Nhờ chuyển đổi sản xuất từ cây lúa đơn thuần sang trồng nhiều loại nấm dược liệu, đặc biệt là nấm mối đen, chị Châu Thị Nương (47 tuổi, ngụ xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) đã có thu nhập cao và giúp nhiều hộ dân địa phương có việc làm ổn định quanh năm và giảm nghèo.
Trồng nấm mối cùng các loại nấm dược liệu
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, chị Châu Thị Nương (47 tuổi, ngụ xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) cho biết, hiện có trang trại 3ha trồng các nấm có tính dược liệu cao như nấm mối đen, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo, bào ngư.

Chị Châu Thị Nương ngụ xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang trồng nấm mối đen để tăng thu nhập. Ảnh: H.X
Mỗi tháng, bình quân, chị bán ra thị trường hơn 1 tấn nấm dược liệu các loại. Trong đó, thu nhập cao nhất đến từ nấm mối.
Thị trường tiêu thụ các loại nấm dược liệu của chị chủ yếu là các chợ đầu mối, siêu thị, chuỗi nhà hàng tại An Giang và các địa phương lân cận. Ngoài bán nấm dược liệu, chị còn bán phôi và hướng dẫn khách hàng trồng nấm cũng như hỗ trợ tiêu thụ.
Theo tính toán, sau khi trừ chi phí đầu tư, bình quân lợi nhuận đạt được khoảng 20% sản lượng nấm sản xuất. Không chỉ tăng thu nhập cho gia đình, mô hình của chị còn giúp giải quyết việc làm thường xuyên cho từ 20-30 người dân địa phương (chủ yếu đến từ huyện Tri Tôn và thị xã Tịnh Biên), với thu nhập ổn định từ 4-6 triệu đồng/tháng, riêng lao động phụ trách mảng kỹ thuật thu nhập từ 8-9 triệu đồng/tháng.
Vào thời gian cao điểm, lượng nhân công làm thuê cho mô hình trồng nấm của chị Nương có thể tăng lên 50 người, trong đó đa số là người dân tộc Khmer.

Chị Châu Thị Nương có trang trại 3ha trồng các nấm có tính dược liệu cao như nấm mối đen, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo, bào ngư. Ảnh: Huỳnh Xây
“Mô hình trồng nấm của tôi đã hỗ trợ rất nhiều cho người dân địa phương về vấn đề việc làm. Từ đó, giúp phụ nữ Khmer yếu thế có việc làm ổn định, giúp thanh niên khỏi phải đi làm xa quê” – chị Nương chia sẻ.
Theo chị Nương, mô hình trồng nấm dược liệu của gia đình theo hướng tuần hoàn, khép kín các công đoạn, đặc biệt hoàn toàn không sử dụng phân bón hay thuốc trừ sâu. Do vậy, môi trường làm việc rất “xanh” và “thoải mái”.
Nơi đây chủ yếu tận dụng phế phẩm trong nông nghiệp như rơm rạ, cám gạo để làm giá thể trồng nấm linh chi, nấm đông trùng hạ thảo. Những bả từ phôi nấm trên sẽ được tận dụng trồng nấm khác hoặc nuôi trùn quế. Trùn quế sau đó sẽ dùng để trồng các loại cây màu và lúa rất tốt. Sau khi thu hoạch cây màu và lúa, chị tiếp tục sử dụng nguồn phế phẩm này làm phôi nấm.
Không ngừng chuyển đổi để phát triển, cho thu nhập bền vững hơn
Để có được kết quả trên, chị Nương đã tốn nhiều năm để chuyển đổi từ mô hình trồng lúa đơn thuần, vốn thu nhập không cao, mà còn thường xuyên bấp bênh.

