(CLO) Các tòa soạn đang thu hẹp do ngân sách eo hẹp hơn và tốc độ xuất bản kỹ thuật số nhanh chóng đã làm giảm sự giám sát biên tập. Xu hướng nhà báo phải tự biên tập và xuất bản các bài viết của mình là rất rõ ràng. Vậy các nhà báo cần nắm bắt những kiến thức và lưu ý biên tập cơ bản nào?
Cần lưu ý, ngay cả một lỗi đánh máy nhỏ cũng có thể khiến độc giả mất thiện cảm. Những lỗi nghiêm trọng hơn có thể làm suy giảm lòng tin vào độ chính xác của tin tức và gây ra làn sóng chỉ trích từ dư luận.
Viết lách vốn đã khó, với nhà báo, tự biên tập cũng không kém phần quan trọng. Sau guồng quay đưa tin và soạn thảo, chỉnh sửa tác phẩm có vẻ như công việc vặt vãnh. Nhưng trong thời đại thông tin lan truyền tức thì, một sai sót nhỏ cũng có thể bùng nổ thành hàng nghìn lỗi chỉ trong giây lát. Bỏ qua bước này đồng nghĩa với việc tự tay phá hủy bài viết, tổn hại danh tiếng và hủy hoại sự nghiệp của chính bạn.
Một bản thảo được chỉnh sửa kỹ lưỡng thể hiện sự tôn trọng đối với người đọc của bạn. Nó cũng cho thấy sự chuyên nghiệp trong công việc.
Jennifer Cox , giáo sư tại Đại học Salisbury và là tác giả của “Bài viết và tường thuật: Báo chí trong thời đại số ” cho biết: “Nếu bạn không chính xác trong bài báo của mình, nếu nó cẩu thả hoặc đầy lỗi, bạn sẽ mất hết uy tín.”
“Giống như việc bóp kem đánh răng ra khỏi tuýp. Bạn không thể đổ nó trở lại”, Cox giải thích. Ngay cả một lỗi đánh máy nhỏ cũng có thể khiến độc giả quay lưng. Những lỗi nghiêm trọng hơn có thể làm xói mòn lòng tin vào phạm vi đưa tin của bạn và gây ra sự chỉ trích của công chúng.
Một bản thảo được chỉnh sửa kỹ lưỡng thể hiện sự tôn trọng đối với người đọc của bạn. Nó cũng cho thấy sự chuyên nghiệp trong công việc. Dù bạn làm việc tự do hay là phóng viên chính thức, việc nộp một tác phẩm còn nhiều lỗi có thể khiến bạn mất đi các cơ hội hợp tác hoặc giảm số lượng bài được giao.
Bà cảnh báo: “Nếu một tòa soạn báo phải cắt giảm nhân sự, người khiến họ tốn nhiều thời gian chỉnh sửa nhất có thể sẽ là người đầu tiên bị sa thải”.
Tự biên tập kỹ lưỡng tôn vinh nỗ lực bạn đã bỏ ra, làm sắc nét thông điệp của bạn, cải thiện tính rõ ràng và đảm bảo bài viết của bạn có tác động mạnh nhất. Sau đây là một số mẹo thực tế từ Cox và Gerri Berendzen, một biên tập viên sao chép với hơn 35 năm kinh nghiệm và là giảng viên tại Trường Báo chí và Truyền thông đại chúng William Allen White của Đại học Kansas, để giúp quá trình đánh giá dễ quản lý và hiệu quả hơn:
Hãy nghỉ ngơi trước khi biên tập
Đôi khi, cách tốt nhất để nâng cao chất lượng bài viết là tạm dừng và nghỉ ngơi. Cox khuyên: “Nếu không vướng deadline gấp gáp, hãy tạm rời xa bài viết.”
Khi đã quá quen thuộc với tài liệu, ta dễ bỏ qua lỗi sai hoặc cho rằng độc giả sẽ hiểu những gì ta muốn truyền tải. Berendzen giải thích: “Sau khi nghiên cứu và phỏng vấn, người viết đã nắm rõ câu chuyện và ý đồ của mình.”
Sự quen thuộc này khiến những từ ngữ thiếu sót, cụm từ lặp lại hay cấu trúc câu khó hiểu thường bị bỏ qua.
“Bộ não sẽ đọc bài viết theo cách người viết nghĩ, chứ không phải cách nó thực sự được viết ra”. Chỉ cần nghỉ ngơi 5-10 phút cũng có thể giúp bạn nhìn nhận bản thảo với con mắt mới mẻ.
Đọc to tác phẩm
Đọc to tác phẩm của bạn là một trong những cách tốt nhất để nhận ra các câu dài, đoạn văn rời rạc hoặc cách diễn đạt không rõ ràng.
