Với những kỹ năng thuần thục như một hộ lý chuyên nghiệp, robot tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) tiềm năng trở thành những điều dưỡng tương lai cho dân số già hóa của Nhật Bản.
Dẫn đầu thế giới về tỷ lệ già hóa dân số
Tại Tokyo gần đây, một robot do AI điều khiển đã cúi xuống một người đàn ông nằm ngửa và nhẹ nhàng đặt tay lên đầu gối và một tay lên vai rồi lăn người đó nằm nghiêng – động tác được sử dụng để thay tã hoặc ngăn ngừa lở loét do nằm lâu ở người già.
AIREC, robot hình người điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo, trình diễn thao tác thay tã hoặc ngăn ngừa loét da với một nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của Đại học Waseda ở Tokyo, Nhật Bản vào ngày 17/2/025.
Robot hình người do trí tuệ nhân tạo điều khiển nặng 150 kg (330 lb) có tên AIREC là nguyên mẫu “người chăm sóc” tương lai cho dân số già hóa nhanh chóng của Nhật Bản và tình trạng thiếu hụt nhân viên chăm sóc người già.
“Với xã hội già hóa và tỷ lệ sinh giảm, chúng ta sẽ cần sự hỗ trợ của robot trong việc chăm sóc y tế và người già, cũng như trong cuộc sống hàng ngày”, Shigeki Sugano, giáo sư tại Đại học Waseda – người đứng đầu nghiên cứu của AIREC với nguồn tài trợ của chính phủ Nhật Bản cho biết.
Nhật Bản là xã hội già hóa nhanh nhất thế giới với tỷ lệ sinh giảm, dân số trong độ tuổi lao động giảm và các chính sách nhập cư hạn chế. Dân số già nhất thế giới được đo bằng tỷ lệ những người từ 65 tuổi trở lên và vị thế của các nền kinh tế lớn. Nhật Bản dẫn đầu phần còn lại của thế giới về tình trạng già hóa, với 3 trong số 10 người từ 65 tuổi trở lên
Thế hệ “baby boomer” của nước này, một nhóm đông đảo được tạo ra bởi sự gia tăng đột biến về số ca sinh con sau chiến tranh từ năm 1947 đến năm 1949, tất cả đều bước sang tuổi ít nhất 75 vào cuối năm 2024, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhân viên chăm sóc người già.
AIREC đang tiến hành kiểm tra siêu âm trên mô hình.
Dữ liệu từ Bộ Y tế Nhật Bản cho thấy số lượng trẻ sơ sinh được sinh ra vào năm 2024 đã giảm trong năm thứ 9 liên tiếp, giảm 5% xuống mức thấp kỷ lục là 720.988 trẻ. Trong khi đó, ngành điều dưỡng đang phải vật lộn để tuyển dụng. Theo dữ liệu của chính phủ Nhật Bản, chỉ có một ứng viên cho mỗi 4,25 việc làm có sẵn vào tháng 12/2024, tệ hơn nhiều so với tỷ lệ việc làm trên ứng viên chung của cả nước là 1,22 việc làm.
Khi chính phủ hướng ra nước ngoài để giúp lấp đầy khoảng trống, số lượng lao động ngoại quốc trong lĩnh vực này đã tăng lên qua các năm, nhưng chỉ đạt khoảng 57.000 vào năm 2023, hoặc ít hơn 3% tổng lực lượng lao động trong lĩnh vực này.
“Chúng tôi hầu như không thể thoát khỏi tình trạng này và trong 10, 15 năm nữa, tình hình khá ảm đạm. Công nghệ là cơ hội tốt nhất của chúng tôi để ngăn chặn điều đó”, ông Takashi Miyamoto, Giám đốc tại công ty Zenkoukai – đơn vị điều hành các cơ sở chăm sóc người cao tuổi nói.
Nhật Bản đứng trước nhu cầu khổng lồ về điều dưỡng
Nhật Bản, một quốc gia có dân số trong độ tuổi lao động đang giảm, ước tính sẽ cần 2,72 triệu nhân viên chăm sóc điều dưỡng vào năm 2040, tăng 28% so với mức thực tế năm 2023.
