Miễn học phí trường công, nâng chất lượng trường tư

Theo tính toán của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), nếu trừ ngân sách địa phương của các tỉnh, thành phố đã thực hiện miễn học phí thì ngân sách trung ương phải thực hiện ít hơn số này.

Trên thực tế, mức ngân sách cần bảo đảm sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh quyết định trên cơ sở quy định mức sàn, trần học phí quy định của Chính phủ.

Học phí công lập hiện nay dao động từ 8.000 đến 340.000 đồng/tháng. TP HCM thu cao nhất là 200.000 đồng/tháng đối với trẻ mầm non. Hàng loạt các tỉnh thành có mức thu học phí cao nhất chỉ ở mức dưới 100.000 đồng/tháng.

Với chính sách miễn học phí áp dụng từ năm học 2025-2026, học sinh công lập không phải đóng khoản tiền trên. Tuy nhiên, các chi phí dịch vụ giáo dục khác như bán trú, trông giữ trẻ ngoài giờ chính khóa, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật, thể thao…, phụ huynh vẫn phải đóng góp theo biểu phí quy định của từng địa phương.

Chia sẻ về con số 30.000 tỉ đồng ngân sách phải bố trí cho miễn học phí, TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT, cho rằng đây là con số không nhỏ, chắc chắn đã được Bộ Chính trị tính toán kỹ lưỡng, cẩn trọng dựa trên báo cáo của Chính phủ về khả năng huy động nguồn lực từ việc tinh giản biên chế, tối ưu hóa chi tiêu hành chính và các giải pháp tài chính khác. Ông Hoàng Ngọc Vinh cho rằng với quyết tâm cao nhằm tận dụng nội lực để đầu tư cho tương lai, quyết sách này thay vì là gánh nặng cho ngân sách sẽ trở thành một sự đầu tư chiến lược, đem lại thành quả là sự phát triển và thịnh vượng của đất nước trong tương lai.

Lãnh đạo Bộ GD-ĐT thừa nhận việc miễn học phí đối với học sinh cấp THPT (lớp 10 đến lớp 12) có thể ảnh hưởng tới định hướng phân luồng học sinh sau THCS trong việc lựa chọn học lên THPT hay học nghề. Điều này dẫn đến sức ép ngày càng lớn đối với khối trường công lập, đặc biệt là ở khu vực thành thị, nhất là trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10. Chính sách này có thể dẫn đến việc phân luồng học sinh sau THCS bị ảnh hưởng.

TS Hoàng Ngọc Vinh thừa nhận đây là một thực tế đặt ra đối với các nhà quản lý cần phải có những giải pháp để góp phần giảm tải khối trường công lập, bổ sung trường học các cấp, trong đó có việc chuyển đổi công năng cơ sở vật chất nhờ quá trình tinh gọn, sáp nhập. Song song với đó là tiếp tục nghiên cứu, đề xuất những chính sách ưu đãi tốt hơn để khuyến khích, thu hút đầu tư vào khối giáo dục ngoài công lập, giúp giảm tải cho khối công lập, tạo ra sự đa dạng để người dân lựa chọn môi trường giáo dục phù hợp cho con em mình.

Cũng chung quan điểm về nỗi lo về gia tăng áp lực cạnh tranh vào các trường công, hiệu trưởng một trường THPT tại Hà Nội cho rằng đây là bài toán đặt ra lâu nay đối với các địa phương từ nhiều năm nay, đặc biệt là các thành phố lớn. Theo hiệu trưởng này, cùng với chính sách miễn học phí, cần xem xét, mở rộng hệ thống trường công lập, nâng cao chất lượng trường tư thục để người dân có thêm nhiều sự lựa chọn phù hợp với khả năng tài chính cũng như mong muốn của gia đình.