Ý kiến trái chiều xung quanh việc đánh thuế tài sản thừa kế, quà tặng

Bổ sung các khoản thừa kế, quà tặng phải chịu thuế

Tại dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (thay thế) đang được Bộ Tài chính công bố lấy ý kiến rộng rãi, một đề xuất đáng chú ý là mở rộng phạm vi chịu thuế đối với thu nhập từ thừa kế, quà tặng.

Bộ Tài chính cho biết, tại khoản 9, khoản 10 Điều 3, Điều 18 Luật thuế Thu nhập cá nhân hiện hành mới chỉ quy định thu thuế đối với tài sản thừa kế, quà tặng là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng mà không thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với một loại tài sản thừa kế mà nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng.

Qua rà soát kinh nghiệm quốc tế, nhiều quốc gia đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị, bao gồm cả tài sản và tiền mặt. Tại Thái Lan, tài sản chịu thuế thừa kế bao gồm bất động sản, chứng khoán theo quy định của pháp luật, tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các loại tiền khác có tính chất tương tự, xe đã đăng ký và tài sản tài chính.

Hàn Quốc, Nhật Bản… quy định thuế TNCN đối với khoản thừa kế bao gồm tất cả tài sản được thừa kế.

Bộ Tài chính muốn mở rộng diện chịu thuế đối với tài sản thừa kế, quà tặng

Theo đó, để đảm bảo tính bao quát, công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với cùng một loại thu nhập, phù hợp với pháp luật dân sự hiện hành về thừa kế và các hình thức thừa kế, Bộ Tài chính cho rằng cần rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại Luật thuế TNCN cho phù hợp với thực tiễn.

Việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng sẽ góp phần mở rộng cơ sở thuế theo định hướng đã được xác định trong nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước.

Nhiều ý kiến trái chiều

Liên quan đến thuế đối với quà tặng, thừa kế, có nhiều ý kiến khác nhau.

Đóng góp vào dự thảo, UBND TP Đà Nẵng đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung một số trường hợp thừa kế, quà tặng vào thu nhập miễn thuế. Cụ thể gồm: Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là động sản có đăng ký sở hữu hoặc quyền khác theo quy định của pháp luật giữa vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau.

Lý do, theo UBND TP Đà Nẵng, tại Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015 quy định tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Trong đó, đối với động sản, theo quy định các luật hiện hành thì chỉ một số trường hợp động sản bắt buộc phải đăng ký gồm: Tàu biển, phương tiện nội thủy địa, tàu cá, phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, tàu bay, phương tiện giao thông đường sắt. Còn lại, các tài sản động sản khác không phải đăng ký, theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015.

Do vậy, UBND TP Đà Nẵng cho rằng sẽ không phù hợp theo Luật định và theo thực tế việc phân biệt khoản thu nhập được miễn thuế TNCN từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc (như đã nêu trên) mà lại không ghi nhận thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết tại dự thảo đã có đề xuất giải pháp mở rộng phạm vi thu nhập từ thừa kế, quà tặng thuộc diện chịu thuế TNCN để thực hiện mở rộng cơ sở thuế. Nội dung này sẽ được Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất cụ thể khi dự án Luật được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.

Còn UBND tỉnh Ninh Thuận thì đề nghị xem xét, xóa bỏ thuế đối với thừa kế, do điều khoản này không hợp lý và dễ gây khó khăn cho người dân, đặc biệt khi tài sản thừa kế không sinh ra thu nhập thường xuyên.

Phản hồi, Bộ Tài chính cho biết, Luật thuế TNCN số 04/2007/QH12 (có hiệu lực từ 01/01/2009) quy định thu nhập từ nhận thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng là 1 trong 10 khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân.

Theo Bộ Tài chính, trong quá trình thực hiện quy định trên không phát sinh vướng mắc. Đồng thời để thực hiện chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công để đảm bảo nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng Luật thuế TNCN (thay thế) đề xuất tiếp tục giữ như quy định hiện hành.

Trong khi về thuế suất, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét đối với mức thuế suất từ thuế thu nhập thừa kế, quà tặng (10%), với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản 2%.

“Trong trường hợp tài sản được thừa kế là bất động sản thì thu nhập chịu thuế từ thừa kế bất động sản chưa có căn cứ xác định, thêm vào đó người được hưởng tài sản thừa kế phải nộp mức thuế cao hơn người chuyển nhượng. Nếu giá trị tài sản là bất động sản càng cao thì thuế TNCN càng lớn và có thể gây sức ép với người nhận thừa kế. Do đó đề nghị xem xét mức thuế này trong biểu thuế để đảm bảo công bằng cho các đối tượng nộp thuế” – Bộ này nêu quan điểm.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng hoạt động thừa kế và chuyển nhượng là khác nhau. Đối với hoạt động chuyển nhượng, cá nhân có chi phí giá vốn. Do vậy, việc đồng nhất thuế suất giữa hoạt động chuyển nhượng và nhận thừa kế là không phù hợp.