Sau lệnh áp thuế 25% với ô tô, chính quyền Tổng thống Donald Trump dự kiến áp thuế bổ sung gỗ và các sản phẩm lâm nghiệp. Vậy chính sách thuế sẽ tác động ra sao đến các ngành này và các doanh nghiệp, hiệp hội cần chủ động ứng phó thế nào?
Sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở Bình Dương – Ảnh: N.TRÍ
Trong khi đó, việc ô tô nhập khẩu vào Mỹ sẽ bị áp mức thuế khoảng 25%, theo thông tin được ông Trump công bố ngày 18-2, đã dấy lên những lo ngại đối với các nước sản xuất ô tô lớn của thế giới như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc…
Ngành ô tô Việt Nam cũng lo bị vạ lây khi các nhà sản xuất ô tô của những quốc gia này tìm kiếm các thị trường thay thế, trong đó có Việt Nam, nhất là khi thuế nhập khẩu ô tô vào Việt Nam ngày càng giảm.
Ngành gỗ phải sẵn sàng ứng phó
Việc Tổng thống Donald Trump tuyên bố đang cân nhắc áp mức thuế 25% đối với gỗ và các sản phẩm lâm nghiệp, dự kiến có hiệu lực ngày 2-4, khiến nhiều doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam lo lắng.
“Nếu chính sách này được áp dụng, ngành sản xuất và xuất khẩu gỗ của Việt Nam sẽ bị tác động nặng nề”, một chuyên gia ngành gỗ khuyến cáo.
Trong thực tế, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ Việt vào thị trường Mỹ trong năm 2024 đạt 9,1 tỉ USD, chiếm gần 56% tổng giá trị xuất khẩu của ngành hàng gỗ Việt. Việt Nam cũng là nước cung ứng đồ gỗ nội và ngoại thất số 1 cho Mỹ.
Ông Đỗ Ngọc Hưng – tham tán thương mại, trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ – cho biết theo Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ (USITC), trong năm 2024 Mỹ đã chi 53 tỉ USD để nhập các sản phẩm từ rừng (forest products hay FP) là các mặt hàng đa số thuộc nhóm HS 44 (gỗ), 45 (mây tre), 46, 47 (bột giấy), 48, 49 (giấy, sản phẩm in).
Trong đó Việt Nam xuất khẩu khoảng 2 tỉ USD, tăng 23% so với năm 2023, đứng thứ năm trong nhóm các nước xuất khẩu chính sang Mỹ.
Tuy nhiên theo ông Ngô Sỹ Hoài – phó chủ tịch kiêm tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam, thương mại gỗ Việt Nam – Mỹ là sự tương tác hai bên cùng có lợi, là thương mại tạo giá trị gia tăng.
Việt Nam cũng là nước tiêu thụ nguyên liệu gỗ Mỹ nhiều thứ hai, chỉ sau Trung Quốc. Các loại gỗ nhập khẩu từ Mỹ về Việt Nam như sồi, tần bì, dẻ gai, óc chó, dương… được chế tác thành các loại sản phẩm có chất lượng cao để phục vụ nhu cầu trong nước, xuất khẩu đi nhiều nước và một phần đáng kể quay trở lại Mỹ.
Tuy vậy ông Hoài cho rằng các doanh nghiệp gỗ sẽ phải nghe ngóng để có sự điều chỉnh, thích ứng kịp thời và phù hợp.
Đặc biệt, gỗ là mặt hàng rất nhạy cảm về môi trường trong xu hướng sản xuất xanh, thương mại xanh và tăng trưởng xanh.
Vì vậy phải đáp ứng các yêu cầu truy xuất nguồn gốc nguyên liệu gỗ để đảm bảo gỗ hợp pháp… Doanh nghiệp Việt cũng cần tăng cường thực hành hệ thống trách nhiệm giải trình (DDS) để đảm bảo chuỗi cung ứng minh bạch và hợp pháp.
“Các kỹ năng phòng vệ thương mại cần phải được cải thiện để có thể ứng phó hiệu quả với các vụ việc do các thị trường bên ngoài áp đặt.
Lâu nay chúng ta chủ yếu tăng trưởng bằng tăng đầu vào giá rẻ, dựa vào nguyên liệu gỗ và nhân công chi phí còn tương đối thấp.
Các yếu tố này đang giảm dần. Cần phải chuyển đổi từ gia công theo đơn hàng của bên ngoài (OEM) sang chủ động thiết kế (ODM) và xây dụng thương hiệu gỗ Việt (OBM)”, ông Hoài khuyến nghị.
Ngành sản xuất ô tô trong nước sẽ gặp khó
Trong khi đó, trao đổi với Tuổi Trẻ ông Vũ Tấn Công – cựu tổng thư ký Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) – cho hay với mức thuế suất 25% lên ô tô nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 2-4-2025 tới, có thể hiểu ô tô được sản xuất tại bất kỳ quốc gia nào xuất sang Mỹ đều phải chịu mức thuế suất thuế nhập khẩu là 25%, gấp hơn 10 lần mức thuế đang được áp với các nhà xuất khẩu ô tô vào Mỹ như EU, Nhật Bản đang chịu mức thuế 2,5% và Hàn Quốc là 0%.
