Nguy cơ ‘đại thương chiến’ Mỹ

Hôm qua (5.3), tờ Hoàn Cầu thời báo đưa tin tại Hội nghị Lưỡng hội đang diễn ra, Trung Quốc đã đưa ra mục tiêu đạt tăng trưởng GDP là 5% trong năm 2025, bất chấp việc chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump liên tục 2 lần đưa ra biện pháp tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, mỗi lần 10%.

Thông điệp của Bắc Kinh

Động thái trên của Trung Quốc được đánh giá là thể hiện sự tự tin của chính quyền nước này bất chấp việc Mỹ leo thang thương chiến.

Không những vậy, trả lời tờ The New York Times trong cuộc họp báo ngày 4.3, phát ngôn viên Lâm Kiếm của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã thể hiện thái độ cứng rắn trước việc Mỹ bổ sung tăng thuế đối với Trung Quốc.

Cụ thể, người phát ngôn Trung Quốc nhấn mạnh: “Bất cứ ai sử dụng áp lực tối đa đối với Trung Quốc đều là chọn nhầm người và tính toán sai. Nếu Mỹ thực sự muốn giải quyết vấn đề fentanyl, thì điều đúng đắn cần làm là tham khảo ý kiến của Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi để giải quyết mối quan tâm của nhau. Nếu Mỹ âm mưu một chương trình nghị sự khác và nếu chiến tranh là những gì nước Mỹ muốn, có thể là một cuộc chiến tranh thuế quan, một cuộc chiến thương mại hoặc bất kỳ loại chiến tranh nào khác, chúng tôi sẵn sàng chiến đấu cho đến cùng”.

Liên quan vấn đề này, trả lời Thanh Niên ngày 5.3, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) phân tích: “Trong vòng chưa đầy 2 tháng kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã 2 lần tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc. Có nhiều câu hỏi về tính chất, mục đích cuối cùng biện pháp thuế quan và liệu chúng có gây tổn hại đến các gia đình Mỹ hay không. Có vẻ như các cố vấn trực tiếp của ông Trump ủng hộ biện pháp thuế quan, trong khi nhiều nhà kinh tế và lãnh đạo doanh nghiệp ít có xu hướng ủng hộ thuế quan đối với Trung Quốc chứ đừng nói đến những người bạn như Canada và Mexico”.

“Có khả năng Tổng thống Trump xem thuế quan là con đường để đạt được một thỏa thuận thương mại lớn với Trung Quốc, nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp về lập trường của ông. Đó có phải là một chiến lược, hay khai thác lợi thế lớn nhất của Mỹ – là thị trường tiêu thụ – để khiến Trung Quốc chấp nhận các yêu cầu của Washington”, TS Nagy đánh giá.

Thực tế, việc tăng thuế nhập khẩu trong khi Mỹ chưa thể chuyển dịch chuỗi cung ứng về nội địa khiến giá cả hàng hóa nước này đang tăng, gây tác động tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ. Bloomberg ngày 5.3 dẫn lời Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York (Mỹ) John Williams dự đoán các biện pháp thuế quan sẽ khiến lạm phát tăng.

Chưa có hồi kết ?

Cũng trả lời Thanh Niên, TS Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) đánh giá: “Chính quyền của Tổng thống Trump đã áp đặt nhiều loại thuế quan đối với nhiều quốc gia. Nhưng có hai loại thuế quan! Thuế quan đối với Trung Quốc và thuế quan đối với các quốc gia khác. Ví dụ ban đầu, Nhà Trắng tuyên bố tăng thuế đối với Canada, Mexico và Trung Quốc với cùng lý do và cùng thời điểm. Sau đó, Nhà Trắng đã hoãn áp thuế đối với Canada và Mexico vào tháng 2, vì Mỹ đang đàm phán với Canada và Mexico. Điều này có nghĩa là thuế quan đối với Canada và Mexico là công cụ đàm phán. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Trump đã tăng thuế đối với Trung Quốc mặc dù Mỹ đã hoãn tăng thuế đối với Canada và Mexico. 

Vào tháng 3, Mỹ nối lại việc áp thuế đối với Canada và Mexico, nhưng Mỹ tăng áp thuế hơn nữa đối với Trung Quốc một lần nữa. Thật vậy, trong trường hợp của Trung Quốc, tình huống tương tự đã xảy ra nhiều lần khi Trump là tổng thống từ năm 2016 – 2020. Quan điểm từ quá trình này, thuế quan đối với Trung Quốc và thuế quan đối với các quốc gia khác là khác nhau. Thuế quan đối với Trung Quốc không thể thương lượng và thuế quan đối với các quốc gia khác là công cụ đàm phán”.

“Lý do thực sự cho sự khác biệt này là gì? Thật vậy, có khả năng thuế quan đối với Trung Quốc là công cụ cạnh tranh. Bởi vì nguồn lực tài chính đang giúp Trung Quốc khẳng định sự quyết đoán hiện tại. Khi Trung Quốc có đủ tiền, Trung Quốc có thể nhanh chóng hiện đại hóa quân đội. Sự giàu có của Trung Quốc cũng cho phép họ đầu tư một khoản tiền lớn vào các quốc gia để mở rộng ảnh hưởng. Do đó, nếu thương chiến Mỹ – Trung có thể làm tổn thương nguồn lực của Bắc Kinh thì với Mỹ, đó là cách đúng đắn để đối phó với Trung Quốc”, TS Nagao nhận định thêm.

Ông cho rằng: “Mức thuế tổng 20% hiện tại chỉ mới bắt đầu. Nhiều khả năng, nước Mỹ dưới thời Tổng thống Trump sẽ còn tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc”.

Nhóm doanh nghiệp Mỹ tiến tới kiểm soát kênh đào Panama

Reuters hôm qua đưa tin Tập đoàn CK Hutchison (trụ sở tại Hồng Kông) vừa đồng ý bán lại phần lớn cổ phần của đơn vị khai thác cảng biển ở Panama cho một nhóm doanh nghiệp đầu tư, dẫn đầu bởi Tập đoàn quản lý quỹ BlackRock của Mỹ. Theo đó, thương vụ sẽ giúp nhóm của BlackRock kiểm soát 90% cổ phần tại Công ty cảng Panama, đơn vị vận hành 2 cảng Balboa and Cristobal, nằm ở 2 đầu cửa ngõ của kênh đào Panama. Việc mua lại phần lớn giấy phép kinh doanh cảng của CK Hutchison, trong thương vụ ước tính trị giá gần 23 tỉ USD, giúp nhóm doanh nghiệp nêu trên kiểm soát tổng cộng 43 cảng tại 23 quốc gia.

Động thái trên được xem như chiến thắng cho Tổng thống Mỹ Donald Trump, người nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu đưa Mỹ kiểm soát kênh đào Panama, nơi có vai trò chiến lược về thương mại và địa chính trị. Trong bài phát biểu trước quốc hội Mỹ ngày 4.3, ông Trump khẳng định sẽ đòi lại kênh đào Panama, đồng thời đề cập thông tin một công ty Mỹ thông báo mua các cảng quanh kênh đào.

Bảo Hoàng