Nông dân Hòa Bình đang khá giả lên nhờ trồng cây dược liệu, loại cây nào được trồng nhều nhất?

Thu nhập ổn định nhờ trồng cây dược liệu

Với diện tích tự nhiên 4,6 nghìn km2 và khí hậu đặc trưng của vùng nhiệt đới gió mùa, Hoà Bình có điều kiện khá thuận lợi để trồng cây dược liệu. Đặc biệt là tiềm năng hình thành các vùng sản xuất dược liệu tập trung và bảo tồn, khai thác, phát triển những cây dược liệu tự nhiên, giá trị lớn, quý hiếm.

Xóm Đồng Chụa nay là tổ 9, phường Thống Nhất, thành phố Hoà Bình là nơi sinh sống của gần 200 hộ dân tộc Dao. Nhiều năm qua, bà con nơi đây đã trồng cây dược liệu; giữ gìn, phát triển nghề thuốc Nam gia truyền. Hiện có khoảng 100 hộ dân tổ 9 làm nghề thuốc Nam.

Năm 2020, Hợp tác xã (HTX) thuốc Nam dân tộc Dao Hoà Bình, phường Thống Nhất được thành lập. Đến nay, HTX hoạt động hiệu quả, cung cấp ra thị trường nhiều bài thuốc quý.

Ông Bàn Sinh Lương, tổ 9, phường Thống Nhất chia sẻ: “Nhờ làm thuốc Nam mà nhiều hộ dân trong tổ có thu nhập ổn định. Bên cạnh các sản phẩm thuốc Nam gia truyền, HTX đầu tư máy móc, chiết xuất ra các sản phẩm phù hợp với nhu cầu của thị trường”.

Tương tự, anh Bùi Việt Hùng ở tổ 6, phường Tân Hòa, thành phố Hoà Bình đã xây dựng thành công mô hình trồng, chiết xuất và tinh chế các sản phẩm phục vụ vệ sinh, chăm sóc sức khỏe từ các loại cây dược liệu tự nhiên. Từ việc bán các sản phẩm dược liệu do mình làm ra, mỗi năm gia đình anh thu về trên 500 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Không chỉ tạo thu nhập cho mình, anh Hùng đã hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, nhân giống cây dược liệu cho 12 hộ gia đình tại địa phương. Đồng thời, bao tiêu đầu ra cho các hộ gia đình, từ đó, giúp họ có nguồn thu nhập ổn định.

Bên cạnh đó, anh Hùng giải quyết việc làm cho người dân địa phương với thu nhập ổn định 6 triệu đồng/tháng cho 5 – 8 lao động thường xuyên và 4 đến 6 lao động thời vụ với mức tiền công 200 nghìn đồng/lao động/ngày.

Anh Bùi Việt Hùng cho biết: Được sự đồng hành của các cấp, các ngành, đơn vị chuyên môn thành phố, tôi tiếp tục hoàn thiện chất lượng và mẫu mã, bao bì các sản phẩm để hướng tới gắn sao OCOP.  Năm 2022, các sản phẩm của tôi được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, được nhiều khách hàng tin dùng và ủng hộ.

“Để mọi người tin dùng sản phẩm của mình làm ra, tôi không ngừng nghiên cứu, học hỏi và cải tiến kỹ thuật để sản xuất ra những sản phẩm chất lượng tốt, giá thành rẻ, mẫu mã ngày càng đẹp và bắt mắt hơn. Đặc biệt, sản phẩm sản xuất ra phải được các cơ quan chức năng kiểm nghiệm, chứng nhận về chất lượng”, anh Hùng bộc bạch.

Tiềm năng phát triển cây dược liệu trên đất Mường

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, tỉnh Hoà Bình hiện có trên 2,3 nghìn ha cây dược liệu, hương liệu hàng năm được trồng và khai thác. Các loại cây trồng có diện tích và sản lượng lớn như: Sả 1,6 nghìn ha, cà gai leo 379 ha, xạ đen hơn 288 ha. Ngoài ra, còn các loại cây khác như: Nghệ đỏ, nghệ vàng, ngải cứu, giảo cổ lam, đẳng sâm, hương nhu, đinh lăng, cát sâm, thìa canh với diện tích trồng dưới 50 ha. Cây dược liệu còn được trồng dưới tán rừng với diện tích khoảng 65 ha.

Thực hiện Quyết định số 1893/QĐ-TTg, ngày 25/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ (về Chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y dược hiện đại đến năm 2030), đã tạo ra những bước phát triển mới về phát triển cây dược liệu ở các địa phương trong tỉnh. Đặc biệt, trong thực hiện chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), cây dược liệu là nhóm sản phẩm có tiềm năng phát triển rất tốt. Trong đó, một số HTX đã sản xuất được sản phẩm OCOP đạt chứng nhận 3 đến 4 sao, tiêu biểu như: Cao cà gai leo Yên Thủy của HTX Nông lâm nghiệp Bảo Hiệu, Cao xạ đen của HTX Nông nghiệp Yên Trị (huyện Yên Thủy), Cao xạ đen và Cao cà gai leo của HTX Tuyết Nhi (huyện Lương Sơn), An phế Triệu Gia của HTX thuốc Nam gia truyền Triệu Gia (Kim Bôi), An Phục Khớp của HTX H20 Việt Nam hay sản phẩm tinh dầu sả chanh của HTX thuốc Nam dân tộc Dao Thống Nhất (thành phố Hoà Bình).

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường, mặc dù đã có quy hoạch cụ thể đến từng địa phương nhưng trong quá trình sản xuất, quy mô diện tích cây dược liệu còn ảnh hưởng lớn bởi nhu cầu của thị trường. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm, khai thác theo cách truyền thống vẫn phổ biến ở các địa phương, trong khi số lượng cây dược liệu trong tự nhiên ngày càng cạn kiệt. Để phát triển cây dược liệu hiệu quả, tỉnh Hòa Bình đã đề ra các giải pháp trọng tâm. Trong đó, tập trung rà soát, xác định rõ vùng trồng cây dược liệu theo điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu từng địa phương. Khuyến khích phát triển mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng nhằm bảo vệ tài nguyên rừng và phát triển kinh tế bền vững.

Đẩy mạnh hợp tác giữa người dân, HTX và doanh nghiệp nhằm hình thành chuỗi giá trị dược liệu bền vững. Khuyến khích các hợp đồng bao tiêu sản phẩm, hạn chế tình trạng sản xuất tự phát, manh mún. Hỗ trợ các cơ sở sản xuất đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm và đủ điều kiện xuất khẩu. Đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động quảng bá sản phẩm dược liệu Hòa Bình. Xây dựng chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, chế biến dược liệu theo hướng công nghệ cao.