Gỡ rào cản để phát triển nhà ở xã hội

Hôm nay (6-3), Thủ tướng Chính phủ sẽ chủ trì Hội nghị toàn quốc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH). Hội nghị được kết nối trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố.

Số dự án được khởi công còn thấp

Trước đó, ngày 27-2, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký Quyết định số 444 giao chỉ tiêu hoàn thành NƠXH trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030 để các địa phương bổ sung vào chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội. Theo đó, chỉ tiêu NƠXH các địa phương phải hoàn thành giai đoạn 2025 – 2030 là 995.445 căn hộ, trong đó riêng năm 2025 là 100.275 căn hộ.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, cả nước có 655 dự án NƠXH đã được triển khai với quy mô 593.428 căn, trong đó có 103 dự án hoàn thành với quy mô 66.755 căn; 137 dự án đã khởi công với quy mô 114.618 căn; 415 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 412.055 căn. Với số lượng căn hộ được khởi công và hoàn thành, đến nay đã đạt khoảng 42,38% mục tiêu của Đề án Xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà cho người thu nhập thấp và công nhân trong giai đoạn 2021 – 2030 (Đề án). Một số địa phương tích cực triển khai khởi công, hoàn thành các dự án, đạt tỉ lệ cao so với chỉ tiêu của Đề án đến năm 2025; tuy nhiên, một số địa phương có nhu cầu về NƠXH lớn nhưng số dự án được khởi công còn thấp. Về triển khai nguồn vốn tín dụng của Chương trình 120.000 tỉ đồng, tính đến thời điểm hiện tại đã có 37/63 UBND tỉnh, thành gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia chương trình với tổng số là 90 dự án, tổng số tiền giải ngân là 2.845 tỉ đồng gồm: 2.580 tỉ đồng cho chủ đầu tư tại 20 dự án và 265 tỉ đồng cho người mua nhà tại 15 dự án. Tỉ lệ giải ngân được đánh giá là rất thấp.

Sở Xây dựng TP HCM cho biết từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn thành phố đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 5 dự án NƠXH, với quy mô 2.377 căn; 1 dự án nhà lưu trú công nhân (hoàn thành một phần) với 368 căn. Dự kiến trong năm 2025, thành phố có 4 dự án hoàn thành với quy mô 2.874 căn. Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án, UBND TP HCM thành lập Tổ công tác giải quyết các thủ tục đầu tư xây dựng NƠXH. TP HCM đã tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư xây dựng NƠXH trên địa bàn TP HCM đến năm 2030; làm việc với 11 doanh nghiệp (DN) và LĐLĐ thành phố. Các DN đăng ký thực hiện đầu tư xây dựng khoảng 40.000 căn hộ.

Thời gian qua, tỉnh Bình Dương đã có 9 dự án đủ điều kiện mở bán với quy mô khoảng 80 ha, tương đương 14.788 căn hộ, diện tích sàn hơn 1 triệu m2. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ khoảng 6 dự án có người dân vào ở, các dự án còn lại đều vướng một số thủ tục, trong đó chủ yếu là gói vay ưu đãi 120.000 tỉ đồng.

Thí điểm cơ chế đặc thù

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), HoREA đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất 10 giải pháp phát triển NƠXH.

Trong đó, kiến nghị ban hành nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NƠXH với 5 cơ chế gồm: Thành lập quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà giá rẻ; cho phép Sở Xây dựng quyết định chủ trương đầu tư dự án NƠXH đối với đất thỏa thuận; UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư dự án NƠXH trên đất nhà nước quản lý; Tổng LĐLĐ Việt Nam chỉ định chủ đầu tư dự án NƠXH bằng vốn Công đoàn; Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ định chủ đầu tư dự án NƠXH trên đất quốc phòng, an ninh đã quy hoạch. Điều chỉnh tăng hệ số sử dụng đất và quy mô dân số cho dự án NƠXH lên tối đa 1,5 lần so với quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng đã phê duyệt. Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước bãi bỏ khoản 3 điều 77 Nghị định 100/2024/NĐ-CP để Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay ưu đãi. Kiến nghị Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ quyết định lãi suất cho vay đối với hộ nghèo là 4,7%/năm, áp dụng cho người mua, thuê mua NƠXH tại Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm tránh tình trạng chênh lệch lãi suất ưu đãi giữa các đối tượng. Kiến nghị giảm thuế GTGT và thuế thu nhập DN đối với NƠXH cho thuê. Bổ sung Luật Thuế GTGT, Luật Thuế thu nhập DN, quy định thuế suất thuế GTGT 3% và thuế suất thuế thu nhập DN 6% đối với NƠXH cho thuê….

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho rằng phải thực hiện nghiêm, có hiệu quả Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24-5-2024 của Ban Bí thư cũng như các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan chính sách NƠXH để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn. Bộ Xây dựng cũng kiến nghị Thủ tướng giao cho bộ nghiên cứu, chủ trì xây dựng Nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển NƠXH, bao gồm chính sách lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư không đấu thầu và một số chính sách tháo gỡ vướng mắc trong phát triển NƠXH.

Với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cần tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc các ngân hàng tham gia chương trình đẩy mạnh việc cho vay, giải ngân nhanh chóng gói tín dụng 120.000 tỉ đồng để hỗ trợ DN sớm hoàn thành dự án. Rà soát, tiếp tục mở rộng chương trình cho vay ưu đãi đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê, thuê mua NƠXH theo chính sách về NƠXH.