Bộ trưởng Nội vụ nêu ý nghĩa lịch sử hai dự án luật trình Quốc hội

Xác định rõ trách nhiệm để không đẩy việc lên Chính phủ

Sáng 13/2, tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Ở góc độ cơ quan chủ trì soạn thảo 2 dự án luật, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã có báo cáo, cung cấp thêm thông tin và giải trình một số nội dung có liên quan nội dung thảo luận tại tổ của các đại biểu.

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, hai dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được xây dựng trong bối cảnh rất đặc biệt, cấp thiết, gắn với việc sắp xếp, tổ chức bộ máy tinh gọn.

Hai dự thảo luật này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không những về mặt chính trị, xã hội, pháp lý mà còn có ý nghĩa về mặt lịch sử, trong một thời điểm rất quan trọng của đất nước.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, hai dự thảo luật có rất nhiều điểm mới, nhưng điểm mới lớn nhất chính là điểm mới trong tư duy xây dựng luật.

“Theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư và Chủ tịch Quốc hội, đó là luật chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc chung, vấn đề cơ bản.

Từ đó, tạo điều kiện cho việc đảm bảo sự ổn định và giá trị, sức sống bền vững của luật, đảm bảo được sự điều hành linh hoạt trong thực tiễn của hệ thống hành chính Nhà nước.

Đây là hai đạo luật gốc của nền hành chính Nhà nước.

Nếu đi vào những cái rất cụ thể, không đưa ra những vấn đề nguyên tắc chung thì sau này sẽ không có căn cứ để các luật chuyên ngành khác hướng theo”, bà Trà nói.

Điểm mới thứ hai được người đứng đầu ngành Nội vụ nêu ra là dự thảo luật tập trung phân định rõ thẩm quyền của Chính phủ, chính quyền địa phương, với tư cách Chính phủ là cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp và là cơ quan chấp hành của Quốc hội.

“Như vậy, làm rõ được mối quan hệ giữa Chính phủ với tư cách là cơ quan hành pháp với cơ quan lập pháp và cơ quan tư pháp”, Bộ trưởng nói và cho biết ban soạn thảo đã thiết kế nội dung này rất rõ ràng, rành mạch để không có sự chồng lấn, giao thoa. Đặc biệt, xác định rõ trách nhiệm để không đẩy lên Chính phủ những việc mà trách nhiệm thuộc các thành viên Chính phủ.

Triệt để phân cấp, phân quyền

Về phân quyền, phân cấp và ủy quyền, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết đây là vấn đề mới nhất, cốt lõi nhất của hai luật này. Trong đó, Luật Tổ chức Chính phủ là luật gốc, đưa ra các nguyên tắc rất rạch ròi trong việc phân quyền, phân cấp và ủy quyền.

“Đưa ra các nguyên tắc như vậy để sau này tất cả các luật chuyên ngành phải đi theo để thực hiện phân quyền, phân cấp và ủy quyền, làm rõ được đối tượng, chủ thể, phạm vi, nội dung theo từng các cấp độ khác nhau”, Bộ trưởng nói.

Đồng thời, luật cũng quy định điều khoản rất quan trọng là bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ căn cứ vào nguyên tắc này để khi xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật phải thực hiện theo quy định về phân quyền, phân cấp và ủy quyền.

“Đây là vấn đề rất mới, khi thiết kế nội dung này ban soạn thảo đã tham khảo ý kiến của nhiều chuyên gia, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật và các uỷ ban của Quốc hội.

Chúng tôi làm cả ngày cả đêm, thậm chí làm xuyên Tết. Đây là cơ sở, cơ chế pháp lý cực kỳ quan trọng để giải quyết tất cả vướng mắc của các luật chuyên ngành hiện hành.

Khi rà soát có tới 177 luật quy định rất cụ thể thẩm quyền của bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ, 152 luật quy định rất cụ thể về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, 141 luật quy định cụ thể về thẩm quyền của HĐND, UBND và 92 luật quy định cụ thể thẩm quyền của cả 3 cấp chính quyền địa phương.

Chồng chéo, vướng mắc như vậy thì làm sao có thể phân cấp, phân quyền và ủy quyền theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” được”, bà Trà nói và chia sẻ, việc sửa đổi hai luật nói trên với tư duy đột phá là chưa có trong tiền lệ.