Điều kiện để công ty Mỹ quay lại Nga, Trung Quốc sẽ ‘bơm’ hơn 55 tỷ USD vào ngân hàng, Cuba vận hành công viên quang điện đầu tiên

Có khả năng các công ty Mỹ nối lại kinh doanh tại Nga trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. (Nguồn: Reuters)

Kinh tế Mỹ

* Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Steve Witkoff, ngày 23/2 cho biết, có khả năng các công ty Mỹ nối lại kinh doanh tại Nga trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Trước đó vào ngày 20/2, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói với hãng tin Bloomberg rằng, Moscow có thể được nới lỏng một số lệnh trừng phạt của Washington dựa trên mức độ sẵn sàng tham gia đàm phán để chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine. Khi được hỏi liệu Mỹ có chuẩn bị tăng cường các lệnh trừng phạt đối với Nga hay giảm bớt tùy thuộc vào tiến trình đàm phán để chấm dứt xung đột ở Ukraine, ông Bessent nói rằng đó là một mô tả rất chính xác.

Trong các cuộc phỏng vấn riêng biệt khác vào cùng ngày 23/2, ông Witkoff và ông Bessent đều chia sẻ rằng họ hy vọng một thỏa thuận sẽ được ký kết trong tuần này về việc Mỹ tiếp cận các mỏ khoáng sản quan trọng của Ukraine.

* Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/2 cho biết ông đang nỗ lực lấy lại hàng tỷ USD viện trợ đã cấp cho Ukraine thông qua một thỏa thuận giữa Washington và Kiev về tài nguyên khoáng sản. Thông điệp được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chưa sẵn sàng ký thỏa thuận đổi khoáng sản lấy các đảm bảo an ninh vốn được xem là một phần trong các nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 3 năm qua ở Ukraine.

* Theo phân tích của Reuters dựa trên số liệu liên bang, chi tiêu của chính phủ Mỹ trong tháng đầu tiên dưới thời Tổng thống Donald Trump thậm chí còn cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy nỗ lực cắt giảm chi phí của ông vẫn chưa thực sự làm giảm bớt gánh nặng nghĩa vụ tài khóa của nước này.

Ông Trump đã đóng băng hàng tỷ USD viện trợ nước ngoài và sa thải hơn 20.000 nhân viên liên bang kể từ khi quay lại nắm quyền hồi tháng trước.

* Hãng xe điện Tesla của Mỹ ngày 25/2 cho biết bắt đầu cung cấp chức năng tự lái tiên tiến cho các xe của hãng tại Trung Quốc, gồm chức năng tự lái trên đường phố.

Tesla sẽ triển khai dần dần cập nhật phần mềm bao gồm chức năng tự lái trên đường phố có sự hỗ trợ của phần mềm Autopilot, cũng như chức năng gương chiếu hậu cho phép phát hiện liệu người lái có tập trung không. Các chức năng này được mô tả là tương tự với khả năng Tự lái hoàn toàn (FSD) mà hãng cung cấp tại Mỹ.

Kinh tế Trung Quốc

* Ngày 25/2, Hội đồng Xúc tiến thương mại quốc tế Trung Quốc (CCPIT) cho biết CCPIT cam kết ủng hộ và thúc đẩy các doanh nghiệp Trung Quốc có năng lực cạnh tranh bắt đầu kinh doanh ở Đức, và kêu gọi Đức nỗ lực tạo môi trường kinh doanh cởi mở, công bằng và không phân biệt đối xử hơn.

Giáo sư Thôi Hồng Kiến từ Viện Nghiên cứu quản trị khu vực và toàn cầu thuộc Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh cho rằng hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Đức là mô hình không chỉ có lợi cho hai nước mà còn cho hợp tác Trung Quốc-Liên minh châu Âu (EU). Xây dựng mối quan hệ tốt giữa các doanh nghiệp Trung Quốc và Đức có thể là một trong những nhiệm vụ quan trọng cho chính phủ mới của Đức để phục hồi tăng trưởng kinh tế của nước này.

* Trung Quốc dự kiến sẽ bơm ít nhất 400 tỷ Nhân dân tệ (55,13 tỷ USD) vào các ngân hàng lớn nhất đất nước trong những tháng tới, như một phần của gói kích thích kinh tế nhằm thúc đẩy tăng trưởng, theo hãng tin Bloomberg.

Trong nhóm ngân hàng đầu tiên được nhận vốn có Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc (AgBank) và Ngân hàng Truyền thông (BoCom). Kế hoạch này có thể được hoàn thành vào cuối tháng 6/2025, tuy nhiên, tình hình vẫn có thể thay đổi và số tiền cụ thể dành cho mỗi ngân hàng vẫn chưa được quyết định.

