Nhân rộng mô hình Trung tâm dịch vụ một cửa hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực

Hiệu quả từ mô hình tiên phong

Tọa lạc tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, Ngôi nhà Ánh Dương được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), khánh thành vào tháng 4/2020. Ngôi nhà được thiết kế với nhiều phòng từ phòng thăm khám, tư vấn sức khỏe, đến phòng đọc, phòng ngủ… Các căn phòng được thiết kế với diện tích vừa phải nhưng ấm cúng và có đầy đủ đồ dùng, trang thiết bị thiết yếu để phục vụ cho cuộc sống của phụ nữ, trẻ em gái bị bạo lực giới trong những trường hợp khẩn cấp.

Ngôi nhà Ánh Dương tại Quảng Ninh.

Đây được coi là điểm tựa an toàn cho những nạn nhân của bạo lực giới. Nhân viên tại Ngôi nhà Ánh Dương trực 24/24 giờ, bảo đảm không bỏ sót bất kỳ cuộc gọi cầu cứu hay yêu cầu tư vấn nào. Đội ngũ chuyên viên tại đây đều được đào tạo kỹ năng xử lý thông tin nhạy cảm, với nguyên tắc lấy nạn nhân làm trung tâm. Mọi dịch vụ tại Ngôi nhà Ánh Dương đều hoàn toàn miễn phí, từ nhu cầu cơ bản như ăn uống, tắm giặt đến các dịch vụ chăm sóc y tế, tư vấn tâm lý và hỗ trợ pháp lý. Điều này giúp nạn nhân không chỉ được chăm sóc thể chất mà còn được bảo vệ tinh thần, tôn trọng quyền riêng tư và danh dự cá nhân.

Theo thống kê của Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh (đơn vị trực tiếp quản lý), sau một năm hoạt động, Tổng đài 18001769 của Ngôi nhà Ánh Dương đã tiếp nhận khoảng 1.500 cuộc gọi, trong đó 300 cuộc liên quan đến bạo lực gia đình. Ngôi nhà Ánh Dương cũng đã tiếp nhận 17 trường hợp tạm lánh, trong đó có những trường hợp cả mẹ và con lưu trú nhiều tháng, được hỗ trợ đầy đủ về chăm sóc sức khỏe, tư vấn tâm lý và hướng nghiệp, giúp họ dần ổn định cuộc sống.

Từ thành công của mô hình đầu tiên tại Quảng Ninh, đến nay, Việt Nam đã có 5 Trung tâm dịch vụ một cửa trên toàn quốc. Tháng 1/2022, Ngôi nhà Ánh Dương thứ hai ra đời tại Thanh Hóa với sự tài trợ từ chính phủ Nhật Bản. Tiếp đó, UNFPA và Trung tâm Nghiên cứu & Ứng dụng khoa học về Giới – Gia đình – Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA) đã hợp tác mở rộng mô hình này tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Mới đây nhất, vào ngày 9/1/2025, Ngôi nhà Ánh Dương thứ năm đã được khai trương tại Hòa Bình.

Theo UNFPA, đến nay, hệ thống Ngôi nhà Ánh Dương đã cung cấp dịch vụ tích hợp cho 1.666 người bị bạo lực và tiếp nhận hơn 26.260 cuộc gọi. Mô hình này không chỉ hỗ trợ nạn nhân một cách toàn diện mà còn thể hiện sự phối hợp hiệu quả giữa Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, chính quyền địa phương và các đối tác quốc tế trong việc ứng phó với bạo lực giới.

Vì một tương lai an toàn, không bạo lực

Mục tiêu của Ngôi nhà Ánh Dương là phát hiện, ngăn chặn tình trạng bạo lực và hỗ trợ toàn diện cho những người bị bạo lực. Các dịch vụ đa dạng từ chăm sóc y tế, tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý đến nơi tạm lánh khẩn cấp, đều tuân thủ nguyên tắc lấy nạn nhân làm trung tâm, bảo đảm tôn trọng và bảo vệ nhân phẩm cũng quyền riêng tư và bảo mật của họ.

Lễ ra mắt Ngôi nhà Ánh Dương Hòa Bình. (Ảnh: UNFPA)

Điều này hoàn toàn phù hợp với Chương trình quốc gia phòng chống bạo lực giới giai đoạn 2021-2025 và Luật Phòng, chống bạo lực gia đình sửa đổi (2022). Điều này khẳng định sự cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng một xã hội bình đẳng, không bạo lực.

Theo ông Lê Khánh Lương, Vụ trưởng Vụ Bình Đẳng Giới, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, kể từ khi Ngôi nhà Ánh Dương đầu tiên được xây dựng và triển khai tại tỉnh Quảng Ninh vào năm 2020 và đến nay là Ngôi nhà Ánh dương thứ 5 được ra mắt đã khẳng định những cam kết, chung tay vào cuộc của các cơ quan, tổ chức nhằm hướng đến xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ, trẻ em gái nói riêng và thực hiện bình đẳng giới nói chung, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030, Chương trình phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2021-2025 cũng như Luật Phòng, Chống bạo lực gia đình sửa đổi năm 2022. Với sự chuyên nghiệp và những ưu điểm vượt trội trong cung cấp dịch vụ hỗ trợ người bị bạo lực giới, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội mong muốn mô hình Ngôi nhà Ánh dương sẽ tiếp tục được nhân rộng trên phạm vi toàn quốc trong thời gian tới.

Đại diện UNFPA tại Việt Nam, ông Matt Jackson, cũng nhấn mạnh: Ngôi nhà Ánh Dương không chỉ hỗ trợ nạn nhân mà còn góp phần thay đổi nhận thức cộng đồng, xóa bỏ định kiến và kỳ thị đối với nạn nhân bạo lực giới. Để bảo đảm tính bền vững và tác động lâu dài của mô hình, UNFPA cam kết cùng Chính phủ Việt Nam và các đối tác khác nhân rộng mô hình này trên toàn quốc nhằm đáp ứng nhu cầu bức thiết về các dịch vụ lấy người bị bạo lực là trung tâm. Điều này sẽ chấm dứt bạo lực trên cơ sở giới một cách toàn diện và nhất quán, bảo đảm người bị bạo lực có thể tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ chất lượng, kịp thời, bất kể họ đang ở đâu hay hoàn cảnh của họ như thế nào.