Phải sẵn sàng đối đầu với mọi tình huống khi tham gia thị trường lao động

Đây là chia sẻ của nhà ngoại giao Tôn Nữ Thị Ninh – Chủ tịch Quỹ Hòa bình và Phát triển TPHCM tại buổi trò chuyện chuyên đề “Hạn chế và lợi thế của Việt Nam và người Việt trong việc xây dựng và hình thành nhân lực đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới” do Trường Đại học Hoa Sen (TPHCM) tổ chức ngày 1/3.

TS Phan Thị Việt Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hoa Sen – cho biết, để hiện thực hóa các mục tiêu của Việt Nam thì sự đột phá về nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là một trong những yếu tố then chốt. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, thị trường lao động nước ta vẫn chưa theo kịp tốc độ và sự phát triển kinh tế – xã hội, tính thích ứng, chủ động, linh hoạt còn thấp, nhất là trước những biến động như đại dịch Covid-19.

Nguồn nhân lực Việt Nam được nhận định là “vừa thừa – vừa thiếu”, thừa về số lượng nhân công giá rẻ, nhưng lại thiếu lực lượng tay nghề chuyên môn cao. Trình độ ngoại ngữ của lao động Việt Nam chưa cao nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình hội nhập quốc tế.

Tại buổi trò chuyện, nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh một số lợi thế thì nhân lực trẻ Việt Nam hiện nay vẫn còn một số hạn chế. Trong đó, nổi bật hơn cả là sự thiếu tự tin và chủ động trong công việc.

Theo bà Tôn Nữ Thị Ninh, trong văn hóa lao động thì có văn hóa xã hội và dân tộc. Giáo dục phương Tây giúp các bạn trẻ, người lao động có được sự tự tin nhưng chính điều này đôi khi lại khiến các bạn chưa dành đủ thời gian, đúng mức để lắng nghe và hiểu vấn đề. Trong khi đó, các bạn trẻ trong văn hóa phương Đông có phản xạ hơi chậm nhưng điều này lại giúp bản thân có thời gian suy nghĩ, đánh giá đúng vấn đề. Trong bối cảnh thế giới ngày càng bình đẳng thì lao động trẻ Việt Nam cần tỉnh táo và cố gắng hơn nữa.

Về nguyên nhân dẫn đến những hạn chế của nguồn nhân lực Việt, theo bà Tôn Nữ Thị Ninh, là do chưa khuyến khích đúng mức sự chủ động của tuổi trẻ. Theo bà, xã hội cần khuyến khích hơn nữa sự tự tin và chủ động cho các bạn trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau như truyền thông và cả giáo dục trong gia đình. Riêng giáo dục trong nhà trường đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên cần tăng cường các phương pháp, khuyến khích cho tuổi trẻ chủ động trang bị hành trang cho bản thân.

Cũng theo bà Tôn Nữ Thị Ninh, hiện nay, người lao động được sự hỗ trợ rất nhiều từ công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI), ChatGPT… nhưng cho dù công nghệ có phát triển đến đâu thì cũng cần phải có con người, “chìa khóa” vẫn là bộ óc, trái tim, bàn tay con người. Nhân lực là nhân tố quan trọng, quyết định trong sự phát triển của doanh nghiệp. Do vậy, phải coi trọng giáo dục, coi trọng mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nơi đào tạo lao động, nhân lực.

Theo TS Phan Thị Việt Nam, với nỗ lực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, giúp sinh viên ra trường có thể đáp ứng ngay các yêu cầu của doanh nghiệp, giảm thiểu thời gian phải đào tạo thêm, đào tạo lại, việc hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao luôn được chú trọng phát triển. Trường luôn tạo điều kiện để sinh viên bên cạnh kiến thức chuyên môn, có thể khai phá và định vị bản thân, trang bị các kỹ năng mềm cần thiết bằng việc tham gia các hoạt động ngoài chương trình đào tạo.

Từ những kinh nghiệm đã trải qua của bản thân, bà Tôn Nữ Thị Ninh nhấn mạnh, khi vào thị trường lao động, các bạn sinh viên phải luôn luôn có tư thế sẵn sàng đối đầu với mọi tình huống. Bên cạnh đó, cần tìm hiểu cụ thể về doanh nghiệp muốn ứng tuyển, doanh nghiệp đang cần nhân lực như thế nào, họ đang cần bao nhiêu người để từ đó có đánh giá cơ hội, cũng như thách thức phải đối mặt.