Chọn ngành học ra sao để không bị ‘tụt hậu’?

Nhiều băn khoăn của học sinh Hải Dương liên quan chọn ngành học, tuyển sinh năm 2025… đã được chuyên gia tuyển sinh giải đáp cặn kẽ tại chương trình tư vấn tuyển sinh – hướng nghiệp, do báo Tuổi Trẻ phối hợp các đơn vị tổ chức tại khuôn viên Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi (đường Nguyễn Văn Linh, phường Thanh Bình, TP Hải Dương) sáng nay 1-3.

Chương trình thu hút hơn 4.000 học sinh đến dự.

Nhiều thông tin quan trọng liên quan thi tốt nghiệp, tuyển sinh

TS Nguyễn Mạnh Hùng, Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho biết năm 2025 là năm tương đối đặc biệt với học sinh THPT, các em sẽ tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT với chương trình THPT năm 2018.

Trên cơ sở điều chỉnh chương trình học, Bộ GD-ĐT đã sửa đổi quy chế thi tốt nghiệp THPT, quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng để phù hợp với chương trình mới.

Theo đó với kỳ thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi năm nay sẽ giảm 1 buổi thi, giảm 2 môn thi (thí sinh thi 2 môn bắt buộc, 2 môn tự chọn). Với môn ngoại ngữ, thí sinh đã có chứng chỉ ngoại ngữ trong danh mục quy định có thể miễn thi. Nếu thí sinh đã có chứng chỉ ngoại ngữ vẫn đăng ký dự thi tốt nghiệp sẽ phải sử dụng kết quả bài thi này để xét tốt nghiệp.

Ngoài ra, năm nay bộ sẽ bỏ cộng điểm chứng chỉ nghề trong xét tốt nghiệp. Thí sinh xét tốt nghiệp sẽ sử dụng kết hợp điểm đánh giá quá trình (học bạ) và kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp theo tỉ lệ 50-50.

Đặc biệt, năm nay bộ vẫn tổ chức 2 đề thi tốt nghiệp THPT theo nhóm thí sinh học chương trình cũ và mới. Với nhóm thí sinh học chương trình cũ có nguyện vọng dự thi theo bài thi chương trình THPT 2018 vẫn sẽ được chấp thuận.

Về quy chế tuyển sinh đại học, theo ông Hùng, thời gian qua Bộ GD-ĐT đã đăng tải dự thảo quy chế tuyển sinh đại học năm 2025 xin ý kiến. Bộ đã tiếp thu và hoàn thiện, quy chế tuyển sinh chính thức sẽ được công bố trong thời gian tới.

Theo ông Hùng, trên cơ sở đề nghị của các địa phương, cơ sở giáo dục, Bộ GD-ĐT dự kiến sẽ bỏ xét tuyển sớm, thay vì giới hạn 20% chỉ tiêu như dự thảo.

Bên cạnh đó, quy chế tuyển sinh năm nay dự kiến sẽ có một số điều chỉnh về mặt kỹ thuật “quy đổi điểm tương đương”. Trước với một ngành đào tạo, các cơ sở giáo dục sẽ chia chỉ tiêu theo từng phương thức, tổ hợp, từ cơ sở này học sinh sẽ đăng ký xét tuyển.

Tuy nhiên theo dự thảo quy chế mới, các cơ sở giáo dục sẽ không phải chia chỉ tiêu theo từng phương thức, tổ hợp. Các trường phải quy đổi điểm trúng tuyển tất cả các phương thức về một thang điểm chung.

Năm nay, bộ quy định điểm cộng ưu tiên của mỗi thí sinh không vượt quá 10% mức điểm tối đa, điều chỉnh này được thực hiện do thời gian qua nhiều cơ sở đào tạo đã có những cách cộng điểm ưu tiên khác biệt.

Với diện học sinh giỏi quốc gia, quốc tế tham gia xét tuyển thẳng, năm nay sau khi nhận thông báo trúng tuyển của các cơ sở đào tạo, các thí sinh này vẫn phải đăng ký nguyện vọng trên hệ thống, xác nhận nhập học theo quy định chung. Trước đây thí sinh trúng tuyển theo phương thức xét tuyển thẳng có thể nhập học sau.

