Ấn tượng ‘sao sáng’ Việt Nam

Việt Nam ghi nhận những kết quả thương mại ấn tượng, với sự tăng trưởng trên diện rộng ở nhiều nhóm hàng xuất khẩu chủ lực. (Ảnh: Hoàng Anh)

Trong báo cáo có tựa đề “ASEAN Perspectives – Rộng lớn hơn, chất lượng hơn và còn nhiều điều đang chờ ở phía trước” công bố hồi tháng 11/2024, bộ phận Nghiên cứu toàn cầu Ngân hàng HSBC cho biết, từ một nền kinh tế với quy mô 473 tỷ USD vào năm 1992, ASEAN đã phát triển mạnh mẽ và đạt 3,63 nghìn tỷ USD vào năm 2023.

Tỷ trọng của khu vực ASEAN-6 (bao gồm Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam) trong Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu đã tăng từ 1,9% lên 3,5% trong cùng giai đoạn nói trên.

Đối với những nhà đầu tư tìm kiếm sự năng động, ASEAN chính là điểm đến lý tưởng khi khu vực này chiếm thị phần ngày càng tăng trong nhiều hoạt động kinh tế trên thế giới. Mỗi nền kinh tế trong khối đều dẫn đầu ít nhất một lĩnh vực.

Kiên định mở rộng độ phủ sóng

Theo các chuyên gia của HSBC, sản xuất và xuất khẩu là hai động lực chính thúc đẩy sự phát triển kinh tế của ASEAN. Kể từ năm 1992, các quốc gia ASEAN không ngừng tháo gỡ rào cản thương mại nội khối, biến khu vực này thành một thị trường gần như không biên giới. Hiệp định về chương trình ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT) và Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN tạo nền tảng vững chắc để khối thúc đẩy thương mại tự do.

Từ năm 2005 đến năm 2010, ASEAN trong vai trò một thể thống nhất đã tham gia các hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand. Nổi bật trong đó là Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Khi chủ nghĩa bảo hộ lên ngôi, ASEAN đã đi theo hướng hoàn toàn ngược lại. Khối này tiếp tục tận dụng thương mại tự do để nhập khẩu đầu vào quan trọng với giá cạnh tranh, biến thành hàng hóa giá trị cao hơn và rồi bán sang một thị trường rộng lớn hơn. Chiến lược đã cho “trái ngọt” khi ASEAN gia tăng thị phần xuất khẩu hàng hóa toàn cầu từ 6,1% năm 2005 lên 7,4% vào năm 2023, vượt qua Nhật Bản và Hàn Quốc cộng lại.

Thời gian qua, khi căng thẳng thương mại toàn cầu – đặc biệt giữa Mỹ và Trung Quốc – gia tăng, ASEAN lại nổi lên vị trí dẫn đầu về thu hút FDI. Điều này có được là bởi sự kiên định trong vấn đề mở rộng độ phủ sóng của khối. Chính độ mở này tạo nên sức mạnh chính cho nền kinh tế ASEAN.

Theo báo cáo Triển vọng Kinh tế thế giới của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), năm năm tới, ASEAN không chỉ duy trì được đà tăng trưởng ấn tượng mà còn được dự báo trở thành một trong những khối kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng bình quân 4,7%. Sự tăng trưởng của khối không chỉ nằm ở quy mô mà còn ở chất lượng. Khối sẽ gia tăng giá trị kinh tế nhờ đổi mới sáng tạo và nâng cao năng suất.

“ASEAN cho thấy quyết tâm đổi mới sáng tạo, hấp thu công nghệ hiện đại và bí quyết công nghệ để giúp các doanh nghiệp mài sắc vũ khí trong khi tìm kiếm thị trường lớn hơn để tiêu thụ. Chính bởi lẽ đó, tin rằng, ASEAN – với cốt lõi là thương mại tự do nội khối – vẫn bền bỉ, kiên cường, tiếp tục tăng trưởng về quy mô và tầm ảnh hưởng”, bộ phận Nghiên cứu toàn cầu Ngân hàng HSBC đánh giá.

Nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ASEAN

Trong bức tranh toàn cảnh ASEAN, trao đổi với phóng viên Báo Thế giới và Việt Nam, bà Yun Liu, chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, bộ phận Nghiên cứu toàn cầu Ngân hàng HSBC, đặc biệt ấn tượng với “ngôi sao sáng” Việt Nam. Những năm qua, Việt Nam liên tục giữ vị thế là nền kinh tế tăng trưởng nhanh trong khối tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Việt Nam đạt mức 7,09% trong năm 2024, dự kiến tiếp tục tăng trưởng ổn định trong những năm tiếp theo.

