần Cao Bồ – Mai Sơn, Cam Lộ – La Sơn đang triển khai đầu tư, đoạn Cần Thơ – Hậu Giang và Hậu Giang – Cà Mau giải phóng mặt bằng 4 làn xe với chiều dài đầu tư khoảng 1.151 km. Ước tính, để đạt quy mô 6 làn xe cao tốc, cần cân đối nguồn lực để đầu tư khoảng 153.335 tỷ đồng.

Trong nghiên cứu của mình, Ban Quản lý dự án 6 kiến nghị lựa chọn kịch bản 1. Tuy nhiên, để đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp với chủ trương của Đảng, Chính phủ và quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành, tận dụng điều kiện sẵn có về giải phóng mặt bằng nguồn vật liệu và phương tiện, cũng như đầu tư dứt điểm, căn cứ theo điều kiện nguồn vốn, có thể xem xét các kịch bản theo thứ tự ưu tiên 3-4-2-1.

“Nếu mọi việc thuận lợi, thì quá trình phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án chuẩn bị đầu tư sẽ hoàn thành trước tháng 8/2026; khởi công công trình vào tháng 8/2026; cơ bản hoàn thành trong năm 2027”, đại diện Ban Quản lý dự án 6 tính toán.

Hiện trạng toàn tuyến

Theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông (CT.01) từ cửa khẩu Hữu Nghị, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn đến TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau, chiều dài khoảng 2.063 km (chiếm 22% tổng chiều dài mạng cao tốc), gồm 38 đoạn tuyến, quy mô từ 6 đến 12 làn xe.

Trong đó, 11 dự án thành phần giai đoạn 2017 – 2020 gồm đoạn Cao Bồ – Mai Sơn, Mai Sơn – Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 – Nghi Sơn, Nghi Sơn – Diễn Châu, Diễn Châu – Bãi Vọt, Cam Lộ – La Sơn, Nha Trang – Cam Lâm, Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2.

Tổng chiều dài 11 dự án thành phần này là 654 km, trong đó 3 dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP, còn lại được đầu tư theo hình thức đầu tư công, đã đưa vào khai thác 654/654 km, các dự án thành phần đang tiến hành công tác quyết toán hoàn thành.

Quy mô đã đầu tư là đường cao tốc 4 làn xe hạn chế, chiều rộng nền đường 17 m, quy mô cầu phù hợp với quy mô đường; trừ các dự án thành phần đoạn Phan Thiết – Dầu Giây đầu tư quy mô 4 làn xe cao tốc hoàn chỉnh chiều rộng nền đường 25 m và dự án thành phần đoạn Cam Lộ – La Sơn đầu tư quy mô 2 làn xe chiều rộng nền đường 12 m, quy mô cầu phù hợp với quy mô đường; dự án thành phần cầu Mỹ Thuận 2 chiều rộng cầu 25 – 28 m  (phạm vi cầu dẫn bề rộng cầu 25 m, phạm vi câu dây văng bề rộng cầu 28 m).

Các dự án thành phần cơ bản đã giải phóng mặt bằng cho giai đoạn hoàn chỉnh 6 làn xe theo quy hoạch, trừ đoạn Cam Lộ – La Sơn giải phóng mặt bằng quy mô 4 làn xe. Bộ Xây dựng đang thực hiện các thủ tục đầu tư mở rộng một số đoạn Cao Bồ – Mai Sơn (quy mô 6 làn xe cao tốc hoàn chỉnh), Cam Lộ – La Sơn (quy mô 4 làn xe cao tốc hoàn chỉnh).

Giai đoạn 2021-2025 có 12 dự án thành phần gồm đoạn Bãi Vọt – Hàm Nghi, Hàm Nghi – Vũng Áng, Vũng Áng – Bùng, Bùng – Vạn Ninh, Vạn Ninh – Cam Lộ, Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, Hoài Nhơn – Quy Nhơn, Quy Nhơn – Chí Thạnh, Chí Thạnh – Vân Phong, Vân Phong – Nha Trang, Cần Thơ – Hậu Giang, Hậu Giang – Cà Mau.

Các dự án thành phần có chiều dài 721 km trên được khởi công vào ngày 1/1/2023, tiến độ thi công theo hợp đồng hoàn thành trong năm 2025. Đến nay, 12 dự án thành phần cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng, đang triển khai thi công với sản lượng đạt được khoảng 68% giá trị hợp đồng. Một số dự án dự kiến vượt tiến độ từ 3-6 tháng.

Các dự án thành phần này đang được đầu tư theo quy mô 4 làn xe hạn chế, chiều rộng nền đường 17 m, giải phóng mặt bằng cho giai đoạn hoàn chỉnh 6 làn xe theo quy hoạch; riêng đoạn Cần Thơ – Hậu Giang và Hậu Giang – Cà Mau đã giải phóng mặt bằng cho 4 làn xe.

Ngoài 23 đoạn tuyến được đầu tư trong giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025 trên tổng số 38 đoạn tuyến của cao tốc Bắc – Nam phía Đông, các đoạn tuyến khác cũng đã được triển khai đầu tư và đưa vào khai thác, cơ bản đáp ứng được yêu cầu kết nối.

Đó là đoạn Hữu Nghị – Chi Lăng đang được đầu tư theo hình thức PPP với quy mô nền đường 17 m; đoạn Hà Nội – Bắc Giang đang xin chủ trương đầu tư hoàn chỉnh để khai thác theo tiêu chuẩn đường cao tốc, đang khai thác hỗn hợp xe cơ giới và xe thông sơ; đoạn La Sơn – Hòa Liên, đoạn Hòa Liên – Túy Loan đang được đầu tư mở rộng với quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh chiều rộng nền đường 22 m theo hình thức đầu tư công đồng bộ với đoạn cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi quy mô 4 làn xe cao tốc.

Ngoài ra, còn có đoạn Đà Nẵng – Quảng Ngãi đang khai thác với quy mô 4 làn xe cao tốc hoàn chỉnh; đoạn Bến Lức – Long Thành đang được đẩy nhanh tiến độ hoàn thành; các đoạn tuyến cửa ngõ Thủ đô Hà Nội như cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ; cửa ngõ TP.HCM như cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, Trung Lương – Mỹ Thuận, Mỹ Thuận – Cần Thơ có quy mô 4 làn xe; cầu Cần Thơ 2 đang được nghiên cứu đầu tư.

“Về cơ bản các đoạn tuyến ngoài phạm vi nghiên cứu đầu tư giai đoạn I và giai đoạn II đều đang được nghiên cứu đầu tư đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và đáp ứng nhu cầu vận tải bằng các hình thức đầu tư khác nhau”, đại diện Ban Quản lý dự án 6 thông tin.