Ukraine “nín thở” trước viễn cảnh Mỹ cắt nguồn viện trợ

Ukraine chuẩn bị đối mặt với khả năng Mỹ ngừng hỗ trợ và tìm cách củng cố liên minh chặt chẽ hơn với châu Âu để chống lại Nga. Động thái này diễn ra sau cuộc khẩu chiến căng thẳng vào ngày 28/2 giữa Tổng thống Mỹ và Tổng thống Ukraine.

Cuộc tranh cãi nảy lửa giữa ông Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance ở một bên và ông Volodymyr Zelensky ở bên còn lại đã khiến mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa 2 bên càng thêm rạn nứt.

Nhà phân tích chính trị Volodymyr Fesenko gọi cuộc tranh luận gay gắt này là “một bước lùi cho cả hai bên” nhưng cho rằng “điều này sớm muộn cũng sẽ xảy ra”.

“Mỹ không còn là đồng minh của Ukraine nữa”, ông Fesenko nói với AFP, đồng thời cho rằng không nên có “bất kỳ ảo tưởng nào” về việc Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ quân sự.

Ông Fesenko cảnh báo hậu quả có thể rất nghiêm trọng, vì sự hỗ trợ của Mỹ không chỉ bao gồm việc cung cấp vũ khí mà còn cả thông tin tình báo quân sự và liên lạc.

Dù xảy ra đối đầu tại Phòng Bầu dục, ông Zelensky vẫn nói với Fox News rằng ông tin tưởng mối quan hệ với ông Trump có thể được cứu vãn và thừa nhận, chiến đấu chống lại Nga “sẽ rất khó khăn nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ”.

Theo số liệu chính thức, Mỹ đã cung cấp 64 tỷ euro viện trợ quân sự cho Ukraine kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt.

Viện Kiel, một tổ chức nghiên cứu kinh tế của Đức, cho biết từ năm 2022 đến cuối năm 2024, Mỹ đã cung cấp tổng cộng 114,2 tỷ euro viện trợ tài chính, nhân đạo và quân sự.

Liên minh châu Âu và các quốc gia châu Âu riêng lẻ đã đóng góp khoảng 132,3 tỷ euro.

Một nguồn tin quân sự châu Âu trước đó cho biết tình hình của Ukraine sẽ trở nên “rất phức tạp” vào khoảng tháng 5 hoặc tháng 6 nếu không có thêm sự hỗ trợ từ Washington ngoài những cam kết đã được chính quyền Mỹ trước đây đưa ra.

Tuy nhiên, một nguồn tin từ văn phòng Tổng thống Ukraine cho biết họ trông chờ vào “một liên minh mới với các quốc gia châu Âu sẽ bảo vệ tự do, dân chủ và các giá trị chung của chúng ta”.

Nguồn tin này cho hay, cuộc đối đầu hôm 28/2 là “câu trả lời hợp lý cho câu hỏi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo và ai là bạn, ai là đối thủ của chúng ta. Đây đã là một điều tốt”.

Ukraine hiện tin ông Trump và ông Vance “công khai đứng về phía Nga”, nguồn tin này cho biết.

Ông Trump đã chủ trương cải thiện quan hệ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và lặp lại các luận điểm của Điện Kremlin về Ukraine, làm đảo lộn chính sách của Mỹ kể từ năm 2022.

Các đồng minh châu Âu của Ukraine đã đồng loạt lên tiếng ủng hộ ông Zelensky sau cuộc đối đầu với ông Trump, trước thềm hội nghị thượng đỉnh ở Anh, nơi theo chính phủ London là sẽ tập trung vào việc củng cố sự ủng hộ đối với “một nền hòa bình công bằng và bền vững”.

Ông Illya Neskhodovsky, người đứng đầu Viện Chuyển đổi Kinh tế và Xã hội, cũng cho rằng Ukraine nên dựa nhiều hơn vào sự hỗ trợ của châu Âu nhưng đặt câu hỏi liệu các nước châu Âu “có sẵn sàng hành động đủ nhanh hay không”.

“Ông Zelensky đã đúng khi bảo vệ phẩm giá của Ukraine, nhưng tranh cãi công khai như vậy là một sai lầm”, ông nói.

Nhiều người dân Ukraine đã bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Zelensky, ca ngợi ông vì đã đứng lên bảo vệ đất nước.

Tuy nhiên, nghị sĩ đối lập Oleksiy Goncharenko chỉ trích Tổng thống, gọi hành động tranh cãi với ông Trump trước truyền thông là “hoàn toàn phi lý”.

“Chúng ta vừa chứng kiến sự kết thúc của mối quan hệ với ông Trump ngay lúc này”, ông nói, cảnh báo việc Mỹ ngừng hỗ trợ quân sự có thể gây ra “những hậu quả rất tồi tệ”.

Tuy nhiên, báo European Pravda của Ukraine viết trong một bài bình luận rằng Washington “không vội vàng cắt đứt quan hệ” bất chấp cuộc tranh cãi hôm 28/2.

Giới quan sát chỉ ra phản ứng tương đối “nhẹ nhàng” từ Nhà Trắng sau cuộc đối đầu và lưu ý chưa có tuyên bố chính thức nào về việc dừng viện trợ.

“Hiện tại, điều duy nhất chúng ta có thể khẳng định chắc chắn là giai đoạn bất ổn đã bắt đầu trong những tuần gần đây do các động thái của chính quyền Mỹ mới, và giờ đây nó đã leo thang mạnh mẽ”, báo Ukraine viết.