Không chỉ thế, câu chuyện về FDI thực sự là yếu tố quan trọng trong sự phát triển của Việt Nam suốt thập kỷ qua. Đất nước ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn đối với nhiều nhà đầu tư nước ngoài và có động lực tốt để thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao.

Dân số trẻ, có nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), tiền tệ ổn định, giá điện thấp so với các quốc gia trong khu vực là những yếu tố giúp Việt Nam “hút” FDI. Đất nước hình chữ S hiện là “bến đỗ” của loạt doanh nghiệp lớn của thế giới như Samsung, LG, các nhà cung ứng cho Apple như Foxconn, Goertek, Luxshare, Compal, Google hay Nvidia.

Việt Nam ghi nhận những kết quả thương mại ấn tượng, với sự tăng trưởng trên diện rộng ở nhiều nhóm hàng xuất khẩu chủ lực. Theo Bộ Công thương, đến năm 2024, Việt Nam được xem là công xưởng của thế giới với kim ngạch thương mại hàng năm tăng 15-17%, quy mô thương mại gần 800 tỷ USD, đứng thứ 18 trong số các quốc gia có quy mô thương mại lớn trên thế giới.

Bà Yun Liu, chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, bộ phận Nghiên cứu toàn cầu Ngân hàng HSBC. (Ảnh: NVCC)

Với những kết quả đó, bà Yun Liu nhận định, Việt Nam sẽ là nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực ASEAN trong năm nay. Mức tăng trưởng mạnh đến từ ba yếu tố chính.

Thứ nhất, thương mại. Đây vẫn là một trong những trụ cột tăng trưởng chính của đất nước hình chữ S.

Thứ hai, dòng vốn FDI. Năm nay, HSBC tin rằng, dòng vốn FDI vào Việt Nam tiếp đà tăng và hỗ trợ mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh hiện nay, nhiều nhà đầu tư nước ngoài, nhất là nhà đầu tư châu Âu, đang tìm kiếm các thị trường đầu tư có cam kết mạnh mẽ đối với quá trình chuyển đổi xanh. Như vậy, “xanh” là yếu tố rất quan trọng trong công cuộc thu hút thêm dòng vốn FDI của Việt Nam.

Thứ ba, đầu tư công. Việc Chính phủ Việt Nam nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công là yếu tố quan trọng để duy trì tăng trưởng mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, chuyên gia kinh tế Yun Liu cho rằng, năm 2025, tiêu dùng nội địa sẽ bắt kịp đà tăng trưởng của thương mại, từ đó, tạo ra những động lực cần thiết để thúc đẩy kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn. Một số chính sách từ Chính phủ cũng hỗ trợ động lực tăng trưởng này. Đơn cử như chính sách kéo dài thời gian giảm thuế VAT 2% thêm sáu tháng đầu năm 2025. Chính sách này giúp giảm giá bán của hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tiêu dùng của người dân, góp phần tạo thêm việc làm cho người lao động…

Ngoài ra, thị trường vốn của Việt Nam có rất nhiều tiềm năng. Hiện tại, đất nước vẫn phụ thuộc nhiều vào tín dụng để huy động vốn, điều này có thể làm gia tăng rủi ro khi điều kiện kinh tế suy yếu. Theo bà Yun Liu, việc đa dạng hóa và mở rộng các kênh huy động vốn là rất quan trọng, giúp tăng cường năng lực chống chịu tài chính của Việt Nam. Nhà đầu tư mong rằng thị trường vốn Việt Nam được khai mở nếu Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi trong năm nay.

Đương nhiên, sự bất ổn trong chính sách thuế quan của Mỹ có thể là “mây đen” phủ bóng lên triển vọng thương mại thế giới và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc. Các nhà đầu tư có thể thận trọng hơn trong ngắn hạn và phần nào tác động đến dòng chảy FDI vào đất nước.

Dù vậy, bà Yun Liu nhận thấy, các yếu tố cơ bản của Việt Nam trong dài hạn vẫn tương đối vững vàng. Đây sẽ là “mỏ neo” giúp Việt Nam đứng vững trước những bất ổn và tự tin viết tiếp câu chuyện thành công trong khu vực ASEAN.