Ở xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An nơi hợp lưu 2 dòng Nậm Mộ và Nậm Nơn đổ về xuôi tạo thành sông Lam có một cây cổ thụ nổi tiếng. Cây đa cổ thụ với la liệt rễ xoắn xuýt như ngàn con rắn to bự ôm lấy di tích cổng phủ Tương.
Di tích cổng phủ Tương nơi ngã ba sông nổi tiếng ở Nghệ An
Bản Cửa Rào 1, xã Xá Lượng, huyện Tương Dương là nơi hợp lưu của hai con sông Nậm Mộ và Nậm Nơn. Sau khi hợp lưu, đây được xem là khởi nguồn của dòng sông Lam nổi tiếng.
Xưa kia, khu vực ngã ba sông cũng từng là nơi đóng các trụ sở hành chính của khu vực miền Tây Nghệ An.
Trong đó nổi tiếng nhất phải kể đến phủ Tương, đền Vạn, đền Rào. Vùng đất trù phú, giao thông thuận lợi cả về đường thủy và đường bộ giúp người dân có cuộc sống ấm no.
Phủ Tương thời đó được xây dựng quy mô, khuôn viên rất rộng. Chính quyền tay sai đóng quân tại đây.
Cách mạng tháng Tám thành công, kháng chiến chống Pháp thắng lợi, chính quyền tay sai thất thế, bỏ phủ Tương mà chạy. Phủ Tương sau đó trở thành trụ sở của chính quyền cách mạng.
Cây đa ôm trọn di tích cổng phủ Tương ở xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Ảnh: N.T
Bộ rẽ, thân của cây đa ôm trọn toàn bộ kết cấu của di tích cổng phủ Tương, tạo thành một lớp bảo vệ. Ảnh: N.T
Khi cơ quan hành chính chuyển về thị trấn Hòa Bình, khuôn viên phủ Tương trở thành trụ sở bệnh viện, rồi trạm y tế xã.
Sau này thì chuyển thành trường cấp 2. Trải qua thời gian, phủ Tương dần xuống cấp. Trong quá trình xây dựng, các công trình của phủ Tương được dỡ bỏ. Hiện, phủ Tương chỉ còn lại một cái cổng được xây bằng gạch.
Bộ rễ của cây đa như một dòng thác, với vẻ đẹp tự nhiên, hiếm có. Ảnh: N.T
Cây đa tạo nên một lớp bảo vệ vững chắc giúp di tích cổng phủ Tương trường tồn qua thời gian. Ảnh: N.T
Người dân xã Xá Lượng ngày nay cũng không thể nhớ nổi cổng phủ Tương được xây dựng từ bao giờ. Chỉ biết rằng khi lớn lên họ đã thấy cổng phủ Tương ở đó. Có cây đa lớn vươn mình ôm chặt từng kết cấu của phủ Tương giúp nó trường tồn cùng thời gian.
Cây cổ thụ-cây đa ôm trọn di tích cổng phủ Tương như một kỳ quan của tạo hóa
Theo năm tháng, bộ rễ của cây đa dần bao phủ từng kết cấu, tạo thành lớp bảo vệ hoàn hảo giúp cổng phụ Tương đứng vững. Bởi những kết cấu của phủ Tương vốn được xây bằng gạch theo thời gian đã xuống cấp. Nhiều vị trí bị xói mòn, hư hỏng.
Thân cây đa hội tụ tại 1 điểm rồi vươn mình tạo thành một cái ô khổng lồ. Ảnh: N.T
Bộ rễ bám chặt lấy từng kết cấu của di tích cổng phủ Tương ở xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Ảnh: N.T
Từng chiếc rễ lớn ngày càng siết chặt, ôm trọn di tích cổng phủ Tương vào lòng. Ảnh: N.T
Theo thời gian, cây đa lớn dần. Rễ và thân cây đa ôm trọn cổng phủ Tương vào lòng. Từng nhánh rễ uốn lượn, siết chặt, ôm trọn lấy cổng phủ Tương. Hệ thống thân, rễ chằng chịt men theo cổng phủ nhưng đến chóp cổng thì tụ lại để bung ra tán lá rộng lớn như chiếc ô khổng lồ.
Nhìn từ xa, cây đa lớn ôm trọn lấy cổng phủ Tương như một kiệt tác của tạo hóa. Phía dưới mái vòm của cánh cổng, người dân địa phương lập 1 bàn thờ, hương khói cho các vị thần linh. Nhiều người yêu cây cảnh khi nhìn thấy kiệt tác này đều mê mẩn.
Người yêu cây cảnh khi nhìn thấy cây đa đang ôm cổng phủ Tương ở xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, Nghệ An đều mê mẩn. Ảnh: N.T
Phía dưới vòm của cổng phủ Tương người dân địa phương lập một ban thờ nhỏ để thắp hương, cầu bình an. Ảnh: N.T
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Vi Văn Hoàng – Phó phòng văn hóa và thông tin huyện Tương Dương, Nghệ An cho biết: Cổng phủ Tương là di tích văn hóa cấp huyện. Theo thời gian, theo thời gian xuống cấp, huyện đã thực hiện các biện pháp gia cố, chống sạt lở. Đồng thời, chỉ đạo xã Xá Lượng quy trình để trùng tu, tôn tạo toàn diện.
Cổng phủ Tương đứng uy nghi, trầm mặc hướng ra ngã ba sông, tạo nên một vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ. Đối diện cổng phủ Tương là đền Cửa Rào. Nơi đây trở thành điểm du lịch không thể bỏ qua khi du khách về thăm miền Tây Nghệ An.
Nguồn: https://danviet.vn/mot-cay-co-thu-la-liet-re-xoan-xuyt-nhu-ngan-con-ran-to-bu-om-lay-mot-di-tich-tam-linh-o-nghe-an-20250226164410175.htm
