Độc đáo Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y

Tái hiện nghi lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y trên sân khấu Hội làng Bằng Cả, Quảng Ninh. (Nguồn: Quảng Ninh media)

Bằng Cả là một xã miền núi, nằm ở phía Tây thành phố Hạ Long. Diện tích tự nhiên 3.208,35 ha. Địa giới hành chính của xã được chia thành 3 thôn, dân số có 512 hộ, với 1.876 nhân khẩu. Xã có 5 dân tộc cùng sinh sống, trong đó người dân tộc thiểu số chiếm trên 97% (Dao Thanh Y chiếm 92%), còn lại là các dân tộc: Kinh, Hoa, Tày và Sán Dìu.

Từ lâu Lễ cấp sắc là một thủ tục không thể thiếu của đàn ông Dao Thanh Y xã Bằng Cả. Đây là tập quán xã hội đặc sắc do người Dao Thanh Y sáng tạo ra và bảo tồn gìn giữ phát huy giá trị trong nhiều thế hệ đã qua.

Lễ cấp sắc hay còn gọi là lễ đặt tên đối với người con trai Dao Thanh Y dù có nhiều tuổi đến đâu, mà chưa trải qua lễ cấp sắc coi như chưa có tên, chưa ghi danh vào Dao phả của dòng tộc.

Do đó, người đàn ông Dao Thanh Y đã qua cấp sắc mới được coi là người trưởng thành, khẳng định với dòng tộc, tổ tiên về vị trí, vai trò của người đàn ông trong gia đình, mới đủ tư cách thắp hương bàn thờ và có thể đi cúng cầu may, cầu mùa cho hàng xóm, khi chết được về đoàn tụ với tổ tiên.

Phụ nữ dân tộc Dao Thanh Y xúng xính trong trang phục truyền thống dự hội làng. (Nguồn: Quảng Ninh media)

Để chuẩn bị cho lễ cấp sắc, từ trước đó gia đình đã thông báo cho bà con, xóm láng trong thôn, xã về sự việc trọng đại đối với gia đình và mời mọi người đến để chia vui, chúc mừng với gia đình. Đặc biệt, gia đình mời các thầy giỏi, các bà hát hay trong làng đến để làm Lễ.

Lễ cấp sắc thường trải qua 13 tiết lễ, các tiết lễ chủ yếu là cúng tổ tiên, cúng Ngọc Hoàng, Bàn Vương… Tại đây các thầy thay phiên nhau nhảy múa quanh người được cấp sắc, tiếng trống, chiêng khua vang cùng những lời cúng, khấn với mục đích mang những tà ma, dịch bệnh, u ám ra khỏi gia đình.

Đặc biệt, trong Lễ cấp sắc tộc người Dao Thanh Y xã Bằng Cả, bên cạnh những lời cúng, khấn của các thầy thì các bà hát cấp sắc (thường là 4 bà) ngồi bên cạnh hát, mục đích hát đu đưa về âm cho ông bà tổ tiên ngủ ngon, cầu mong ông bà tổ tiên phù hộ cho chủ nhà làm ăn thịnh vượng, các thầy làm tốt lễ cấp sắc…

Kết thúc buổi lễ, các thầy, chủ nhà cùng người được cấp sắc vào nhà. Tại đây các thầy làm lễ cúng tạ ơn tổ tiên, thần thánh đã ủng hộ, cho phép các thầy làm lễ cấp sắc và ban phát cho người được cấp sắc và kể từ đây người thụ lễ đã được coi như một người đàn ông trưởng thành hoàn toàn về thể chất cũng như tâm linh.

Lễ cấp sắc của Dao Thanh Y luôn được cả cộng đồng coi trọng và giữ gìn vừa thể hiện được những nét đẹp và các giá trị văn hóa, tinh thần dân tộc, vừa thể hiện tín ngưỡng tâm linh, đồng thời phát giá trị bản sắc văn hoá của người Dao Thanh Y, góp phần xây đựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.