Quyết sách đột phá để phát triển nhà ở xã hội

Chiều 6-3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH). Đồng chủ trì có các Phó Thủ tướng: Trần Hồng Hà, Hồ Đức Phớc với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, các chuyên gia, hiệp hội bất động sản (BĐS), ngân hàng, doanh nghiệp (DN) BĐS lớn trên cả nước.

Hạ tầng như nhà ở thương mại

Hội nghị diễn ra nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển NƠXH và thực hiện hiệu quả Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030”.

Mở đầu hội nghị, Thủ tướng cho biết việc phát triển NƠXH đã được bàn nhiều nhưng hiệu quả công tác triển khai chưa cao. Hoan nghênh một số địa phương vừa qua đã khởi công các dự án NƠXH lớn, song Thủ tướng bày tỏ trăn trở khi “đất trong tay chúng ta, tiền có thể huy động, cơ chế, chính sách, thủ tục do ta mà việc xây dựng NƠXH không chuyển biến hoặc chuyển biến rất chậm”. Đặc biệt, Thủ tướng lưu ý NƠXH không có nghĩa là làm ở những chỗ đất “đầu thừa đuôi thẹo”, những nơi “khỉ ho cò gáy”, không làm được nhà ở thương mại (NƠTM) thì làm NƠXH. Lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh phải ưu tiên cho NƠXH trước rồi mới đến NƠTM. NƠXH phải đầy đủ điều kiện hạ tầng giống như NƠTM. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh kiến nghị Thủ tướng giao cho bộ nghiên cứu, chủ trì xây dựng Nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển NƠXH trong thời gian tới, bao gồm chính sách lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NƠXH không thông qua đấu thầu và một số chính sách tháo gỡ vướng mắc trong phát triển NƠXH.

Đại diện Tổng Công ty Đầu tư Phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) kiến nghị cần sớm ban hành chính sách về thí điểm giao đất không qua đấu thầu cho các DN, đặc biệt là các DN nhà nước có đủ kinh nghiệm đầu tư, phát triển NƠXH. Chính phủ quan tâm, chỉ đạo sớm thực hiện việc thí điểm Quỹ Phát triển NƠXH hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển NƠXH dài hạn, bền vững; kiến nghị nâng lợi nhuận định mức từ 10% hiện nay lên 15% – 20%; hỗ trợ DN tiếp cận các nguồn vay vốn nhanh hơn, thời gian cho vay dài lên để bảo đảm nguồn vốn cho các nhà đầu tư. Đại diện Tổng Công ty Đầu tư Phát triển nhà và đô thị (HUD) kiến nghị Chính phủ xem xét cho phép áp dụng phương thức chỉ định thầu đối với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ điều kiện hoặc rút ngắn quy trình đấu thầu bằng cách nâng cao năng lực, trách nhiệm bên mời thầu nhằm giảm bớt các thủ tục, thời gian.

Đại diện Tập đoàn Vingroup kiến nghị Thủ tướng cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư; cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Ví dụ, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng… sẽ rút ngắn thời gian. Ngoài ra, cần sửa đổi Nghị định số 100/2024 theo hướng địa phương căn cứ nhu cầu NƠXH của địa phương được tự quyết định bố trí quỹ đất NƠXH; không bắt buộc các dự án NƠTM phải dành đất NƠXH.

Đề xuất thí điểm chỉ định thầu

Tại hội nghị, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP HCM (HoREA), nêu 10 kiến nghị, giải pháp, đồng thời đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm cơ chế chính sách đặc thù về NƠXH, trong đó có việc xây dựng Quỹ Nhà ở quốc gia. Ngoài ra, ông Châu cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Xây dựng và các bộ, ngành xây dựng Đề án phát triển NƠTM giá rẻ và cơ chế hỗ trợ người trẻ mua nhà. Còn đại diện Becamex nêu thực tế 100% các quốc gia thành công trong xây dựng NƠXH đều có chính sách cho vay 25 năm với lãi suất cố định. Điều này rất cần thiết, vừa cho đối tượng mua nhà vừa cho chủ đầu tư; do đó, rất cần chương trình tín dụng cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng nhấn mạnh đầu tư cho NƠXH là đầu tư cho sự phát triển của xã hội, của đất nước, là nhiệm vụ quan trọng, phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các địa phương phải thành lập ban chỉ đạo về phát triển NƠXH. Để đạt mục tiêu đề ra, tạo chuyển biến tích cực, rõ nét sau hội nghị, Thủ tướng chỉ rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp với các bộ, ngành, địa phương. Trong đó, giao Bộ Xây dựng chủ trì, rà soát lại thể chế, quy trình, thủ tục đang vướng mắc ở điểm nào, ai giải quyết, làm trong bao lâu, khi nào có kết quả. Tại các luật, nghị định, thông tư thì cơ quan nào phải sửa và đề xuất Chính phủ, trình Quốc hội. Nhấn mạnh phải có chính sách ưu đãi, Thủ tướng yêu cầu việc này phải trình trong tháng 3, chậm nhất trong tháng 4. Bộ Xây dựng cũng rà soát lại tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức liên quan NƠXH. Thủ tướng giao các địa phương phải quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch NƠXH phù hợp, chậm nhất trong quý II phải hoàn thiện. Các địa phương có kế hoạch, chủ động giao đất nhanh cho các chủ đầu tư; nghiên cứu thu hồi các dự án lãng phí, khu đất bỏ hoang nhiều năm, xử lý vướng mắc, giao cho các chủ đầu tư; giải quyết, bố trí quỹ đất đầy đủ, nhanh cho chủ đầu tư; giải phóng mặt bằng cho DN.

Về các kiến nghị, Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ tổng hợp, báo cáo để Chính phủ đề xuất có thẩm quyền với các nội dung vượt thẩm quyền của Chính phủ, trong đó có đề xuất ban hành Nghị quyết của Chính phủ để thí điểm chỉ định thầu trong thực hiện dự án NƠXH. Với các địa phương, Thủ tướng yêu cầu đối với các dự án đã khởi công xây dựng, phải quyết tâm hoàn thành, đưa vào sử dụng ngay trong năm 2025; thực hiện nghiêm quy định về việc dành quỹ đất làm nhà lưu trú công nhân trong KCN và 20% quỹ đất ở trong các dự án NƠTM, khu đô thị để đầu tư phát triển NƠXH. Phải quyết liệt tháo gỡ vướng mắc, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng NƠXH nhằm hỗ trợ, khuyến khích các DN triển khai dự án. Khẩn trương xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện phát triển NƠXH hằng năm và 5 năm.