Theo ông Hùng, thời gian qua việc sửa chữa các sai sót trong quá trình đăng ký xét tuyển gặp nhiều khó khăn, thí sinh có thể “từ đỗ thành trượt, từ trượt thành đỗ”. Quy chế năm nay quy định rõ các cơ sở đào tạo liên quan đến thí sinh gặp sai sót phải có trách nhiệm giải quyết ngay để các thí sinh không bỏ lỡ cơ hội nhập học.

Không học chương trình chất lượng cao có ảnh hưởng cơ hội việc làm?

“Không đủ điều kiện học chương trình tiên tiến, chương trình chất lượng cao nên chỉ học chương trình tiêu chuẩn, liệu cơ hội việc làm có ảnh hưởng không?”, một học sinh của Hải Dương đặt câu hỏi

Trả lời câu hỏi này, ThS Phạm Thanh Hà, phó trưởng phòng phụ trách Trường đại học Ngoại thương, chia sẻ: Có một khác biệt giữa chương trình tiên tiến, chất lượng cao so với chương trình tiêu chuẩn là ngôn ngữ học tập. Nếu sinh viên đỗ vào trường nhưng không đủ điều kiện về ngôn ngữ thì có thể học chương trình tiêu chuẩn. Nếu hết năm thứ nhất, trình độ ngoại ngữ đạt yêu cầu thì thí sinh có thể chuyển đổi nếu sinh viên có nhu cầu.

“Về chương trình đào tạo đều dựa trên yêu cầu của thị trường lao động, đảm bảo yêu cầu đào tạo cơ bản, triết lý giáo dục của mỗi trường. Nên sinh viên không lo ngại học chương trình tiêu chuẩn thì khó xin việc hơn so với các chương trình tiên tiến, chất lượng cao. Cơ hội việc làm như thế nào lệ thuộc nhiều vào nỗ lực của các em”, cô Hà cho biết-

Bài thi đánh giá tư duy có nhiều lợi thế khi quy đổi điểm

Nhiều thí sinh Hải Dương quan tâm đến thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy trong kỳ tuyển sinh năm nay.

PGS.TS Vũ Duy Hải, trưởng ban tuyển sinh – hướng nghiệp, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết: Khi xây dựng phương án quy đổi điểm xét tuyển với các phương thức xét tuyển mà Đại học Bách khoa Hà Nội áp dụng năm 2025, điểm bài thi đánh giá tư duy sẽ có lợi thế hơn so với điểm thi tốt nghiệp THPT. Lựa chọn phương thức xét tuyển với bài thi đánh giá tư duy và có chứng chỉ ngoại ngữ đạt mức điểm theo quy định của Đại học Bách khoa Hà Nội thì sẽ được cộng điểm thưởng.

Thầy Vũ Duy Hải lưu ý những thí sinh sử dụng phương thức xét tuyển tài năng, tuy vẫn duy trì quy trình như năm trước nhưng sẽ được quy đổi điểm mức cao nhất để có điểm xét tuyển.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo – giám đốc Trung tâm khảo thí, Đại học Quốc gia Hà Nội, tiết lộ một điểm thú vị là năm trước thí sinh Hải Dương đạt điểm thi đánh giá năng lực cao nhất là học sinh Trường THPT Thanh Miện, chứ không phải học sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi.

Điều này nói lên rằng nếu các bạn học sinh nắm vững kiến thức cơ bản và học chắc tất cả các môn học trong chương trình thì có thể đạt điểm thi đánh giá năng lực cao, không cần phải “luyện” những kiến thức nâng cao.

Tại sao ngành báo chí giảm chỉ tiêu ở tổ hợp C00?

Một số học sinh Hải Dương băn khoăn khi chỉ tiêu ngành báo chí cho tổ hợp C00 giảm. Những học sinh chuyên địa lý của Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi lo lắng môn địa lý ngày càng yếu thế trong các tổ hợp xét tuyển.