Kinh tế châu Âu

* Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Liên hợp quốc, Ủy ban châu Âu (EC) và chính phủ Ukraine, chi phí ước tính để xây dựng lại nền kinh tế Ukraine sau cuộc xung đột với Nga đã tăng lên 524 tỷ USD, gấp gần ba lần so với mục tiêu kinh tế dự kiến năm 2024.

Một nghiên cứu mới đây của các tổ chức này đã tính cả dữ liệu từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ba năm trước đến hết ngày 31/12/2024, bao gồm cả mức tăng 70% thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine do các hoạt động quân sự.

Nghiên cứu cho thấy mức tăng hơn 7% so với giá trị ước tính gần nhất là 486 tỷ USD vào năm 2024, trong đó nhà ở, giao thông vận tải, năng lượng, thương mại và giáo dục là những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

* Ngành xa xỉ phẩm châu Âu đang cho thấy dấu hiệu phục hồi sau mùa báo cáo lợi nhuận khởi sắc. Tuy nhiên, sự suy giảm kéo dài của hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc và nguy cơ áp thuế quan từ Mỹ có thể khiến ngay cả những thương hiệu danh tiếng nhất cũng phải cạnh tranh gay gắt hơn để giành thị phần.

Hermes, nhà sản xuất những chiếc túi Birkin nổi tiếng, đã ghi nhận doanh thu quý IV/2024 vượt xa kỳ vọng, tiếp tục duy trì vị thế vượt trội so với phần còn lại của ngành.

Trước đó, các ông lớn như LVMH và Kering (chủ sở hữu Gucci) dù gặp khó khăn nhưng vẫn đạt kết quả kinh doanh khả quan hơn dự báo. Cùng với đó, Richemont (chủ sở hữu hãng trang sức Cartier) cũng công bố mức doanh thu cao kỷ lục trong ba tháng cuối năm 2024, củng cố triển vọng phục hồi của thị trường hàng xa xỉ.

Ông Luca Solca, nhà phân tích cấp cao tại công ty tư vấn tài chính Bernstein, nhận định: “Theo chúng tôi, giai đoạn tồi tệ nhất đã qua. Hiện tại, ngành đang phục hồi theo chu kỳ, chủ yếu nhờ vào sức mua từ người tiêu dùng Mỹ và châu Âu”.

* Ngày 24/2, trang Euractiv dẫn số liệu của Liên đoàn Công đoàn châu Âu (ETUC) đưa tin, 47,5 triệu cư dân Liên minh châu Âu (EU), chiếm 10% dân số của khối, không đủ khả năng chi trả hóa đơn tiền sưởi ấm.

Theo đó, tình trạng này phát sinh do chi phí sưởi ấm ở EU tăng mạnh sau cuộc khủng hoảng năng lượng từ năm 2022 và việc cắt giảm các biện pháp hỗ trợ của chính phủ dành cho người dân. Số người gặp khó khăn trong việc thanh toán hóa đơn tiền sưởi ấm tại EU đã tăng 50% so với thời điểm trước năm 2022.

Đáng chú ý, có tới một nửa số người không đủ khả năng chi trả cho hệ thống sưởi ấm tại nhà lại là những người có việc làm chính thức. Ngoài ra, theo ETUC, hằng năm tại EU có tới 363.000 người tử vong do hậu quả của tình trạng hạ thân nhiệt.

Kinh tế Nhật Bản và Hàn Quốc

* Ngày 25/2, Liên minh cầm quyền của Nhật Bản đã đạt được thỏa thuận ngân sách với đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP), qua đó tháo gỡ một rào cản lớn để ban hành ngân sách cho năm tài chính tiếp theo.

Kế hoạch ngân sách của chính phủ Nhật Bản đệ trình lên Quốc hội là kế hoạch lớn nhất từ trước đến nay, ở mức 115.540 tỷ Yen (hơn 771 tỷ USD). Kế hoạch này chủ yếu hướng tới tăng chi tiêu quốc phòng, thúc đẩy các biện pháp đảm bảo giáo dục trung học miễn phí và trang trải chi phí an sinh xã hội đang tăng vọt do xã hội già hóa nhanh chóng.

Các bên cũng nhất trí đặt mục tiêu cắt giảm 4.000 tỷ Yen (26,74 tỷ USD) chi phí y tế hằng năm theo yêu cầu của JIP; có kế hoạch đảm bảo rằng ngân sách của năm tài chính tiếp theo bắt đầu vào ngày 1/4 tới sẽ được chi cho các nội dung trong thỏa thuận.

