Mở ra không gian hợp tác mới giữa Việt Nam với Indonesia, Singapore và ASEAN

Theo Thông cáo của Bộ Ngoại giao, nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Indonesia, Chủ tịch Đảng Phong trào Indonesia vĩ đại (Gerindra) Prabowo Subianto, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn và Thủ tướng Cộng hòa Singapore, Tổng Thư ký Đảng Hành động Nhân dân Singapore (PAP) Lawrence Wong, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân sẽ thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Indonesia, thăm chính thức Ban Thư ký ASEAN và thăm chính thức Cộng hòa Singapore từ ngày 9-13/3.

Nhân dịp này, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cường đã trả lời phỏng vấn báo chí trước chuyến thăm.

– Xin Thứ trưởng cho biết về kết quả nổi bật trong hợp tác giữa Indonesia và Singapore với Việt Nam trong thời gian qua?

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Cường: Indonesia và Singapore là những đối tác quan trọng của Việt Nam trong khu vực. Những năm qua, tin cậy chính trị giữa Việt Nam và hai nước ngày càng được củng cố, hợp tác trên mọi lĩnh vực, qua các kênh Đảng, Nhà nước, Quốc hội và nhân dân ngày càng chặt chẽ, hiệu quả và đạt nhiều thành quả quan trọng.

Indonesia là nước đầu tiên ở Ðông Nam Á thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam năm 1955. Quan hệ hữu nghị truyền thống do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno gây dựng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước không ngừng dày công vun đắp.

Sau 70 năm, nhất là sau khi quan hệ Ðối tác Chiến lược được thiết lập (năm 2013), hợp tác giữa hai nước ngày càng toàn diện và sâu rộng hơn. Trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao diễn ra thường xuyên cả trên bình diện song phương và diễn đàn đa phương.

Năm 2024, Tổng thống Joko Widodo và sau đó Tổng thống đắc cử Prabowo Subianto đều đã thăm Việt Nam; Chủ tịch nước Lương Cường và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp Tổng thống Prabowo Subianto nhân dịp Hội nghị Cấp cao APEC và Hội nghị thượng đỉnh G20.

Đảng ta có quan hệ chính thức với các chính đảng lớn của Indonesia là Đảng Chức nghiệp (Golkar) và Đảng Dân chủ-Đấu tranh (PDI-P). Hợp tác giữa các địa phương phát triển tích cực; hai bên đã thiết lập 4 cặp tỉnh/thành phố kết nghĩa. Hai nước chia sẻ nhiều lợi ích, quan điểm chiến lược về các vấn đề khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ ASEAN và vấn đề Biển Đông.

Hợp tác kinh tế giữa hai nước đạt nhiều kết quả tích cực. Indonesia là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam trong ASEAN; Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Indonesia trong ASEAN. Kim ngạch thương mại song phương tăng gấp 4 lần trong một thập kỷ qua; đạt 16,7 tỷ USD năm 2024.

Hợp tác quốc phòng, an ninh giữa Việt Nam và Indonesia được đẩy mạnh thông qua các cơ chế đối thoại, trao đổi và huấn luyện chung; ký kết và triển khai hiệu quả nhiều thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực như phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, chống khủng bố và hợp tác biển. Các lĩnh vực quan trọng khác như hợp tác văn hóa, giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân… tiếp tục được coi trọng.

Sau hơn 50 năm chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao (1973), 10 năm quan hệ Đối tác Chiến lược (2013), quan hệ Việt Nam-Singapore tiếp tục phát triển mạnh mẽ cả về bề rộng lẫn chiều sâu, toàn diện trên các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và nhân dân, mức độ tin cậy chính trị cao; thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao và các cấp.

Gần đây nhất, Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Singapore và Thủ tướng Lý Hiển Long thăm Việt Nam năm 2023; Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm Singapore năm 2024.

Hai bên triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương, trong đó có cơ chế Hội nghị Bộ trưởng kết nối hai nền kinh tế. Đảng ta có quan hệ hợp tác tốt đẹp với Đảng Hành động Nhân dân Singapore cầm quyền, thường xuyên trao đổi kinh nghiệm xây dựng, phát triển đất nước và phối hợp hiệu quả trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp chiến lược. Quốc hội hai nước hợp tác tốt đẹp cả trong khuôn khổ song phương và đa phương.