“Khi chúng ta chỉ chỉnh sửa trong não, chúng ta có xu hướng điền vào những từ mà chúng ta nghĩ là có hoặc nên có nhưng thực tế thì không”, Cox nói. Kỹ thuật này buộc bạn phải chậm lại và tập trung vào cách viết của mình nghe như thế nào.
Hãy hiểu rõ điểm yếu của bản thân
Mỗi người viết đều có những khó khăn riêng về ngữ pháp và cách dùng từ. “Bạn cần tự đánh giá bản thân một cách trung thực và nhận ra điểm yếu của mình.” Điều này giúp bạn chỉnh sửa bài viết một cách có mục tiêu và hiệu quả hơn.
Hiểu và cố gắng sửa điểm yếu của bản thân để có một bài viết chất lượng hơn.
Thay đổi diện mạo bản thảo
Hãy thử thay đổi cách bản thảo bài viết của bạn hiển thị trên màn hình hoặc trang in để dễ dàng phát hiện lỗi hơn.
“Hãy thử thay đổi một vài chi tiết trong văn bản. Chẳng hạn, tăng kích thước chữ, đổi màu hoặc phông chữ”, Berendzen gợi ý. “Điều này sẽ ‘đánh lừa’ bộ não, khiến bạn cảm thấy như đang đọc một văn bản mới”.
Việc khiến văn bản trở nên “lạ lẫm” sẽ giúp bạn dễ dàng nhận ra những lỗi đánh máy, câu văn vụng về hoặc những sai sót khác mà bạn đã vô tình bỏ qua.
Chỉnh sửa từng dòng một
Để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ lỗi nào, Cox khuyên bạn nên dùng một tờ giấy trắng che phần văn bản đã viết, chỉ để lộ từng dòng khi bạn chỉnh sửa.
“Khi đọc một đoạn văn, chúng ta thường có xu hướng tiếp nhận toàn bộ nội dung cùng lúc”, bà giải thích. “Phương pháp này buộc chúng ta phải tập trung vào từng phần, từng dòng một. Nhờ đó, bạn sẽ không bỏ lỡ những chi tiết nhỏ nhưng quan trọng”.
Kiểm tra kỹ lưỡng tên, số liệu và sự kiện
Berendzen nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác minh thông tin. “Đừng chủ quan cho rằng bạn biết cách viết đúng chính tả tên người hay tên địa điểm. Hãy kiểm tra lại chúng“, bà khuyên.
Độc giả luôn mong đợi sự chính xác, và những sai sót trong các chi tiết cơ bản có thể làm giảm giá trị của ngay cả những bài viết được đầu tư kỹ lưỡng nhất. Hãy dành thời gian kiểm tra kỹ lưỡng các thông tin thực tế và xác nhận lại tất cả dữ liệu trong bài viết trước khi gửi đi.
Tập trung vào phần mở đầu và kết thúc
Phần mở đầu và kết thúc của một bài viết đóng vai trò quan trọng trong việc giới thiệu ý chính, tạo dựng giọng văn và liên kết các phần với nhau. Do đó, chúng cần được chú trọng đặc biệt.
“Hãy xem xét kỹ lưỡng phần mở đầu và kết thúc. Lỗi sai thường tập trung nhiều ở hai phần này”, Berendzen nhấn mạnh. Hãy đảm bảo bài viết của bạn có một khởi đầu ấn tượng và một kết thúc mạch lạc bằng cách tập trung vào những phần này.
Tìm kiếm ý kiến từ người khác
Dù tự biên tập là bước không thể thiếu, một góc nhìn khách quan từ người ngoài có thể giúp bạn phát hiện những vấn đề mà bạn đã bỏ qua. “Hãy nhờ một người bạn, tốt nhất là người không làm trong ngành báo chí, đọc qua bài viết”, Cox gợi ý.
Một người không chuyên về chủ đề này có thể nhanh chóng chỉ ra những đoạn diễn đạt khó hiểu, thiếu ngữ cảnh hoặc thuật ngữ chuyên ngành quá nhiều. Phản hồi của họ sẽ giúp bạn điều chỉnh bài viết sao cho phù hợp với nhiều đối tượng độc giả hơn.
Sử dụng công cụ hỗ trợ, nhưng đừng quá phụ thuộc
Các công cụ kiểm tra chính tả, ngữ pháp và phần mềm hỗ trợ khác có thể hữu ích, nhưng chúng không phải là ‘cây đũa thần’.
“Hãy sử dụng chúng một cách thận trọng. Các trình kiểm tra ngữ pháp đôi khi cũng mắc sai sót“, Berendzen nhấn mạnh. Hãy luôn xem xét kỹ lưỡng những gợi ý của chúng để đảm bảo rằng chúng phù hợp với ý định của bạn và không làm thay đổi ý nghĩa hay phong cách viết của bạn.
Hoàng Anh (theo journalism.co.uk)
Nguồn: https://www.congluan.vn/xu-huong-nha-bao-phai-tu-bien-tap-va-nhung-bai-hoc-la-gi-post334803.html
