ASEAN lớn mạnh hơn, kiên cường hơn, năng động hơn mỗi ngày

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn cùng các đại biểu cắt băng khai trương Triển lãm ảnh. (Ảnh: Quang Hòa)

Cảm ơn ông đã nhận lời trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam. Thưa ông, Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 được kỳ vọng trở thành bệ phóng hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Ông đánh giá như thế nào về những nỗ lực của Việt Nam trong vai trò nước chủ nhà nhằm thúc đẩy các sáng kiến và định hình tương lai ASEAN thông qua Diễn đàn này?

Đây là năm thứ hai Việt Nam đăng cai Diễn đàn Tương lai ASEAN. Lần tổ chức đầu tiên của Diễn đàn vào năm ngoái đã diễn ra thành công tốt đẹp, thu hút sự quan tâm rộng rãi. Vì vậy, năm nay, nhiều người đang mong chờ sự kiện này. Tôi tin rằng sẽ có rất nhiều cuộc thảo luận sôi nổi về những chủ đề quan trọng. Chủ đề năm nay liên kết chặt chẽ với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, hướng đến tương lai lạc quan. Điều này chắc chắn sẽ tạo ra không khí sôi động và những cuộc trao đổi sâu sắc.

Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam. (Ảnh: Thành Long)

Trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng với nhiều biến động khó lường, những xu hướng chủ đạo nào đang tác động trực tiếp đến ASEAN? Điều này mang lại cơ hội gì cho khu vực, đồng thời đặt ra những thách thức nào mà ASEAN cần đối mặt và vượt qua trong thời gian tới?

Chúng ta đang đối mặt nhiều thách thức mới và các vấn đề nổi lên, trong đó biến đổi khí hậu vẫn là điểm nóng quan trọng và tác động của nó ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra, các công nghệ mới, bao gồm trí tuệ nhân tạo, cũng đặt ra nhiều vấn đề đáng lưu tâm. Chưa kể đến những hệ lụy từ các cuộc xung đột toàn cầu, từ châu Âu đến Trung Đông, cũng như những biến động trong bối cảnh quốc tế, bao gồm cả sự thay đổi trong chính quyền Mỹ.

Sự bất định đang gia tăng và sẽ còn nhiều thách thức mới trong tương lai. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có nhiều cơ hội mà ASEAN cần xác định và tận dụng để mang lại lợi ích cho khu vực. Đây là một năm đầy triển vọng đối với ASEAN, đặc biệt khi Malaysia đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2025 với nhiều ưu tiên và sáng kiến mới.

Năm nay, Diễn đàn Tương lai ASEAN sẽ có sự tham gia của nhiều diễn giả và đại biểu hơn, thu hút sự quan tâm lớn hơn. Chúng ta sẽ chứng kiến những cuộc thảo luận sôi nổi về tương lai khu vực, trong bối cảnh biến động địa chính trị toàn cầu, với các chủ đề trải dài từ chính trị-an ninh đến kinh tế, xã hội, văn hóa và môi trường.

Ông đánh giá như thế nào về vai trò của các nguyên tắc nền tảng trong ASEAN nhằm đảm bảo gắn kết nội khối, giúp ASEAN thích ứng hiệu quả với chuyển biến của cục diện toàn cầu? Những nguyên tắc này có thể được củng cố và phát huy như thế nào để ASEAN duy trì vị thế và ổn định trong khu vực?

Ưu tiên hàng đầu của ASEAN chính là duy trì đoàn kết nội khối. Chúng ta cần phát triển một ASEAN thống nhất với tinh thần đoàn kết mạnh mẽ, cùng với đó là giữ vững nguyên tắc hội tụ lợi ích chung giữa các quốc gia thành viên.

Đồng thời, ASEAN phải nhìn lại những giá trị cốt lõi đã tạo nên sức mạnh của khối trong gần 60 năm qua. Vì năm 2027 sẽ đánh dấu kỷ niệm 60 năm thành lập ASEAN, và điều quan trọng là chúng ta phải tiếp tục phát huy những thành công đã đạt được, tập trung vào những vấn đề thiết yếu nhất.

Cụ thể, ASEAN cần tiếp tục duy trì hòa bình, ổn định và an ninh khu vực, đồng thời ưu tiên phát triển thịnh vượng cho người dân. Chúng ta cũng phải đầu tư vào môi trường để đảm bảo lợi ích dài hạn cho các thế hệ tương lai, cũng như quan tâm đến phúc lợi của người dân khu vực.

