Tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc xây dựng Nghị quyết nhằm thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia để lĩnh vực này thực sự trở thành động lực nhằm hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; tạo cơ sở pháp lý để tác động một cách tích cực, hiệu lực và hiệu quả, thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Qua đó, xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh liên quan, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế-xã hội, nâng cao năng suất, bảo đảm an ninh, an toàn cho quốc gia, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế-xã hội để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đạt mục tiêu kép của quốc gia vào năm 2030 và 2045 như Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Dự thảo Nghị quyết gồm 4 chương và 20 điều, bao gồm 2 nội dung liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và hoạt động chuyển đổi số quốc gia.

Nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết quy định về cơ chế tự chủ của tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghệ theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn; bổ sung quy định về miễn chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (miễn trách nhiệm dân sự trong trường hợp xảy ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, không phải trả lại kinh phí đã sử dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ); quy định nguyên tắc về áp dụng khoán chi đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm cả nội dung khoán chi đến sản phẩm cuối cùng; quy định nguyên tắc kinh phí nhà nước cấp cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ thông qua quỹ…

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. (Ảnh: DUY LINH)

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định: Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Việc thực hiện Nghị quyết sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các nhiệm vụ để đạt mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên trong năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Qua nghiên cứu, rà soát, Thường trực Ủy ban nhận thấy, các chính sách của dự thảo Nghị quyết chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của các luật, nghị quyết hiện hành. Do vậy, theo quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì việc Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm chính sách là có cơ sở pháp lý.

Qua thảo luận, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định việc thí điểm cho chính sách để tháo gỡ vướng mắc cho hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Qua đó, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW nhằm nhanh chóng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực này và tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của đất nước để đạt được mục tiêu đặt ra trong năm 2025 và các năm tiếp theo.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu ý kiến. (Ảnh: DUY LINH)

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn bày tỏ đồng thuận với dự thảo Nghị quyết, đồng thời lưu ý Nghị quyết cần kịp thời tháo gỡ khó khăn khi chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với luật hiện hành.

Khi ban hành Nghị quyết, các cơ quan, Bộ, ngành cần quan tâm đến những vấn đề cấp bách được nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW để triển khai sớm, giải quyết kịp thời những vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Theo Chủ tịch Quốc hội, những vấn đề đã chín, rõ cần đưa vào thực hiện luôn nhằm khơi thông nguồn lực để góp phần vào tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, các cơ quan, Bộ, ngành cần “đi tắt, đón đầu” để thực hiện các chính sách, đơn giản hóa các thủ tục trong thanh quyết toán cho các nhà khoa học thực hiện các đề tài khoa học; tạo cơ chế thông thoáng để thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia vào đầu tư, thúc đẩy nghiên cứu khoa học.