CDU/CSU tuyên bố chiến thắng, muốn ‘độc lập khỏi Mỹ’

“Chúng tôi đã thắng và chúng tôi đã thắng một cách rõ ràng”, ông Merz nói. “Bây giờ tôi sẽ cố gắng thành lập một chính phủ đại diện cho toàn bộ nền cộng hòa và sẽ giải quyết các vấn đề của đất nước”.

Lãnh đạo CDU/CSU tuyến bố không liên minh với AfD, rời xa Mỹ

Tuyên bố trên của ông Merz được đưa ra sau khi kết quả thăm dò sơ bộ cho thấy liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo bảo thủ (CDU/CSU) đã giành được tỷ lệ ghế cao nhất với 28,5%. Đảng cực hữu Sự thay thế vì nước Đức (AfD) đứng thứ hai với 20,6% và đứng thứ ba là Đảng Dân chủ Xã hội với 16,5% của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz.

Nếu những kết quả ban đầu này là đúng, ứng viên của CDU/CSU Friedrich Merz sẽ là ứng cử viên hàng đầu kế nhiệm Thủ tướng Scholz. Tuy nhiên, việc bầu chọn thủ tướng mới do Quốc hội Đức (Bundestag) thực hiện sẽ không diễn ra cho đến khi liên minh cầm quyền được thành lập. Điều này có thể mất nhiều tháng.

Ông Merz đã tuyên bố chiến thắng và kêu gọi “độc lập” khỏi Hoa Kỳ. “Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ phải nói điều gì đó như thế trên truyền hình, nhưng sau những tuyên bố mới nhất của Donald Trump tuần trước, rõ ràng là người Mỹ – hay nói cách khác là chính quyền này – phần lớn không quan tâm đến số phận của châu Âu theo cách này hay cách khác”, lãnh đạo CDU phát biểu trong một cuộc thảo luận sau bầu cử được phát sóng trên đài truyền hình nhà nước ARD.

Ông cũng cho biết ông thích có một đối tác liên minh thay vì hai. Tuy nhiên, ông cho biết sẽ không liên minh với đảng cực hữu AfD. “Chúng tôi sẽ không tham gia đàm phán liên minh với AfD. Chúng tôi đã nói điều đó trước cuộc bầu cử và những người bỏ phiếu cho AfD biết điều đó”.

“Chúng tôi đã thắng cử rất rõ ràng… Tôi sẽ hướng đến mục tiêu xây dựng một chính phủ đại diện cho toàn bộ đất nước và giải quyết các vấn đề của đất nước. Không có gì bí mật khi tôi muốn chỉ có một đối tác liên minh”.

Với phát biểu trên của ông Merz về việc chỉ liên minh với một đảng, thì điều này có vẻ khó xảy ra. Do hiện chưa có tổ hợp 2 đảng nào (bao gồm CDU/CSU và một đảng khác) có thể giành được tỷ lệ quá bán để thành lập chính phủ mới cho nước Đức, nếu dựa theo kết quả sơ bộ.

Nếu ông Merz vẫn quyết lãnh đạo nước Đức với một chính phủ mà không có đa số tuyệt đối (quá bán) trong Quốc hội Đức, thì ông chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc điều hành, cũng như gặp rủi ro có thể bị phế truất.

Đó là lý do lãnh đạo đảng AfD Alice Weidel cho biết đảng này sẵn sàng tham gia chính phủ liên minh, đồng thời đưa ra cảnh báo: “Nếu họ thành lập chính phủ với SPD và Đảng Xanh, thì thủ tướng lâm thời Merz sẽ không giữ được chức vụ trong bốn năm”.

Trong khi đó, Thủ tướng Scholz thừa nhận “thất bại trong cuộc bầu cử” và mô tả thành tích của đảng mình là “kết quả bầu cử cay đắng”. Còn lãnh đạo Đảng Xanh Robert Habeck nói kết quả dự báo 13% của đảng mình là “đáng nể”.

Mất bao lâu để thành lập chính phủ và chọn thủ tướng mới?

Quá trình này có thể mất nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng. Năm 2017, các cuộc đàm phán liên minh mất nhiều thời gian nhất trong lịch sử Đức, khiến đất nước không có chính phủ trong gần 6 tháng.

Tuy nhiên, nếu các ưu tiên chính trị của các đối tác được liên kết chặt chẽ hơn và chỉ có hai đảng tham gia thay vì ba đảng, mọi thứ có thể diễn ra nhanh hơn nhiều.

Như đã biết, sau khi bỏ phiếu, các đảng tìm cách thành lập một liên minh cầm quyền. Khi một liên minh tiềm năng đã được thành lập, Tổng thống Đức (người đứng đầu nhà nước Đức) sẽ giới thiệu một ứng cử viên để được các thành viên của Bundestag bầu làm Thủ tướng.

Ứng viên này thường là người được liên minh chính phủ mới đề cử. Một ứng cử viên phải đảm bảo đa số tuyệt đối (quá bán) để giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu kín tại Quốc hội Đức. Sau khi người chiến thắng được xác định, người đó có thể bắt đầu đề cử các ứng cử viên Nội các.

Hệ thống bầu cử của Đức hoạt động như thế nào?

Hệ thống bầu cử của Đức được thiết kế để tạo ra các chính phủ liên minh. Trong các cuộc bầu cử của Đức, mỗi cử tri bỏ hai lá phiếu – cái gọi là “Erststimme” và “Zweitstimme” (lá phiếu đầu tiên, lá phiếu thứ hai).

Lá phiếu đầu tiên được bỏ cho ứng cử viên “trực tiếp” từ đơn vị bầu cử tiểu bang của cử tri, lá phiếu thứ hai được bỏ cho một đảng phái chính trị. Trong đó, đảng nào nhận được càng nhiều phiếu bầu thứ hai thì càng được phân bổ nhiều ghế trong quốc hội. Do đó, phiếu bầu thứ hai quyết định sức mạnh của các đảng được đại diện trong Quốc hội Đức (Bundestag).

Bất kỳ đảng nào giành được hơn 5% tổng số phiếu bầu đều chắc chắn có một vị trí trong Bundestag.

Hoàng Huy (theo DW, ARD, Bild)