Nền kinh tế vẫn phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng

Chia sẻ tại hội thảo “Tâm điểm tín dụng Việt Nam 2025: Tăng trưởng, tín dụng và thị trường vốn trong kỷ nguyên mới” ngày 27/2, ông Nguyễn Quang Thuân – Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings nhận định, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và hướng đến mức hai con số trong những năm tiếp theo. Đây là thách thức không nhỏ.

“Từ góc độ xếp hạng tín nhiệm, chúng tôi mong muốn vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao, nhưng điều quan trọng là phải bảo đảm tăng trưởng bền vững và an toàn. Hiện nền kinh tế vẫn phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16%”, ông Thuân nói.

Cũng theo ông Thuân, thị trường trái phiếu đã có dấu hiệu phục hồi khá tốt nhưng trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng, đặc biệt là nguồn huy động vốn quan trọng cho sản xuất kinh doanh còn hạn chế. Trước những thách thức mới, đặc biệt là nhu cầu phát triển hạ tầng và sự hồi phục của thị trường bất động sản, vai trò của thị trường vốn càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Ông Nguyễn Quang Thuân – Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings phát biểu tại hội thảo.

Một vấn đề quan trọng với Việt Nam hiện nay là mục tiêu nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Nợ công của Việt Nam đang trong khoảng hơn 150 tỷ USD. Xếp hạng tín nhiệm quốc gia được nâng cao sẽ giúp Việt Nam có khả năng huy động vốn với chi phí thấp hơn. Lãi suất cho các khoản nợ vay nước ngoài của các doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng dựa trên xếp hạng này.

Ông Thomas Jacobs – Giám đốc Quốc gia, Việt Nam, Cambodia, Lào của Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) cho rằng, bằng cách đa dạng hóa công cụ tài chính, Việt Nam có thể huy động các nguồn vốn mới và giảm sự phụ thuộc vào các thị trường cho vay truyền thống. Việc mở rộng thị trường vốn sẽ tạo ra một hệ thống tài chính linh hoạt và năng động hơn, điều này rất quan trọng để đạt được các mục tiêu về khí hậu và phát triển bền vững của Việt Nam.

Nhiều diễn giả tại sự kiến nhấn mạnh thị trường vốn của Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào hệ thống ngân hàng. Trong khi, ngành ngân hàng cũng đang đối mặt với một số thách thức, ảnh hưởng tới tham vọng tăng trưởng.

Ông Ivan Tan – Giám đốc Xếp hạng định chế tài chính, S&P Global Ratings cho rằng, so với các nước trong khu vực, Việt Nam có tốc tăng trưởng tín dụng khá ổn định, mặt bằng tăng trưởng cũng cao hơn. Các ngân hàng Việt Nam cũng có khả năng sinh lời ổn định so với các ngân hàng khác trong khu vực. Tuy nhiên, một thách thức đang hiện hữu là tăng trưởng sẽ bị hạn chế bởi độ đệm vốn.

Bởi vậy, cần sự tham gia của các ngân hàng nước ngoài vào sở hữu cổ phần ngân hàng Việt. Trong khi, tại những ngân hàng tốt của Việt Nam hiện nay, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài hầu hết đã đạt mức tối đa.

Cùng đó, nhiều cổ đông nước ngoài cũng không hài lòng vì các ngân hàng Việt ít trả cổ tức tiền mặt những năm gần đây, khác biệt khá nhiều so với các nước khác. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu vẫn đang được duy trì nhưng về bản chất không làm tăng vốn.

Trước thực trạng trên, ông Thuân dự báo, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ có nhiều dư địa để phát triển, giúp thị trường vốn phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, cần có những nỗ lực lớn hơn để khai thông thị trường vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và giảm chi phí vay.

“Chúng ta cần phải tạo nền tảng thu hút và mở rộng cơ sở nhà đầu tư, thiết lập khung chiến lược cho phân bổ vốn dựa trên mức độ rủi ro. Đồng thời, cần mở rộng phạm vi và tác động của các hoạt động bảo lãnh tín dụng.

Nếu thị trường vốn không sớm được cải cách thì mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tới của Việt Nam sẽ gặp thách thức”, ông Thuân nói.

Hà Anh