Bên cạnh đó, ASEAN phải tăng cường quan hệ đối tác với các nước ngoài khu vực. Việc xây dựng và củng cố mối quan hệ hợp tác với các đối tác quốc tế sẽ đóng vai trò quan trọng. Cuối cùng, chúng ta cần biến thách thức thành cơ hội, tận dụng tiềm năng sẵn có để mang lại lợi ích thiết thực cho ASEAN.

Vai trò trung tâm của ASEAN, cùng với các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, cần được tăng cường ra sao để đảm bảo sự gắn kết giữa các quốc gia thành viên, thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực trong bối cảnh tình hình thế giới nhiều biến động?

Nguyên tắc cốt lõi của ASEAN là nền tảng cho tương lai của khối. Những giá trị đã giúp ASEAN thành công cần được gìn giữ và củng cố. Trong suốt quá trình phát triển, ASEAN đã duy trì thói quen tham vấn, thúc đẩy văn hóa đối thoại và ngoại giao, cũng như ra quyết định dựa trên đồng thuận.

Dù có ý kiến cho rằng cơ chế đồng thuận có thể làm chậm quá trình ra quyết định, nhưng một khi đạt được đồng thuận, quyết định đó sẽ có tính bền vững cao. Quan trọng hơn, sau khi đạt được đồng thuận, chúng ta cần đảm bảo thực thi đầy đủ mọi thỏa thuận, văn kiện và cam kết đã đề ra.

ASEAN đang hướng đến mục tiêu dài hạn với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các kế hoạch chiến lược để hiện thực hóa mục tiêu này. Chúng ta đã vạch ra lộ trình tích cực và mang tính tiên phong, đồng thời cần tiếp tục củng cố niềm tin vào chính mình. ASEAN phải tự tin, chủ động đối mặt thách thức, vì dù muốn hay không, chúng ta vẫn phải tìm cách thích ứng và vượt qua.

Hiện ASEAN bước vào giai đoạn hai của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Giai đoạn đầu tiên kéo dài từ năm 2015 đến 2025 sắp kết thúc, mở đường cho giai đoạn tiếp theo với việc triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 cùng bốn kế hoạch chiến lược do các nhà lãnh đạo ASEAN đề ra. Đây là thời điểm quan trọng để đảm bảo rằng Cộng đồng ASEAN thực sự lấy người dân làm trung tâm, đáp ứng nhu cầu và lợi ích của người dân khu vực.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn và các đại biểu tham quan triển lãm. (Ảnh: Quang Hòa)

Năm nay đánh dấu cột mốc 30 năm Việt Nam chính thức gia nhập ASEAN. Ông có thể đánh giá về những đóng góp quan trọng của Việt Nam với sự phát triển của ASEAN trong ba thập niên qua? Ông kỳ vọng như thế nào về vai trò của Việt Nam trong định hình tương lai ASEAN những năm tới?

Không thể phủ nhận rằng, trong suốt 30 năm qua, việc Việt Nam trở thành thành viên ASEAN không chỉ là sự kiện có ý nghĩa với Việt Nam, mà còn là cột mốc quan trọng đối với quá trình mở rộng Hiệp hội, giúp quy tụ toàn bộ các quốc gia Đông Nam Á dưới một mái nhà chung.

Sự gia nhập của Việt Nam đã mang lại những thay đổi quan trọng trên nhiều phương diện. Thứ nhất, Việt Nam giúp thu hẹp khoảng cách giữa khu vực lục địa và hàng hải trong ASEAN. Thứ hai, Việt Nam góp phần củng cố đoàn kết và hội nhập khu vực. Thứ ba, sự hiện diện của Việt Nam trong ASEAN giúp thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh dài hạn trong khu vực.

Ngày nay, Việt Nam đã trở thành nhân tố quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của ASEAN. Điều này đặc biệt ý nghĩa khi Việt Nam xác định ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại.

Nhìn lại chặng đường qua, có thể thấy rằng ASEAN ngày nay khác biệt rất nhiều so với trước đây – lớn mạnh hơn, kiên cường hơn, năng động hơn và có vị thế kinh tế vững chắc hơn trên trường quốc tế.

Trong tương lai, Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của ASEAN bằng nhiều cách khác nhau, thông qua các sáng kiến như Diễn đàn Tương lai ASEAN. Việt Nam sẽ tiếp tục cung cấp nguồn nhân lực hỗ trợ công việc của ASEAN, đóng góp ý tưởng và sáng kiến nhằm củng cố, tăng cường năng lực khu vực, hướng tới tương lai tốt đẹp hơn cho người dân ASEAN.

Xin trân trọng cảm ơn ông!