PGS.TS Đặng Thị Thu Hương – phó hiệu trưởng Trường đại học Khoa học xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) – giải thích: Các cơ sở đào tạo có ngành báo chí gần đây xét tuyển với nhiều tổ hợp, để tạo điều kiện cho thí sinh có năng lực đa dạng như ngoại ngữ, tư duy toán học vào ngành này.

Nguồn chỉ tiêu báo chí được phân bổ cho các tổ hợp khác nhau nên chỉ tiêu cho tổ hợp truyền thống C00 sẽ giảm so với nhiều năm trước. Tuy nhiên cô Hương trấn an các em học sinh đang có thế mạnh với các môn thuộc C00 là chỉ tiêu cho tổ hợp này vẫn được ưu tiên.

“Học sinh chuyên địa có nhiều cơ hội, không chỉ báo chí – truyền thông mà nhiều ngành khác”, cô Hương khẳng định.

Còn thầy Nguyễn Tiến Thảo, giám đốc Trung tâm Khảo thí, Đại học Quốc gia Hà Nội, tiết lộ số thí sinh đăng ký thi đánh giá năng lực năm 2025 với tổ hợp lý, sử, địa khá nhiều

Nhiều câu hỏi cho chuyên gia “quân đội”

Thượng tá Trịnh Văn Sơn – trợ lý tuyển sinh, Trường sĩ quan Lục quân 1 (Bộ Quốc phòng) – nhận được nhiều câu hỏi quan tâm tới khối trường quân đội.

Đa phần câu hỏi đều muốn xác nhận lại các quy định liên quan tới sơ tuyển và quy định tuyển sinh chung của khối quân đội. Một số em muốn biết về môi trường học tập ở trường quân đội khác dân sự như thế nào? Điều này cho thấy các em học sinh này đã có hướng rõ ràng đăng ký vào nhóm trường quân sự.

Thượng tá Sơn cho biết một điểm lợi thế mà các bạn học sinh có thể quan tâm là tốt nghiệp khối trường quân đội, các bạn sẽ được phân công công việc, không phải lo tự tìm kiếm việc làm. Bên cạnh đó, môi trường học quân đội sẽ rèn cho học sinh tính kỷ luật, khả năng vượt khó cao…

Các trường quân đội hiện có 4 phương thức xét tuyển: Xét tuyển thẳng theo quy định của Bộ GD-ĐT, xét điểm học bạ, xét điểm đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM và xét điểm thi tốt nghiệp THPT.

Ông lưu ý đối với các bạn học sinh muốn dự tuyển vào khối ngành quân sự phải đăng ký sơ tuyển và đạt yêu cầu sơ tuyển.

Nữ ít cơ hội hơn nam khi xét tuyển vào các ngành khoa học công nghệ?

Trước băn khoăn này của nữ sinh Hải Dương, PGS.TS Phạm Văn Thuần – phó hiệu trưởng Trường đại học Hàng hải Việt Nam – khẳng định: Trường đại học Hàng hải Việt Nam hiện có nhiều cơ hội cho nữ. Vì bên cạnh các ngành truyền thống, có nhiều ngành thuộc nhóm luật, kinh tế. Sinh viên Hàng hải không chỉ làm việc ở môi trường biển mà còn cơ hội làm việc trên đất liền.

Thầy Thuần cũng cho biết các trường nhóm kỹ thuật công nghệ hiện nay đều có liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp để đào tạo sát nhu cầu việc làm và tiếp nhận sinh viên ngay sau khi tốt nghiệp.

Đây cũng là điều được PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, phó hiệu trưởng Trường đại học Phenikaa và PGS.TS Vũ Duy Hải, trưởng ban tuyển sinh – hướng nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội xác nhận.

Học về vũ trụ, cơ hội việc làm ra sao?

Một học sinh đến từ Trường THPT Kinh Môn (Hải Dương) nói em muốn hỏi về “bầu trời”, tức là những ngành đào tạo vũ trụ. Em băn khoăn không biết ngành này ở Việt Nam nơi nào đào tạo, có cơ hội công việc không? Liệu trong tương lai nó có thể trở thành ngành “hot” như tài chính ngân hàng của những năm 2000 không?

PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, phó hiệu trưởng Trường đại học Phenikaa, cho biết: Ngành hàng không vũ trụ hiện có nhiều trường đào tạo. Cụ thể, ngành công nghiệp hàng không ở Việt Nam đang phát triển và có cơ hội chia đều cho cả nam, nữ. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng có các chương trình công nghệ vệ tinh.

“Nếu em say mê bầu trời, muốn lựa chọn đi theo ngành công nghệ vũ trụ thì đừng ngại cơ hội việc làm không cao vì chỉ cần em chuyên tâm vào học tập thì em có thể trở thành chuyên gia và có cơ hội việc làm tốt”, thầy Khánh tư vấn.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo cũng cho biết ở Đại học Quốc gia Hà Nội và một số cơ sở đào tạo hiện đang có những ngành có thể phù hợp với những sinh viên “đam mê bầu trời” như các ngành khoa học cơ bản, thiên văn học, địa lý không gian…

Các thầy, cô ban tư vấn cho rằng không phải cứ ngành “hot” thì cơ hội việc làm mới cao. Mà ngược lại có những ngành hẹp, ít người muốn học thì cơ hội việc làm lại lớn. Và khi có đam mê, nghiêm túc theo đuổi ước mơ của mình thì bạn trẻ càng dễ thành công hơn.

Học sinh lo chọn nhầm ngành sẽ bị ‘tụt hậu’

Tại gian tư vấn riêng, Đỗ Mạnh Hiệp, học sinh lớp 12 Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi (Hải Dương), cho biết đang quan tâm đến các ngành xoay quanh công nghệ thông tin.

Hiệp đã đến gian tư vấn riêng của Đại học Bách khoa Hà Nội và Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) và một số trường có ngành liên quan tới công nghệ thông tin để nhờ tư vấn, gỡ rối.

Nam sinh cho biết khi vào các gian tư vấn, em đã đặt nhiều câu hỏi liên quan đến xu thế nghề nghiệp hiện tại và tương lai.

“Câu chuyện học đại học không chỉ là bước đầu vào, mà phải tính đến 4 – 5 năm sau ra trường học ngành này sẽ ra sao. Có thể hiện tại ngành lập trình viên đang là xu thế, thế nhưng 4-5 năm sau có thể mất giá trị, bị tụt hậu. Những kiến thức dễ quá, lặp đi lặp lại sẽ bị thay thế bởi AI”, Hiệp nói.

Theo Hiệp, điều quan trọng lúc này là phải chọn kỹ ngành học, tìm hiểu kỹ chương trình đào tạo của các trường. AI và bán dẫn là một trong những lựa chọn Hiệp đang cân nhắc.

Vượt 30km đến chương trình, Tô Nguyễn Việt Anh, học sinh lớp 12 Trường THPT Thanh Miện II (Hải Dương), mang theo 5 tờ giấy khen bản photo để nhờ tư vấn xét tuyển phương thức xét tuyển tài năng của Đại học Bách khoa Hà Nội và tìm hiểu thêm thông tin tuyển sinh của các trường khối ngành kỹ thuật.

“Em đã có IELTS 7.5, có giải nhì học sinh giỏi cấp tỉnh môn tin học. Khi đưa các giấy khen cho các thầy cô xem để tư vấn thì em biết được giấy khen do cấp xã, huyện cấp thì sẽ được cộng 1 điểm trong quá trình xét tuyển tài năng của Đại học Bách khoa Hà Nội, nếu có chữ bằng khen sẽ được cộng 3 điểm”, Việt Anh nói.

Việt Anh cho biết bản thân cũng đang rất quan tâm đến các ngành học về vi mạch bán dẫn, được nhiều thầy cô tại các gian tư vấn có thể học các ngành kỹ thuật vật liệu, công nghệ NANO. Việt Anh đánh giá đây là ngành có cơ hội phát triển nghề nghiệp cao khi AI đang dần thay thế nhiều công việc của con người.