Với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, AIREC trình diễn những động tác như một điều dưỡng chuyên nghiệp.
Công ty Zenkoukai đã tích cực áp dụng các công nghệ mới, nhưng việc sử dụng robot cho đến nay vẫn còn hạn chế.
Tại một cơ sở ở Tokyo, một con robot mắt lồi, có kích thước bằng búp bê hỗ trợ một nhân viên chăm sóc bằng cách hát các bài hát nhạc pop và hướng dẫn cư dân thực hiện các bài tập giãn cơ đơn giản, trong khi những người chăm sóc bận rộn thực hiện các nhiệm vụ cấp bách khác.
Một trong những ứng dụng thiết thực nhất của công nghệ chăm sóc điều dưỡng hiện nay là cảm biến giấc ngủ được đặt dưới nệm của thân chủ để theo dõi tình trạng ngủ của họ, giúp giảm bớt việc con người phải chăm sóc vào ban đêm.
Mặc dù robot hình người như Optimus của Tesla đang được phát triển trong tương lai gần, giáo sư Sugano cho biết robot có thể tương tác vật lý an toàn với con người đòi hỏi độ chính xác và trí thông minh ở cấp độ tiếp theo.
Bàn tay của robot AIREC thiết kế tương tự như bàn tay con người.
“Robot hình người đang được phát triển trên toàn thế giới. Nhưng chúng hiếm khi tiếp xúc trực tiếp với con người. Chúng chỉ làm việc nhà hoặc một số công việc trên sàn nhà máy. Đối với con người, các vấn đề như an toàn và cách phối hợp các chuyển động của robot sẽ nảy sinh”, ông Sugano, cũng là chủ tịch của Hiệp hội Robot Nhật Bản thông tin.
Robot AIREC của Sugano có khả năng giúp một người ngồi dậy hoặc đi tất, nấu trứng rán, gấp quần áo và một số công việc hữu ích khác trong nhà. Tuy nhiên, ông Sugano không mong đợi AIREC sẽ sẵn sàng để sử dụng trong các cơ sở chăm sóc điều dưỡng và y tế cho đến khoảng năm 2030 và với mức giá cao, không dưới 67.000 USD ban đầu.
Ông Takaki Ito, một nhân viên chăm sóc tại Zenkoukai, tỏ ra thận trọng về tương lai của điều dưỡng bằng robot. “Nếu chúng ta có những robot được trang bị AI có thể nắm bắt được điều kiện sống và đặc điểm cá nhân của từng người già, có thể chúng sẽ thay thế cung cấp dịch vụ chăm sóc điều dưỡng. Dù vậy, tôi không nghĩ robot có thể hiểu mọi thứ về dịch vụ chăm sóc điều dưỡng. Tôi hy vọng rằng robot và con người sẽ cùng nhau làm việc để cải thiện dịch vụ này”, ông Takaki cho biết.
Tình trạng già hóa dân số của Nhật Bản gia tăng liên tục với tốc độ nhanh đã khiến đất nước được mệnh danh là “gã khổng lồ” về kinh tế phải đối mặt với không ít thách thức, khó khăn. Già hóa dân số làm suy giảm lực lượng lao động, gia tăng áp lực quỹ lương hưu, đặt gánh nặng lên vai lực lượng lao động trẻ, dẫn đến chi phí sinh hoạt đắt đỏ, thời gian làm việc gia tăng và trách nhiệm phụng dưỡng người cao tuổi ngày càng lớn. Áp lực công việc dẫn đến những vấn đề xã hội, góp phần vào xu hướng sống cô độc, không muốn kết hôn và có con trong giới trẻ Nhật Bản, tạo ra vòng xoáy đi xuống giữa già hóa và suy thoái kinh tế.
(Nguồn Reuters)
Nguồn: https://www.baogiaothong.vn/robot-ai-tiem-nang-thay-the-dieu-duong-tai-nhat-ban-192250228180836965.htm
