Cân nhắc phù hợp thực tế từng địa phương

Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tỉnh Bình Thuận vừa thông báo môn thi thứ 3 kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm học 2025 – 2026. Theo đó, tỉnh này chọn Lịch sử và Địa lý cho kỳ thi vào lớp 10 Trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh. Còn kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 hệ công lập trường THPT chuyên và THPT không chuyên, môn thi thứ 3 là môn tiếng Anh.

Như vậy, sau tỉnh Hà Giang, đến nay có thêm 1 địa phương chọn thi vào lớp 10 bằng môn Lịch sử và Địa lý. Tuy nhiên, Hà Giang áp dụng môn thứ 3 là Lịch sử và Địa lý cho tất cả các thí sinh.

Trong số gần 50 tỉnh, thành phố đã công bố môn thi thứ 3 vào lớp 10 công lập, có thêm tỉnh Vĩnh Phúc dự kiến môn thi thứ 3 là bài thi tổ hợp, còn lại các tỉnh thành khác đều lựa chọn Ngoại ngữ (hoặc tiếng Anh). Riêng Vĩnh Long và Gia Lai là hai địa phương sẽ tổ chức xét tuyển với lớp 10. Hai trường THPT chuyên của 2 địa phương này sẽ tuyển sinh bằng hình thức thi 4 môn Toán, Ngữ văn, tiếng Anh và môn chuyên.

Thông tin về việc chọn Lịch sử – Địa lý là môn thi thứ 3, Sở GDĐT Hà Giang cho biết quyết định này dựa trên quy chế tuyển sinh của Bộ GDĐT và tình hình thực tế của Hà Giang. Bởi môn Lịch sử – Địa lý là môn học quan trọng và hơn hết đội ngũ giáo viên dạy Lịch sử – Địa lý của tỉnh đảm bảo về số lượng, chất lượng, không quá chênh lệch giữa các địa phương, từ đó giúp học sinh ôn tập, củng cố kiến thức tốt hơn.

Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Hà Giang Bùi Quang Trí cho biết, đây là năm thứ 3 liên tiếp địa phương này tổ chức thi tuyển thay vì xét tuyển vào lớp 10 THPT công lập với mục tiêu giúp nâng cao chất lượng đầu vào cấp THPT. Sở dĩ không chọn thi môn tiếng Anh như các địa phương khác do môn tiếng Anh chưa phải thế mạnh của học sinh Hà Giang. Học sinh trên địa bàn tỉnh tiếp cận tiếng Anh muộn hơn nhiều địa phương khác, thiếu giáo viên tiếng Anh ở nhiều cơ sở giáo dục và chất lượng dạy và học tiếng Anh chưa đồng đều giữa các vùng.

Đây cũng là một thực tế đã được ngành giáo dục Hà Giang nhiều lần đề cập trong các hội nghị, hội thảo của địa phương, của Bộ GDĐT. Thiếu giáo viên, trong đó đặc biệt là giáo viên tiếng Anh đã được chỉ ra khi chỉ tiêu có nhiều nhưng khó khăn để tuyển dụng vì không có nguồn tuyển. Đơn cử, huyện Vị Xuyên có 81 trường thì riêng cấp tiểu học thiếu 20 giáo viên tiếng Anh. Trong hơn 100 giáo viên còn thiếu của huyện Đồng Văn có tới 20 giáo viên tiếng Anh ở 2 cấp học Tiểu học và THCS. Mặc dù nỗ lực với nhiều giải pháp như dạy trực tuyến, biệt phái giáo viên từ các trường dạy hỗ trợ lẫn nhau, ghép lớp… nhưng đây chỉ là các giải pháp tình thế, khó đem lại hiệu quả như mong muốn. Điều này không chỉ thể hiện ở kỳ thi vào lớp 10 THPT mà xếp hạng trung bình điểm thi tốt nghiệp THPT 5 năm vừa qua, Hà Giang tiếp tục là địa phương đứng cuối trong bảng xếp hạng môn tiếng Anh và là địa phương duy nhất có điểm trung bình môn này dưới 4.

Những tỉnh, thành phố có điểm trung bình tiếng Anh thấp nhất trong kỳ thi tốt nghiệp THPT những năm qua đa phần vẫn là các địa phương ở miền núi phía Bắc như Điện Biên, Lai Châu, Bắc Kạn, Cao Bằng, Sơn La, Hòa Bình… Việc quyết định chọn môn thi thứ 3 là Tiếng Anh (hoặc Ngoại ngữ) ở nhiều địa phương cũng là một trong những giải pháp để thúc đẩy việc học tiếng Anh trong trường phổ thông. Dẫu vậy, bài toán về đội ngũ giáo viên cho môn học này vẫn cần được tiếp tục quan tâm không chỉ về số lượng mà còn phải đảm bảo chất lượng để nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Anh.

Kỳ thi lớp 10 năm học 2025 – 2026 là năm đầu tiên tuyển sinh theo Chương trình GDPT 2018. Đây cũng là kỳ thi đầu tiên các tỉnh phải thực hiện thống nhất theo quy chế tuyển sinh THPT mới của Bộ GDĐT. Việc các địa phương sớm công bố hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển, công bố các môn thi giúp giáo viên và học sinh chủ động dạy học, ôn tập kỹ lưỡng để chuẩn bị cho kỳ thi một cách tốt nhất.