Chị Châu Thị Nương thường xuyên tham gia các hoạt động quảng bá sản phẩm nấm dược liệu do ngành nioong nghiệp tổ chức. Ảnh: H.X
“Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng lúa, từ năm 2020, khi có dịch Covid-19, tôi nhận thấy có nhiều người bệnh, sức khỏe yếu do ăn thực phẩm có nhiều hóa chất, nguồn gốc không rõ ràng. Còn nấm dược liệu có thể thanh lọc cơ thể, có giá trị dinh dưỡng cao, giúp cho người dùng có sức khỏe tốt, chống lại bệnh tật. Do vậy, tôi đã bắt đầu nghiên cứu, học tập cách trồng nấm dược liệu” – chị Nương chia sẻ.
Riêng về nấm mối đen, chị Nương thông tin, chứa nhiều đạm hữu cơ, nhiều vitamin, acid amin và nhiều khoáng chất rất cần thiết cũng như mang lại nhiều công dụng đặc biệt trong đông lẫn tây y. Do được nuôi trồng theo quy trình khép kín, hoàn toàn nên nấm mối của chị không bị mùi hôi mà còn thơm ngon, giòn, ngọt. Đây cũng là lý do nấm mối của chị làm ra có thể thay thế bột ngọt trong chế biến các món ăn hàng ngày.
Để mở rộng quy mô sản xuất, cũng năm 2020, chị đã thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp Tà Đảnh. Lúc này, chị cũng không ngừng đầu tư máy móc, thiết bị vào quy trình sản xuất nấm và lấy thương hiệu là “Nương Farm”.
Ngoài ra, để tối ưu chi phí sản xuất cũng như để tăng thêm năng suất, lợi nhuận từ việc trồng các loại nấm dược liệu, thời gian qua, Giám đốc hợp tác xã Nông nghiệp Tà Đảnh cũng đã sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời trong trang trại của mình.
Giám đốc hợp tác xã Nông nghiệp Tà Đảnh cho hay, khi lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời, nhiệt độ khu vực nhà trồng nấm dịu mát, đáp ứng đúng độ ẩm để phát triển tốt. Trong khi đó, nơi không có lắp đặt tấm pin nhiệt độ cao, phải tốn thêm chi phí đầu tư máy làm dịu nhiệt độ.

Khu vực trồng nấm dược liệu của chị Châu Thị Nương. Ảnh: H.X

Sản phẩm nấm dược liệu của chị Châu Thị Nương.
Quy mô lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời của hợp tác xã là 2,2ha, với tổng mức đầu tư gần 45 tỷ đồng. Ngoài việc phục vụ điện cho sản xuất giúp tăng năng suất nấm từ 30-40% so với trồng không có tấm pin mặt trời, giúp chi phí giảm khoảng 30%, nơi đây còn có nguồn thu rất lớn từ việc bán điện (mỗi năm tiền bán điện gần 1,5 tỷ đồng/năm). Được biết, chi phí đầu tư cũng đã được thu hồi.
Chị Nương khẳng định: “Lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời giúp cho mô hình phát triển hơn, hiệu quả cao. Cách làm này còn giúp giảm phát thải, hướng đến nền nông nghiệp Net Zero”.
Về dự tính trong thời gian tới, chị Nương cho hay, sẽ đầu tư homestay tại trang trại cho khách tham quan trải nghiệm cách trồng, chăm sóc và thưởng thức các món ăn từ nấm dược liệu. Đồng thời, tiếp tục đầu tư công nghệ vào công đoạn chế biến nấm sau thu hoạch.
Từ mô hình tận dụng rơm rạ sản xuất phôi nấm mối đen, năm 2022, chị Châu Thị Nương đạt giải nhất cuộc thi sáng kiến sinh kế trong nông nghiệp do Trung tâm Nghiên cứu tài nguyên và Phát triển nông thôn tổ chức. Năm 2023, cũng với sản phẩm nêu trên, chị vào được “Top 10 doanh nghiệp xuất sắc nhất” trong cuộc thi Sáng kiến ESG Việt Nam do Bộ Kế hoạch và Ðầu tư phối hợp Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức.
Nguồn: https://danviet.vn/chi-nong-dan-an-giang-trong-cac-loai-nam-lam-thuoc-tao-vo-so-viec-lam-tang-thu-nhap-cho-ho-ngheo-20250225130944932.htm