Theo ông Công, mức thuế này sẽ hạn chế đáng kể lượng ô tô nhập khẩu vào Mỹ, nên các nhà sản xuất ô tô buộc sẽ tìm thị trường tiêu thụ mới, trong đó có Việt Nam.
Trong khi đó, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước vào Việt Nam đang ngày càng giảm theo lộ trình.
Cụ thể, theo Hiệp định thương mại tư do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực từ năm 2020, thuế nhập khẩu ô tô từ EU sẽ giảm về 0% trong 10 năm, tức là mức thuế này chỉ còn 0% vào năm 2030, trong khi hiện nay là 35%.
Điều này tạo điều kiện cho ô tô sản xuất tại EU dễ dàng vào Việt Nam. Trong khi đó ô tô của các thương hiệu Nhật Bản (Toyota, Honda…) và Hàn Quốc (Hyundai, KIA) được sản xuất – lắp ráp tại Việt Nam hoặc những loại sản phẩm được nhập khẩu từ các nước ASEAN sẽ được áp thuế suất thuế nhập khẩu 0% nếu đạt tỉ lệ nội địa hóa nội khối ASEAN từ 40% trở lên. Do đó các sản phẩm này cũng sẽ dễ dàng vào thị trường Việt Nam.
Như vậy dù không xuất khẩu ô tô vào Mỹ nhưng việc áp thuế nhập khẩu ô tô khá cao của Mỹ cũng sẽ tác động đến hoạt động sản xuất ô tô trong nước.
Theo ông Công, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Việc sản xuất – lắp ráp ô tô trong nước sẽ dần bị thu hẹp, thậm chí một số nhà máy lắp ráp ô tô dạng CKD sẽ chấm dứt hoạt động do những tác động gián tiếp từ việc Mỹ tăng thuế và các nhà sản xuất dịch chuyển chuỗi sản xuất, cung ứng và phân phối.
“Việt Nam nên có chính sách ưu đãi và hỗ trợ ô tô sản xuất lắp ráp trong nước và phát triển công nghiệp hỗ trợ ô tô (sản xuất chi tiết – tổng thành ô tô) để tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu ngành ô tô, ứng phó trước những tác động từ chính sách áp thuế của Mỹ và chuyển đổi chiến lược của các hãng sản xuất ô tô”, ông Công khuyến nghị.
Chủ động ứng phó với thuế đối ứng
Các sản phẩm FP của Việt Nam đang có sự tăng trưởng xuất khẩu tại thị trường Mỹ, trong đó sản phẩm gỗ (HS 44) luôn là mặt hàng chiếm ưu thế trong cơ cấu sản phẩm từ rừng xuất khẩu sang Mỹ trong thời gian qua.
Số liệu của USITC cho thấy trong năm 2024 Việt Nam xuất khẩu khoảng 995 triệu USD mặt hàng gỗ HS 44, chiếm tỉ trọng gần 50% kim ngạch mặt hàng từ rừng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ.
Do đó nếu Mỹ áp thuế với tất cả nguồn nhập khẩu, ngành gỗ Việt Nam sẽ phần nào mất đi lợi thế cạnh tranh cũng như lợi nhuận. Dù vậy vẫn rõ việc áp thuế dựa trên cơ sở pháp lý nào và cách thức, phạm vi áp thuế ra sao, trong khi gỗ Việt Nam cũng đang bị điều tra bởi nước này.
Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, việc chính quyền Mỹ chưa đưa ra mức thuế cụ thể và thời điểm có hiệu lực cho thấy sự cẩn trọng của Mỹ cũng như vẫn còn những vấn đề bất cập liên quan đến thuế đối ứng.
“Ông Peter Navarro, cố vấn kinh tế của Tổng thống Trump, cũng thừa nhận cần thêm thời gian để nghiên cứu kỹ các tác động cũng như xem xét các khía cạnh khác về thuế đối ứng”, ông Hưng nói.
Tuy nhiên ông Hưng nhận định thuế quan đối ứng sẽ được tùy chỉnh cho từng đối tác thương mại nước ngoài, dựa trên năm lĩnh vực khác nhau.
Bao gồm thuế quan mà quốc gia áp đặt đối với Mỹ; thuế không công bằng đang áp dụng; chi phí đối với doanh nghiệp Mỹ và người tiêu dùng từ chính sách nội địa; tỉ giá hối đoái và bất kỳ thông lệ nào khác của các quốc gia khác được xác định là không công bằng là điều đáng lo ngại khi các nước hầu như đều vướng phải một hoặc nhiều vấn đề Mỹ nêu ra.
Nguồn: https://tuoitre.vn/my-tang-thue-nganh-go-lo-bi-va-lay-20250226062633251.htm
