Khó thành lập chính phủ bởi sự chia rẽ chính trị

Tuy nhiên, kết quả không hoàn toàn như kỳ vọng của CDU/CSU, khi họ chỉ đạt khoảng 28,6% số phiếu bầu, thấp hơn mục tiêu “30%+” mà họ đặt ra. Do đó, họ sẽ gặp khó trong việc tìm các đối tác để có thể thành lập liên minh cầm quyền và chính phủ mới.

Sự trỗi dậy của phe cực hữu và thách thức đối với CDU/CSU

Đảng cực hữu Sự thay thế vì nước Đức (AfD) đã bất ngờ đứng thứ hai với khoảng 20% số phiếu bầu. Một trong 5 cử tri Đức đã lựa chọn AfD, cho thấy sự dịch chuyển đáng kể trong bối cảnh chính trị.

Đồng lãnh đạo AfD, bà Alice Weidel, đã vui mừng tuyên bố: “Chúng ta đã tăng gấp đôi! Họ muốn chia rẽ chúng ta, nhưng điều ngược lại đã xảy ra”. Bà cũng khẳng định rằng CDU/CSU chỉ có thể thực hiện các cam kết tranh cử, như ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp, nếu hợp tác với AfD.

Tuy nhiên, CDU/CSU đã kiên quyết bác bỏ khả năng liên minh với AfD. Ông Friedrich Merz nhấn mạnh rằng hai bên có những bất đồng sâu sắc trong chính sách đối ngoại, an ninh, châu Âu, NATO và đồng tiền chung euro. Ông tuyên bố: “AfD có thể chìa tay ra bao nhiêu tùy thích, nhưng chúng tôi không hợp tác với họ”.

SPD và các đối tác liên minh cũ chịu thất bại nặng nề

Đảng Dân chủ Xã hội (SPD), trước đây do Thủ tướng Olaf Scholz lãnh đạo, đã chịu thất bại lớn nhất trong lịch sử hiện đại với chỉ khoảng 16% số phiếu bầu. Đây là kết quả tồi tệ nhất của SPD kể từ năm 1890. Thủ tướng Scholz thừa nhận đây là “một kết quả cay đắng”, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius mô tả đây là “thất bại thảm khốc”.

Không chỉ SPD chịu thất bại, đảng Dân chủ Tự do (FDP) cũng mất hoàn toàn ghế trong quốc hội khi không vượt qua được ngưỡng 5% số phiếu bầu. Lãnh đạo FDP Christian Lindner đã tuyên bố rút lui khỏi chính trường sau kết quả này.

Trong khi đó, Đảng Xanh dù không chịu tổn thất lớn nhưng vẫn không đạt được kỳ vọng. Ứng viên hàng đầu của đảng, ông Robert Habeck, cho biết: “Chúng tôi đã mong muốn nhiều hơn, nhưng kết quả này cũng không quá tệ”.

Đảng cánh tả (Die Linke) tưởng như đã suy yếu sau khi Liên minh Sahra Wagenknecht (BSW) tách ra vào đầu năm 2024, nhưng kết quả bầu cử lại cho thấy họ đạt hơn 8% số phiếu bầu, giúp họ tiếp tục có ghế trong Bundestag. Đây là một diễn biến bất ngờ, tạo thêm yếu tố phức tạp cho các cuộc đàm phán liên minh.

Thách thức kinh tế và áp lực đối với Chính phủ mới

Dù ai cầm quyền, Chính phủ mới của Đức cũng phải đối mặt với những thách thức lớn. Kinh tế Đức đang rơi vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ khi thống nhất năm 1990. Ngân sách quốc gia gặp khó khăn nghiêm trọng do chi tiêu quân sự tăng cao, nhu cầu đầu tư vào cơ sở hạ tầng và các cam kết chống biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, bối cảnh quốc tế cũng tạo áp lực lớn. Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine xảy ra vào ngày 24/2/2022, Đức đã chi khoảng 28 tỷ euro hỗ trợ quân sự cho Kiev. Tuy nhiên, với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tái đắc cử vào tháng 1 và chính sách của Mỹ thay đổi, châu Âu – bao gồm cả Đức – phải tự gánh vác nhiều hơn trong việc bảo đảm an ninh của chính mình.

Theo hiến pháp Đức, Bundestag mới phải họp chậm nhất là 30 ngày sau cuộc bầu cử, chậm nhất là ngày 25/3. Nếu chưa có chính phủ mới vào thời điểm đó, nội các cũ của Thủ tướng Scholz sẽ tiếp tục hoạt động với tư cách tạm quyền.

Ông Merz nhấn mạnh sự cần thiết của việc đàm phán nhanh chóng: “Thế giới không chờ đợi chúng ta. Chúng ta cần một Chính phủ sớm để nước Đức có thể đóng vai trò lãnh đạo ở châu Âu”.

Các cuộc đàm phán liên minh có thể kéo dài, nhưng CDU/CSU nhiều khả năng sẽ hướng tới một thỏa thuận với các đảng trung hữu và Đảng Xanh để tránh phải hợp tác với AfD. Dù vậy, sự gia tăng mạnh mẽ của AfD cho thấy sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Đức, và chính phủ mới sẽ phải tìm cách giải quyết những bất ổn đang gia tăng trong nước.

Ngọc Ánh (theo DW, DPA)