Cần gỡ khó cho vùng dự án ‘treo’

Kỳ vọng của người dân vùng mỏ

Từ ngày 1/1/2025, các xã ảnh hưởng trực tiếp bởi Dự án Đầu tư khai thác tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê là Thạch Hải, Thạch Khê, Thạch Trị, Đỉnh Bàn, Thạch Lạc chính thức sáp nhập từ huyện Thạch Hà vào TP Hà Tĩnh. Được trở thành công dân thành phố, người dân vùng mỏ kỳ vọng sẽ có cơ hội trở mình vươn lên sau nhiều năm bị kéo lùi do dự án “treo”.

Theo quy hoạch Dự án Đầu tư khai thác tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê, toàn bộ xã Thạch Hải phải di dời tái định cư nhưng đến nay chưa hề có hộ dân nào chuyển đi. Từ năm 2007 đến nay, tất cả các công trình hạ tầng của địa phương này đều “treo” theo dự án. Điện, đường, trường, trạm, chợ, trụ sở làm việc của cơ quan hành chính… hầu hết tạm bợ, xuống cấp trầm trọng.

Ông Bùi Đình Lâm – Chủ tịch UBND xã Thạch Hải cho biết, khi chưa có dự án mỏ sắt, Thạch Hải nằm vào tốp đầu của huyện, nhưng từ khi mỏ sắt xây dựng rồi tạm dừng đến nay, xã bị tụt hậu khoảng 12 đến 15 năm so với các xã khác.

Thạch Hải có 9km đường bờ biển, có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, đánh bắt hải sản, thương mại, dịch vụ… nhưng do dính quy hoạch “treo” nên địa phương không thể phát huy lợi thế sẵn có. Ngay như chợ chính của xã Thạch Hải đóng ở thôn Đại Hải, địa phương cũng chỉ làm 2 dãy nhà lợp tôn nhỏ để người dân buôn bán.

Một trong những vấn đề bức bách của người dân Thạch Hải đó là nước sạch. Bao nhiêu năm nay, người dân chịu cảnh tụt nước ngầm, nước nhiễm phèn nên không thể dùng nước giếng khoan mà chỉ chờ khi có mưa để hứng nước sử dụng. Cách moong mỏ chừng 500m, 160 hộ dân với 600 nhân khẩu thôn Liên Hải bao nhiêu năm nay vẫn đang phải chịu những hệ lụy nặng nề của dự án mỏ sắt Thạch Khê.

“Để có nước nấu ăn, chúng tôi xây bể, hứng nước mưa, mùa khô hạn thì mua nước khoáng về dùng. Chúng tôi mong các cấp chính quyền quan tâm đấu nối đường ống nước sạch cho người dân sử dụng. Đó là khao khát lớn nhất của bà con nhân dân nơi đây” – chị Nguyễn Thị Mỹ (thôn Liên Hải, xã Thạch Hải) bày tỏ nguyện vọng.

Tương tự, xã Đỉnh Bàn, nơi có 90 hộ nghèo, 104 hộ cận nghèo, do vướng quy hoạch treo của mỏ sắt Thạch Khê nên hạ tầng giao thông, trường học xuống cấp, hội trường ủy ban chật hẹp nhưng chưa được đầu tư nâng cấp, sửa chữa. “Địa phương có đến 400 đảng viên, nhưng khi có sự kiện thì phải tập trung họp trong một hội trường chỉ có sức chứa 150 người. Hội trường này cũng được xây dựng từ năm 2003, nên đã xuống cấp” – ông Phạm Công Tùng, Chủ tịch UBND xã Đỉnh Bàn cho hay.

Đáng nói, xã Đỉnh Bàn hiện chưa có công trình thủy lợi để phục vụ tưới tiêu, sản xuất nông nghiệp. Do vậy, người trồng lúa tại địa phương mỗi năm chỉ sản xuất được 1 vụ nhờ vào nước mưa nên năng suất chưa cao. “Cũng như các địa phương cạnh mỏ sắt, chúng tôi mong muốn sớm chấm dứt khai thác mỏ để chính quyền cấp trên có cơ sở đầu tư. Trường hợp dự án mỏ sắt Thạch Khê chưa có quyết định cuối cùng, thì cần có cơ chế đặc thù cho các xã để có động lực phát triển, thu hút dự án về đầu tư” – Chủ tịch UBND xã Đỉnh Bàn kiến nghị.

Những tín hiệu tích cực

Ngay sau khi có chủ trương sáp nhập 5 xã ảnh hưởng của Dự án Đầu tư khai thác tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê vào TP Hà Tĩnh, lãnh đạo địa phương này đã chỉ đạo các phòng, ban liên quan khảo sát tình hình kinh tế – xã hội, kiến nghị, đề xuất của người dân. Từ đó lên kế hoạch “trùng tu” đối với các xã đang gặp nhiều khó khăn.

Chủ tịch UBND xã Thạch Hải Bùi Đình Lâm cho biết, lãnh đạo TP Hà Tĩnh hết sức quan tâm các xã ảnh hưởng bởi mỏ sắt Thạch Khê. Ngay từ đầu năm 2025, TP Hà Tĩnh đã rà soát, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con nhân dân Thạch Hải. “Thành phố đã đầu tư 1.400 cây dừa để phủ xanh khu vực bờ biển và vùng đất trống trên địa bàn toàn xã. Sắp tới, xã được cấp thêm 2 vạn cây phi lao. Đồng thời, chuẩn bị cho mùa du lịch biển 2025, thành phố sẽ đầu tư nâng cấp, sửa chữa, chỉnh trang bãi tắm, đường, mương thoát nước, hệ thống điện…” – ông Lâm chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ông Nguyễn Trọng Hiếu – Chủ tịch UBND TP Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) cho biết, mục tiêu hàng đầu của địa phương là giải quyết những vấn đề bức bách của nhân dân vùng ảnh hưởng mỏ sắt Thạch Khê. Do vướng quy hoạch nên không thể đầu tư các công trình, dự án mà địa phương sẽ ưu tiên nâng cấp, sửa chữa cơ sở hạ tầng theo chính sách đặc thù, phục vụ nhu cầu cho người dân địa phương.

“Chính quyền thành phố rất thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của bà con nhân dân vùng ảnh hưởng dự án mỏ sắt Thạch Khê và sẽ đồng hành cùng các xã trong việc giải quyết những vấn đề bức thiết nhất hiện nay của bà con. Chúng tôi rất mong tỉnh, bộ, ngành Trung ương và Chính phủ sớm có giải pháp liên quan đến quy hoạch mỏ sắt Thạch Khê để địa phương có cơ sở pháp lý triển khai các dự án nhằm ổn định, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội cho người dân vùng ảnh hưởng mỏ sắt” – ông Hiếu nói.