Kỳ vọng gì từ việc tăng vốn điều lệ lên hơn 38.000 tỷ đồng cho VEC?

Khơi thông nguồn lực, đáp ứng tiến độ gấp rút

Báo cáo về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 – 2026 của Công ty mẹ – Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), tại tờ trình mới nhất gửi Quốc hội ngày 15/2/2025, Chính phủ cho biết, kể từ khi được thành lập, VEC đã 2 lần được tăng vốn điều lệ.

Lần 1 theo Quyết định số 1666 ngày 17/6/2010 của Bộ GTVT về việc thành lập Công ty mẹ – VEC với vốn điều lệ hơn 1.018 tỷ đồng.

Lần 2 theo Quyết định số 396 ngày 8/8/2023 của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp với vốn điều lệ là hơn 1.115 tỷ đồng (kết quả của việc sáp nhập Tổng công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long vào VEC tháng 3/2021).

“Số vốn điều lệ thấp, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC ở thời điểm hiện nay khoảng hơn 108.800 tỷ đồng, vốn vay là gần 56.900 tỷ đồng, VEC luôn gặp khó khăn khi không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành.

Trong thời gian dài, năng lực tài chính của VEC bị hạn chế và gặp vướng mắc trong huy động vốn đầu tư để xây dựng các dự án đường cao tốc mới cũng như tiếp tục nâng cấp mở rộng các dự án đang khai thác”, Chính phủ đánh giá.

Theo kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển đến hết năm 2025, Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035 đã được Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp phê duyệt, giai đoạn 2021 – 2025, VEC cần huy động khoảng 14.890 tỷ đồng để hoàn thành các hạng mục còn lại của dự án cao tốc Bến Lức – Long Thành, cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi và chuẩn bị đầu tư mở rộng dự án đoạn TP.HCM – Long Thành.

Giai đoạn 2026 – 2030, VEC cần huy động khoảng 30.500 tỷ đồng để hoàn thành các dự án cao tốc: Bến Lức – Long Thành, Đà Nẵng – Quảng Ngãi, mở rộng đoạn TP.HCM – Long Thành và chuẩn bị đầu tư mở rộng dự án Cầu Giẽ – Ninh Bình, Nội Bài – Lào Cai đoạn Yên Bái – Lào Cai, mở rộng các tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông…

Tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền là rất gấp rút.

Kết luận tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành TƯ Đảng khóa XI, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã xác định cơ bản hoàn thành dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 trong năm 2025.

Các tuyến giao thông kết nối như: cao tốc đoạn TP.HCM – Long Thành (mở rộng) phải cơ bản hoàn thành năm 2025, có tốc Bến Lức – Long Thành hoàn thành tháng 9/2026.

Cùng đó là yêu cầu khởi công mở rộng cao tốc đoạn Yên Bái – Lào Cai trong năm 2025, chuẩn bị thủ tục đầu tư, sớm mở rộng cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình từ 4 làn xe lên 6 làn xe, đồng bộ với tuyến Pháp Vân – Cầu Giẽ và Cao Bồ – Mai Sơn.

Để huy động được nguồn vốn thực hiện đầu tư các dự án theo tiến độ nêu trên, việc trình Quốc hội xem xét, chấp thuận phương án bổ sung vốn điều lệ cho VEC là cần thiết.

“Sau khi được bổ sung vốn điều lệ, VEC sẽ có đủ điều kiện huy động nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng thực hiện đầu tư dự án. Việc tăng vốn điều lệ cũng tạo cơ sở pháp lý để VEC thực hiện hạch toán kế toán, trích khấu hao đối với tài sản hiện nay”, tờ trình nêu.

Tăng vốn không làm phát sinh chi ngân sách và nợ công

Theo đề xuất, mức vốn điều lệ dự kiến đầu tư bổ sung cho VEC là 38.251 tỷ đồng được xây dựng trong thời hạn 3 năm (2024 – 2026) theo đúng quy định hiện hành.

Trong đó, 1.562 tỷ được xác định từ nguồn Quỹ Đầu tư phát triển của VEC trong 3 năm từ 2024 – 2026.

Đối với 36.689 tỷ đồng được xác định từ nguồn ngân sách Nhà nước đã giải ngân đầu tư xây dựng 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư (gồm hơn 10.000 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước, hơn 24.100 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách Nhà nước, 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách Nhà nước cho dự án Nội Bài – Lào Cai và Cầu Giẽ – Ninh Bình) đã được cơ quan có thẩm quyền và VEC đối chiếu xác nhận.

Một số dự án do VEC làm chủ đầu tư vẫn đang tiếp tục giải ngân như: cao tốc Bến Lức – Long Thành dự kiến đưa vào khai thác toàn tuyến năm 2026. Sau khi hoàn thành dự án, VEC sẽ tiếp tục báo cáo cơ quan có thẩm quyền thực hiện đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ – VEC.

Dự kiến, mức vốn điều lệ đầu tư bổ sung trong giai đoạn tiếp theo (từ năm 2027) từ nguồn ngân sách Nhà nước khoảng 4.000 tỷ đồng.

Tạo thuận lợi cho việc tăng vốn điều lệ của VEC, Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội xem xét, chấp thuận cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư dự án số tiền 36.689 tỷ đồng chuyển thành nguồn vốn ngân sách Nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho Công ty mẹ – VEC.

“Việc tăng vốn điều lệ cho Công ty mẹ – VEC từ nguồn vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư dự án và đã giải ngân đầu tư xây dựng 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư không làm phát sinh thêm khoản chi ngân sách nhà nước và nợ công”, nội dung tờ trình nêu rõ.