Singapore là đầu tàu kinh tế của khu vực, là một trong những đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư phát triển sôi động, đạt nhiều thành tựu thực chất. Singapore hiện là nhà đầu tư lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN và thứ hai trên thế giới.

Một trong những biểu tượng thành công là các Khu Công nghiệp Singapore-Việt Nam (VSIP). Đến nay, đã có 18 khu VSIP tại 13 tỉnh, thành phố, thu hút hơn 18,7 tỷ USD vốn đầu tư, tạo việc làm cho hơn 300.000 lao động. Việt Nam cũng có 153 dự án đầu tư tại Singapore, tổng vốn đăng ký hơn 690 triệu USD. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 ước đạt 10,3 tỷ USD.

Đặc biệt, quan hệ Đối tác kinh tế xanh-kinh tế số giữa hai nước đang mở ra nhiều triển vọng mới cho hợp tác song phương trong các lĩnh vực mũi nhọn và nhiều tiềm năng trong tương lai.

Về an ninh-quốc phòng, hai nước đã ký kết Hiệp định hợp tác quốc phòng song phương, triển khai hợp tác hiệu quả trong các lĩnh vực an ninh mới như phòng chống an ninh mạng, tội phạm xuyên biên giới. Hai nước cơ bản chia sẻ lập trường về các vấn đề khu vực quốc tế, xây dựng trật tự quốc tế dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và các chuẩn mực toàn cầu. Đồng thời, Việt Nam và Singapore có mối giao lưu nhân dân gắn bó. Hiện có khoảng 20.000 người Việt học tập, làm việc và sinh sống lâu dài ở Singapore.

Đây là những thành quả quan trọng góp phần vào các thành tựu phát triển của mỗi nước và đưa quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Việt Nam với hai nước phát triển ngày càng hiệu quả, thực chất.

– Xin ông cho biết về các điểm nhấn, nét nổi bật về sự tham gia của Việt Nam trong ASEAN trong 30 năm qua?

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Cường: Có thể nói, ba thập kỷ kể từ khi chúng ta tham gia ASEAN năm 1995 đến nay là hành trình nhiều dấu ấn đáng nhớ với cả Việt Nam và ASEAN.

30 năm đó đã chứng kiến một Việt Nam từng bước trưởng thành, từng bước phát triển, chủ động và sẵn sàng đóng góp nhiều hơn cho công việc chung. Tự hào rằng, những đóng góp của chúng ta gắn liền với những bước phát triển đầy ý nghĩa của ASEAN, góp phần củng cố Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường và rộng mở.

Xuyên suốt quá trình tham gia ASEAN, Việt Nam luôn đặt ưu tiên cao nhất cho việc duy trì đoàn kết và thống nhất ASEAN. Thành quả của ASEAN trong gần 60 năm qua là minh chứng cho “đoàn kết là sức mạnh”; càng trong biến động, càng thấy sáng lên ở ASEAN tinh thần đoàn kết, gắn bó, tương trợ, cùng nhau vượt qua mọi thách thức.

Nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam là một nhiệm kỳ đầy thử thách, nhưng chúng ta đã rất thành công trong vai trò dẫn dắt, huy động sức mạnh tổng thể, chung tay hành động đưa ASEAN vượt qua những khó khăn chưa từng có tiền lệ của đại dịch COVID-19, phản ánh trọn vẹn chủ đề “Gắn kết và chủ động thích ứng.”

Đóng góp của chúng ta còn thể hiện ở việc tham gia trách nhiệm và chủ động trong định hình các quyết sách chiến lược của ASEAN, từ việc thúc đẩy hình thành ASEAN-10 vào cuối những năm 1990 đến nhiều văn kiện quan trọng mang dấu ấn Việt Nam, như Tuyên bố Hà Nội năm 2001 về thu hẹp khoảng cách phát triển, Chương trình Hành động Hà Nội 1999-2004, Tuyên bố Hà Nội về xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025. Đặc biệt, không thể không nhắc đến Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 vừa được tổ chức rất thành công tại Hà Nội.

