Cách tận dụng tối đa để có những bức ảnh sắc nét

Bài viết dưới đây chia sẻ lại kinh nghiệm của Justin Tedford, một nhiếp ảnh gia và là cây viết của Fstoppers – cộng đồng trực tuyến chuyên cung cấp kiến thức và truyền cảm hứng cho nhiếp ảnh gia, nhà quay phim và các chuyên gia sáng tạo được thành lập từ 2010.

Trong chia sẻ của mình, nhiếp ảnh gia Justin Tedford giải thích chi tiết về cơ chế hoạt động của lấy nét tự động, các chế độ phổ biến và cách lựa chọn chế độ phù hợp nhất cho từng tình huống chụp.

Lấy nét tự động là gì và tại sao nó quan trọng?

Lấy nét tự động là tính năng cho phép máy ảnh tự động điều chỉnh tiêu cự để làm cho chủ thể trở nên sắc nét nhất có thể. Đây là yếu tố quan trọng giúp nhiếp ảnh gia bắt được khoảnh khắc chính xác mà không cần thao tác chỉnh nét thủ công.

Dù vậy, không phải tất cả hệ thống lấy nét tự động đều giống nhau. Các hãng máy ảnh phát triển nhiều công nghệ khác nhau để phù hợp với từng tình huống chụp, và việc hiểu rõ các chế độ này sẽ giúp người dùng tận dụng tối đa sức mạnh của máy ảnh.

Công nghệ lấy nét tự động: Pha, tương phản và lai

Lấy nét theo pha (Phase Detection AF)

Công nghệ này chia ánh sáng đi vào cảm biến thành hai chùm và so sánh độ tương đồng giữa chúng. Máy ảnh sau đó tính toán khoảng cách cần điều chỉnh để hai chùm sáng này hội tụ tại một điểm, từ đó xác định tiêu cự chính xác.

Ưu điểm:

• Tốc độ lấy nét nhanh, đặc biệt hiệu quả với các chủ thể chuyển động
• Hoạt động tốt với kính ngắm quang học trên DSLR
• Theo dõi đối tượng chính xác

Nhược điểm:

• Hiệu suất kém trong điều kiện ánh sáng yếu
• Có thể gặp lỗi lấy nét trước hoặc sau chủ thể

Lấy nét theo tương phản (Contrast Detection AF)

Hệ thống này phân tích độ tương phản giữa các điểm ảnh trên cảm biến và điều chỉnh tiêu cự để đạt được độ sắc nét tối ưu.

Ưu điểm:

• Độ chính xác cao, đặc biệt với chủ thể tĩnh
• Có thể lấy nét trên toàn bộ khung hình, không bị giới hạn bởi điểm lấy nét cố định

Nhược điểm:

• Tốc độ lấy nét chậm hơn so với lấy nét theo pha
• Khó lấy nét trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc cảnh có độ tương phản thấp

Lấy nét lai (Hybrid Autofocus)

Kết hợp cả hai phương pháp trên, lấy nét lai sử dụng cảm biến phát hiện pha để lấy nét nhanh, sau đó tinh chỉnh bằng lấy nét tương phản để đảm bảo độ chính xác cao nhất. Hầu hết các máy ảnh mirrorless hiện đại đều sử dụng công nghệ này.

Các chế độ lấy nét tự động phổ biến

Lấy nét đơn (AF-S / One-Shot AF)

Máy ảnh chỉ lấy nét một lần khi nhấn nút chụp nửa chừng. Đây là chế độ lý tưởng khi chụp chân dung, phong cảnh, tĩnh vật hoặc bất kỳ tình huống nào mà chủ thể không di chuyển.

Lấy nét liên tục (AF-C / AI Servo)

Máy ảnh liên tục điều chỉnh tiêu cự khi chủ thể di chuyển, đảm bảo luôn giữ nét ngay cả khi khoảng cách thay đổi. Chế độ này phù hợp với thể thao, động vật hoang dã và các cảnh có chủ thể chuyển động nhanh.

Lấy nét tự động linh hoạt (AF-A / AI Focus)

Máy ảnh tự động chuyển đổi giữa lấy nét đơn và lấy nét liên tục, tùy thuộc vào chủ thể. Chế độ này phù hợp với chụp ảnh đời thường, nhưng đôi khi không chính xác bằng việc chọn chế độ lấy nét cụ thể.

Các chế độ lấy nét nâng cao

Lấy nét theo vùng (Zone AF) và lấy nét động (Dynamic AF)

• Zone AF: Cho phép nhiếp ảnh gia chọn một khu vực lấy nét trong khung hình. Máy ảnh sẽ tự động lấy nét vào bất kỳ điểm nào trong khu vực này. Thích hợp cho ảnh đường phố, thể thao và động vật hoang dã.
• Dynamic AF: Người dùng chọn một điểm lấy nét chính, nhưng nếu chủ thể di chuyển, máy ảnh sẽ sử dụng các điểm lân cận để duy trì nét. Đây là lựa chọn lý tưởng cho các đối tượng chuyển động nhanh như vận động viên hoặc chim bay.

Lấy nét theo khuôn mặt và mắt (Face/Eye AF)

Máy ảnh tự động phát hiện và lấy nét vào khuôn mặt hoặc mắt của chủ thể. Đây là một trong những công nghệ đột phá, đặc biệt hữu ích cho nhiếp ảnh chân dung và quay video.

Chọn chế độ lấy nét phù hợp với từng tình huống

Tận dụng các kỹ thuật lấy nét nâng cao

Lấy nét bằng nút sau (Back-Button Focus)

Thay vì sử dụng nút chụp để lấy nét, người dùng có thể gán chức năng lấy nét cho một nút riêng biệt trên máy ảnh. Điều này giúp tách biệt thao tác lấy nét và chụp, tạo sự linh hoạt hơn khi chụp ảnh động.

Khóa nét và bố cục lại khung hình (Focus Lock & Recomposition)

Nếu máy ảnh không có nhiều điểm lấy nét, người dùng có thể lấy nét vào chủ thể, giữ nguyên tiêu cự (nhấn giữ nút AF-L), sau đó điều chỉnh bố cục trước khi chụp.

Khắc phục các vấn đề thường gặp với lấy nét tự động

Máy ảnh “săn” nét (Hunting Focus)

• Thường xảy ra trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc độ tương phản thấp
• Giải pháp: Chọn một khu vực có độ tương phản cao hơn để lấy nét trước

Lỗi lấy nét trước/sau (Front / Back Focus)

• Xảy ra khi tiêu điểm của máy ảnh bị lệch về phía trước hoặc phía sau chủ thể
• Giải pháp: Cân chỉnh lại ống kính bằng công cụ calibration hoặc gửi đến hãng để điều chỉnh

Lấy nét tự động là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp đảm bảo chất lượng hình ảnh. Dù có thể phức tạp lúc ban đầu, nhưng việc hiểu và áp dụng đúng chế độ AF sẽ giúp nhiếp ảnh gia giảm thiểu lỗi mất nét và nâng cao hiệu quả chụp ảnh.

Hãy dành thời gian thử nghiệm các chế độ khác nhau và tìm ra phương pháp phù hợp nhất với phong cách nhiếp ảnh của bạn. Một khi làm chủ được lấy nét tự động, bạn sẽ nắm chắc trong tay chìa khóa để tạo ra những bức ảnh sắc nét, ấn tượng và chuyên nghiệp hơn.