Phía ông Trump gửi thông điệp mới tới Nga, Ukraine, châu Âu

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 16.2 nói rằng ông có thể gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin rất sớm. “Không ấn định thời gian, nhưng có thể sẽ rất sớm”, ông Trump nói với các phóng viên tại sân bay quốc tế Palm Beach ở West Palm Beach thuộc bang Florida (Mỹ), theo AFP.

Tổng thống Trump cho biết thêm nhóm của ông đã nói chuyện “rất lâu và khó khăn” với các quan chức Nga. Ông Trump cho hay đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff gần đây đã gặp ông Putin trong khoảng 3 giờ.

“Tôi nghĩ ông ấy muốn ngừng xung đột”, ông Trump nói về ông Putin. Khi được hỏi liệu có tin ông Putin muốn kiểm soát toàn bộ Ukraine hay không, ông Trump trả lời: “Đó là câu hỏi của tôi dành cho ông ấy. Nếu ông ấy tiếp tục… điều đó sẽ gây ra cho tôi một vấn đề lớn”. Tổng thống Trump còn nói rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng muốn chấm dứt xung đột.

Hãng tin Bloomberg ngày 16.2 dẫn lời một quan chức Mỹ tiết lộ rằng Tổng thống Trump muốn có được lệnh ngừng bắn trong xung đột Nga-Ukraine trước lễ Phục sinh, rơi vào ngày 20.4. Ông Trump từng tuyên bố rằng ông sẽ chấm dứt xung đột Nga-Ukraine chỉ trong một ngày nếu ông trở lại Nhà Trắng.

“Chưa có gì được chốt hạ”

Tổng thống Trump có phát ngôn mới như trên vài giờ sau khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tìm cách hạ thấp kỳ vọng về các cuộc đàm phán cấp cao sắp tới với phái đoàn Nga tại thủ đô Riyadh của Ả Rập Xê Út về việc chấm dứt xung đột Nga-Ukraine, khi cuộc xung đột này sắp tròn 3 năm (24.2.2022-24.2.2025).

Ngoại trưởng Rubio sẽ dẫn đầu một nhóm cấp cao của Mỹ đến Riyadh, nhưng vẫn chưa rõ liệu có bất kỳ sự tham gia nào của Ukraine hay không. Ông Rubio cho hay ông thậm chí còn không chắc chắn Moscow sẽ cử ai. Cuộc đàm phán tại Riyadh dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 18.2, theo báo Kommersant của Nga dẫn một số nguồn tin.

“Chưa có gì được chốt hạ”, ông Rubio nhấn mạnh, đồng thời nói thêm rằng mục đích là tìm kiếm một sự khởi đầu cho một cuộc đối thoại rộng hơn “sẽ bao gồm Ukraine và sẽ liên quan đến việc chấm dứt xung đột”.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với Đài CBS hôm 16.2, ông Rubio cho hay quá trình đàm phán vẫn chưa bắt đầu một cách nghiêm túc và nếu các cuộc đàm phán tiến triển, Ukraine và những nước châu Âu khác sẽ phải tham gia. Ông Rubio có phát ngôn này một ngày sau khi đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine là ông Keith Kellogg nói rằng châu Âu sẽ không có chỗ trong các cuộc hòa đàm Nga-Ukraine, và chỉ có Nga và Ukraine là hai bên chính, còn Mỹ làm trung gian.

Ông Trump và ông Putin đã đồng ý sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán ngừng bắn ngay lập tức khi hai ông có một cuộc điện đàm hôm 12.2. Cuộc gọi đó đã khiến các đồng minh NATO cũng như Kyiv bất ngờ, với việc ông Zelensky nhấn mạnh rằng “không nên có bất kỳ quyết định nào về Ukraine mà không có Ukraine”, theo Reuters. Trước đó, ông Zelensky nói rằng Ukraine đã không được mời dự cuộc đối thoại Mỹ-Nga sắp tới ở Riyadh.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với Đài NBC News ngày 16.2, Tổng thống Zelensky đã nêu ra tầm nhìn của mình về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine khi hợp tác với Tổng thống Trump. Ông Zelensky nêu rõ rằng ông sẽ không bao giờ chấp nhận một thỏa thuận hòa bình do Mỹ và Nga đàm phán mà không có Ukraine trên bàn đàm phán.

“Tôi sẽ không bao giờ chấp nhận bất kỳ quyết định nào giữa Mỹ và Nga về Ukraine, không bao giờ. Đây là cuộc chiến ở Ukraine, chống lại chúng tôi, và đó là tổn thất về con người của chúng tôi”, ông Zelensky nói với người dẫn chương trình “Meet the Press” của NBC News Kristen Welker tại thành phố Munich của Đức.

Cũng trong cuộc trả lời phỏng vấn nói trên, Tổng thống Zelensky cho hay ông tin rằng Nga đang chuẩn bị “tiến hành chiến tranh” chống lại một NATO suy yếu nếu ông Trump giảm sự ủng hộ của Mỹ đối với liên minh này. Tuy nhiên, ông Trump dường như xem nhẹ phát ngôn đó của ông Zelensky khi nói với các phóng viên rằng ông “thậm chí không hề” lo ngại về thông điệp của nhà lãnh đạo Ukraine, theo AFP.

Điện Kremlin nêu lập trường

Về phía Nga, trong cuộc trả lời phỏng vấn với kênh truyền hình 1 TV được phát ngày 16.2, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho hay ý nghĩa của cuộc điện đàm giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Trump hôm 12.2 là giờ đây Nga và Mỹ sẽ nói về hòa bình chứ không phải chiến tranh. “Đây là một tín hiệu mạnh mẽ cho thấy chúng tôi sẽ cố gắng giải quyết các vấn đề thông qua đối thoại. Giờ đây chúng tôi sẽ nói về hòa bình chứ không phải chiến tranh”, ông Peskov nói với phóng viên truyền hình nhà nước Kremlin Pavel Zarubin trong một đoạn clip được phát hành ngày 16.2, theo Reuters.

Cũng trong cuộc trả lời phỏng vấn nói trên, ông Peskov còn nói rằng Nga sẽ cần phải tính đến việc Ukraine thiếu độc lập trong bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai. Ông Peskov lập luận vì trong quá khứ, Kyiv đã rút lại lời hứa của mình theo yêu cầu của các quốc gia khác, nên Moscow sẽ cần phải cân nhắc đến việc thiếu tự chủ này trong bất kỳ cuộc đàm phán sắp tới nào, theo Đài RT. Phát ngôn viên Điện Kremlin đã trích dẫn thỏa thuận Minsk 2014-2015 không thành công và các cuộc đàm phán thất bại giữa Moscow và Kyiv tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào năm 2022, sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào ngày 24.2.2022.

Moscow đã loại trừ bất kỳ giải pháp tạm thời nào tương tự như thỏa thuận Minsk, nhấn mạnh vào một giải pháp ràng buộc pháp lý lâu dài giải quyết các nguyên nhân cốt lõi của cuộc xung đột. Bất kỳ giải pháp nào như thế sẽ cần phải dựa trên các điểm đã được thỏa thuận trước đó tại Istanbul, được điều chỉnh theo “thực tế trên thực địa” lãnh thổ, theo RT dẫn tuyên bố từ phía Nga.