* Theo một cuộc khảo sát của công ty dữ liệu và nghiên cứu thị trường Teikoku Databank, hơn 60% các công ty Nhật Bản có kế hoạch tăng lương cho người lao động trong năm tài chính tiếp theo bắt đầu từ tháng 4/2025 khi phải đối mặt với cuộc cạnh tranh khốc liệt để tuyển dụng và giữ chân nhân viên.

Cuộc khảo sát vừa công bố cho thấy, 61,9% trong số hơn 11.000 công ty được khảo sát có ý định tăng lương cho nhân viên trong các cuộc đàm phán lương hằng năm, kết thúc vào tháng 3/2025. Tỷ lệ này cao hơn so với mức 59,7% của năm 2024, khi các cuộc đàm phán tiền lương dẫn đến mức tăng lương cao nhất trong vài thập niên qua.

Khoảng 56% các công ty khảo sát cho biết họ dự định tăng lương cơ bản. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ khi Teikoku bắt đầu theo dõi từ năm 2007. Cuộc khảo sát được thực hiện vào cuối tháng 1/2025.

* Ngày 26/2, các quan chức ngành tài chính Hàn Quốc cho biết, các ngân hàng thương mại tại nước này đang nhanh chóng cắt giảm lãi suất cho vay sau khi Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BoK) giảm lãi suất chuẩn 25 điểm cơ bản. Woori Bank là ngân hàng đầu tiên trong ngành ngân hàng hạ lãi suất cho vay cá nhân, thương mại, nhà ở và các mục đích khác.

Kinh tế ASEAN và các nền kinh tế mới nổi

* Lực lượng Cảnh sát Singapore (SPF) ngày 25/2 cho biết người dân nước này đã mất số tiền kỷ lục 1,1 tỷ SGD (822 triệu USD) do các vụ lừa đảo trong năm 2024, tăng đáng kể so với con số 651,8 triệu SGD vào năm 2023. Trong đó, đáng chú ý là các hình thức lừa đảo thông qua các nền tảng trực tuyến và công nghệ cao.

Lừa đảo liên quan đến tiền điện tử chiếm 24,3% tổng số tiền bị mất, trong khi lừa đảo thông qua các giao dịch thương mại điện tử là loại hình phổ biến nhất với 11.665 vụ, gây thiệt hại 17,5 triệu SGD. Ngoài ra, báo cáo của SPF cũng ghi nhận số vụ lừa đảo nói chung trong năm 2024 là 51.501, tăng khoảng 11% so với năm 2023.

* Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Phát triển Quốc gia Indonesia (PPN) Rachmat Pambudi nhấn mạnh, Indonesia cần chuyển đổi nền kinh tế để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đạt được Tầm nhìn Indonesia Vàng vào năm 2045.

Phát biểu tại cuộc họp với đại diện của Tổ chức Năng suất châu Á (APO) tại Jakarta, ông Pambudi nói rằng, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Indonesia dao động quanh mức 5% trong hai thập niên qua, khiến nước này không thể đạt được vị thế quốc gia có thu nhập cao.

Theo ông Pambudi, PPN và APO đã ký một ý định thư năm 2024 để xây dựng Kế hoạch tổng thể về năng suất quốc gia (RIPN). Kế hoạch này dự kiến sẽ cung cấp cho Indonesia một lộ trình để tăng năng suất, thiết lập một hệ sinh thái sáng tạo và cạnh tranh hơn, đồng thời đạt được một nền kinh tế toàn diện và bền vững.

* Cuba vừa đưa vào vận hành công trình đầu tiên trong số 55 công viên quang điện dự kiến lắp đặt trong năm nay trên đảo quốc Caribbean này nhằm ứng phó với khủng hoảng năng lượng. Công viên quang điện trên có công suất 21,8 MW, được đặt tại một khu đô thị thuộc thủ đô Havana.

Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ Cuba Vicente de la O Levy cho biết, nước này có kế hoạch xây dựng 92 công viên quang điện, với tổng công suất 2.000 MW từ nay đến năm 2028. Chiến lược chuyển đổi năng lượng quốc gia đặt mục tiêu khôi phục công suất trong các mạng lưới phát điện phân tán có động cơ và trong các nhà máy nhiệt điện tiêu thụ nhiên liệu quốc gia, phục hồi mạng lưới điện, khuyến khích sử dụng hợp lý và thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng nhằm đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và người dân.