Sau hai lần tổ chức, sáng kiến này dần trở thành thương hiệu về một diễn đàn thực sự của ASEAN và dành cho ASEAN, khẳng định vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong định hình các trao đổi ở khu vực, góp phần nâng cao tầm vóc đối ngoại của đất nước.

Cùng các nỗ lực thúc đẩy liên kết khu vực, Việt Nam phát huy vai trò cầu nối mở rộng quan hệ đối ngoại của ASEAN và đưa ASEAN tham gia ngày càng sâu rộng vào tiến trình toàn cầu.

Trong vai trò điều phối viên quan hệ giữa ASEAN với rất nhiều đối tác như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và hiện nay là Anh và New Zealand, ta để lại ấn tượng sâu sắc về sự chân thành và tin cậy, luôn tìm kiếm những cơ hội mới để tối ưu hóa tiềm năng hợp tác, đưa quan hệ ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả.

Các kiến nghị, đề xuất của Diễn đàn Tương lai ASEAN năm 2024 đã được kịp thời gửi đến Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai Liên hợp quốc, góp phần gắn kết quan tâm chung của ASEAN với toàn cầu, tái khẳng định giá trị của chủ nghĩa đa phương và tầm quan trọng của hợp tác cùng ứng phó các vấn đề chung của toàn cầu, góp phần vào mục tiêu hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững.

– Xin Thứ trưởng cho biết mục đích, ý nghĩa, kỳ vọng của Thứ trưởng về chuyến thăm chính thức Indonesia, Ban Thư ký ASEAN và Singapore của Tổng Bí thư Tô Lâm?

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Cường: Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng Bí thư ta tới Indonesia sau gần 8 năm (kể từ tháng 8/2017), tới Singapore sau gần 13 năm (kể từ tháng 9/2012) và là chuyến thăm lịch sử, cũng là lần đầu tiên Tổng Bí thư ta thăm Ban Thư ký ASEAN.

Chuyến thăm diễn ra đúng dịp Việt Nam kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Indonesia và 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, dấu mốc lịch sử khởi đầu cho tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế.

Chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư thể hiện sự triển khai nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, coi trọng quan hệ với các nước láng giềng trong khu vực của Đảng và Nhà nước ta, trong đó có hai đối tác quan trọng là Indonesia và Singapore.

Chuyến thăm còn khẳng định rõ nét tầm quan trọng chiến lược và của ASEAN trong chính sách đối ngoại của chúng ta, thể hiện mạnh mẽ hơn nữa tinh thần chủ động, trách nhiệm, và sáng tạo của Việt Nam, với những đóng góp thiết thực, cùng chung tay hiện thực hóa khát vọng tương lai của ASEAN.

Tôi tin rằng chuyến thăm sắp tới của Tổng Bí thư sẽ đặt nền móng, mở ra những không gian hợp tác mới cho quan hệ Việt Nam với Indonesia, Singapore và ASEAN.

Trên cơ sở đó, chuyến thăm không chỉ tăng cường tin cậy chính trị, làm sâu sắc hơn các lĩnh vực hợp tác hiện có giữa Việt Nam với hai nước, giữa Đảng ta với các chính đảng ở hai nước, mà còn tạo xung lực nhằm khai phá những lĩnh vực hợp tác mới, nhiều triển vọng, nhất là về khoa học-công nghệ, kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo, hướng tới mục tiêu trở thành hình mẫu trong quan hệ quốc tế, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của mỗi nước, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp vào tiến trình phát triển của mỗi nước, vào quá trình phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Là những thành viên trong gia đình ASEAN, việc củng cố thắt chặt quan hệ song phương giữa Việt Nam và Indonesia, Singapore, chia sẻ tiếng nói chung về các vấn đề khu vực và quốc tế, cũng sẽ góp phần vào sự phát triển chung của ASEAN, vì một ASEAN đoàn kết, tự cường, và phát triển.

– Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!